وی که عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر است و هم اکنون در شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان عضو این شورا فعالیت می کند در گفتگویی با خبرگزاری مهر دستاوردهای دوران فعالیت خود را تشریح کرده و به بیان برخی اقدامات و رخدادهای مهم حوزه پژوهش دانشگاهها و موسسات پژوهشی وزارت علوم دولت نهم پرداخته است.
* خبرگزاری مهر- گروه حوزه و دانشگاه: عملکرد 4 ساله خود را در سمت معاونت پژوهشی وزارت علوم چگونه ارزیابی می کنید؟
- منصور کبگانیان - معاون سابق پژوهشی وزارت علوم: سه چهارم اسم وزارت علوم به پژوهش و فناوری معطوف است اما متأسفانه علیرغم اینکه پژوهش در کشور از اهمیت بالایی برخوردار است، ساختارها و قوانین لازم برای پژوهش مشخص نیست. این در حالی است که در آموزش روال مشخص است و آئین نامه ها و چارچوب شفاف هستند بنابراین ازابتدای مسئولیت در معاونت پژوهشی می دانستم که کار سختی پیش رو است از این رو اولین تحول در معاونت پژوهشی انتخاب مدیران این معاونت از میان نخبگان دانشگاههای کشور بودند.
* معاونت پژوهشی وزارت علوم در حوزه سیاستگذاری پژوهش چه فعالیت هایی را در 4 سال گذشته انجام داد؟
- تدوین سند پژوهش و فناوری کشور با هدف هماهنگ شدن پژوهش درمیان دستگاههای اجرایی یکی از اقدامات معاونت پژوهشی در این حوزه بود. از آنجا که پژوهش در دانشگاهها شکل گرفته بود اما حضور آن بر اساس معیارهای مشخص در وزارتخانه ها و سایر دستگاههای اجرایی کمرنگ بود تهیه سند پژوهش و فناوری کشور در دستور کار قرار گرفت که همین خوراکی برای نقشه جامع علمی کشور شد.
سند توسعه علمی کشور نیز یک دستاورد دیگر معاونت پژوهشی در حوزه سیاستگذاری بود. مقام معظم رهبری بر تدوین چنین سندی تأکید کردند و تهیه آن به وزارت علوم ابلاغ شد.
* تفاوت این سند با سند پژوهش و فناوری در چیست؟
- این سند در طول سند پژوهش و فناوری بود و تربیت نیروی انسانی و آموزش را نیز در بر می گرفت و همین سند، نقشه جامع علمی کشور را شکل داد.
برای اینکه این سند به پروژه هایی تبدیل شود به وزیر علوم دولت نهم پیشنهاد کردیم که سند را تحت عنوان طرح تحول راهبردی علوم و فناوری کشور تهیه کنیم که این طرح همان نقشه جامع علمی کشور است.
* دلیل تفکیک معاونت پژوهش و فناوری از یکدیگر در وزارت علوم دولت نهم چه بود؟
- این دو معاونت کار عظیم و سنگینی را انجام می دادند از این رو قرار شد معاونت فناوری از معاونت پژوهشی جدا شود اما دو معاون با یکدیگر هماهنگ، هم نظر و در یک دیدگاه سیاستگذاری فعالیت کنند.
* با توجه به مشکلات عدیده دانشگاهها در خصوص تجهیزات آزمایشگاهی معاونت پژوهشی وزارت علوم چقدر برای رفع این مشکل تلاش کرد؟
- وام ارزی که برای تجهیزات آزمایشگاهی در نظر گرفته شده بود چند سال به دلیل تحریم ها و پراکندگی دانشگاهها رها شده بود اما ما در وزارت علوم با دعوت از دانشگاهها مشکل پراکندگی را از بین بردیم و در مقابله با تحریمها نیز جلساتی را با سفرا برگزار کردیم.
همیشه این تبلیغ علیه ایران وجود داشت که خریدهای تجهیزاتی ایران برای تحقیقات ویژه و مضر است و ما برای همه روشن کردیم که این تجهیزات برای فعالیتهای آموزشی و پژوهشی است و همین باعث شد که همکاریهای زیادی صورت گیرد به ویژه همکاری با سفیر آلمان در ایران باعث تسریع در فرایند کار شد.
* اقدامات وزارت علوم در دوره 4 ساله دولت نهم در خصوص ساماندهی منابع علمی الکترونیکی چه بود؟
- دانشگاهها قبل از این به تنهایی اقدام به خرید منابع علمی الکترونیکی می کردند و از آنجا که قدرت چانه زنی دانشگاهها با موسسات مختلف برای این منظور پایین است، تصمیم گرفتیم با ایجاد کنسرسیومی تمام دانشگاهها را با وزارت علوم متفق کنیم تا خریداری به وسیله وزارت علوم انجام شود.
* معاونت پژوهشی وزارت علوم برای ساماندهی مستندات علمی (مقالات، کتب و پایان نامه ها ) در دوره چهارساله دولت نهم چه اقداماتی انجام داد؟
- بانک اطلاعات علم و فناوری ما مفید نیست. شکل و استانداردهای بایگانی، نمایه سازی و نگاهداری اطلاعات علم و فناوری باید مشخص شود به طور مثال در کتاب و مقالات باید استانداردهایی مشخص شود که در همه جا این موارد رعایت شود با توجه به این موضوع معاونت پژوهشی وزارت علوم استاندارد ثبت و ضبط و مقالات علمی پایان نامه ها را نهایی و ابلاغ کرد. این در حالی است که پیش از آن هر دانشگاهی به روش خود این موارد را ثبت می کرد و در حال حاضر ثبت پایان نامه ها و مقالات علمی به صورت یکنواخت و براساس چارچوب خاصی صورت می گیرد.
تعیین ضوابط ثبت کتب علمی نیز در دستور کار است. بسیاری از کتب علوم انسانی ما در حوزه علمی منتشر می شود اما استاندارد نیستند از این رو شاخص های ثبت کتب علمی بر اساس استانداردهای خاصی در دست تهیه است.
* قطبها و انجمنهای علمی کشور نیز همواره با مشکلاتی نظیر فضای فیزیکی و کمبودهای مالی مواجه هستند شما برای رفع چنین مشکلاتی در دوره مسئولیت خود چه کردید؟
- با تلاش های معاونت پژوهشی نقش قطب های علمی در برنامه پنجم توسعه مشخص شد و مبلغ حمایتی از انجمن های علمی نیز 2 تا 3 برابر افزایش یافت. همچنین با توجه به اینکه یکی از مشکلات انجمنها فضای فیزیکی بود، معاونت پژوهشی تلاش کرد 80 انجمن را در یک ساختمان تجیع کند.
* دکتر کبگانیان از اینکه وقت خود را در اختیار ما گذاشتید سپاسگزارم.
- من هم تشکر می کنم.