کتابهای "حقوقی" منبع تحقیق شعر معاصر است

عبدالعلی دستغیب منتقد ادبی  و مترجم در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تسلیت درگذشت  این شاعر و منتقد ادبی به خانواده ایشان و جامعه ادبی به ویژه جامعه ادبی اصفهان گفت: محمد حقوقی شاعر اصفهانی در دوران جوانی به انجمنهای ادبی اصفهان راه پیدا کرده بود و در آن دوران در قالبهای قدیمی چون غزل و قصیده شعر می‌گفت و شعرهایش در نشریات محلی چاپ می‌شد.

وی که از دوستان قدیمی حقوقی است در ادامه بیان کرد: حقوقی در سال 1337 برای ادامه تحصیل به تهران آمد و در دانشکده زبان و ادبیات فارسی مشغول به تحصیل شد و در این سالها از محضر استادانی چون بدیع‌الزمان فروزانفر و سعید نفیسی درس گرفت. او پس از فارغ‌التحصیلی به اصفهان مراجعت کرد و چندین سال در شهر خودش به تدریس مشغول بود ولی آنچه باعث متحول شدن او شد آمدنش به تهران و آشنایی با شاملو، اخوان و نادرپور بود که این آشنایی در شیوه کار وی بسیار موثر بود.

دستغیب افزود: در همان دوره(اواخر دهه 30) ایشان با تاثیر از توللی و نادرپور و اخوان اشعاری موزون می‌سرود و چاپ می‌کرد و سپس با رفتن به اصفهان با کمک دوستانش از جمله گلشیری و کلباسی و ابوالحسن نجفی انجمنی ادبی تشکیل دادند و مجله "جنگ اصفهان" را چاپ می‌کردند. حضور در کنار نجفی و میرعلایی که اولی زبان فرانسه را خوب می‌دانست و دومی انگلیسی را در روحیه و سبک حقوقی تغییراتی ایجاد کرد.

این منتقد ادبی درباره تغییرات سبک حقوقی تحت تاثیر آشنایی بیشتر با ادبیات غرب گفت: حقوقی تحت این تاثیر با ادبیات و نظریات ادبی جدید فرمالیستی و ساختارگرایانه آشنا شد و در همان دوران مقاله‌ای از او در مجله "آرش" چاپ شد که در این مقاله او نظریه‌ تازه‌ای درباره شعر نو و اصولا درباره شعر ارائه داد .اوتا پایان عمرش هم این نظریه ساختارگرایانه را حفظ کرد.

وی تصریح کرد: در شکل‌گیری نظریه  شعری حقوقی انجمن ادبی اصفهان خیلی موثر بود و سپس آشنایی با شاملو  تو را به ماهیت شعر هدایت کرد که ماحصل آن این شد که او مجموعه کتابهایی به نام "شعر نو از آغاز تا امروز" و دو کتاب درباره شعر و نثر معاصر نوشت و مجموعه مقالاتی هم چاپ کرد. 

این مترجم ادامه داد: محمد حقوقی نگاه نویی به تاریخ ادبیات معاصر دارد و کتاب ایشان مورد مراجعه است و غالبا از اسناد تحقیق شعر معاصر محسوب می‌شود. کار دیگر حقوقی این بود که تعدادی از اشعاری که در دهه 30 و 40 سروده بود چاپ کرد که در این اشعار مثنوی و غزل هم وجود دارد.

وی در توضیح بیشتر درباره فعالیتهای ادبی حقوقی بیان کرد: اواخر دهه 50 حقوقی به جنبش آوانگاردیسم شعر نو پیوست و شعرهایی چاپ کرد که بیشتر فرم‌سازی هستند و نشان می‌دهد او سرگرم آزمایش فرم بوده است و جنبه محتوایی آنها خیلی قوی نیستند، خصوصی و محدودند و بیشتر به ترجمه می‌مانند.

دستغیب با تاکید بر اینکه حقوقی از شاعران متجدد ادبیات معاصر است درباره شخصیت این شاعر فقید گفت: او شخصی مطلع بود و ادبیات قدیم را خوب خوانده بود و به ادبیات جدید دنیا آشنایی نسبی داشت . آشنایی با نجفی و شاملو  هم در وی تحول قابل توجهی ایجاد کرده بود. 

این منتقد ادبی حقوقی را فردی فروتن دانست و تاکید کرد: مرحوم حقوقی بسیار فروتن و دلنشین بود و فردی بذله‌گو بود که صحبتهایش با لهجه اصفهانی بسیار دلنشین بود و به نظر من صحبت کردنش از نوشته‌هایش شیرین‌تر بود. او هرگز وارد غوغاها و دسته‌بندیها نمی‌شد و اگر هم انتقاد می کرد از روی نظر کارشناسی بود نه از روی دشمنی و از این منظر فرد کمیابی بود.

وی در پایان گفت: من با ایشان دوستی دیرینه داشتم و در دوران دانشجویی یکسال هم با او و منوچهر آتشی همخانه بودیم و به همین دلیل شناخت خوبی از شخصیت او داشتم. حقوقی با دوستانش رابطه صمیمانه‌ای داشت و همه دوستش داشتند. من از اینجا از مسئولان فرهنگی کشور می‌خواهم حالا پس از درگذشتش اقدامات مفیدی انجام دهند و از نشر آثارش و بازماندگان او حمایت کنند.