به گزارش خبرنگار مهر، بعد از اینکه موضوع هدفمندکردن یارانه ها در دستور کار مدیران دولت قرار گرفت، کارشناسان حوزه سلامت نیز به تجزیه و تحلیل وضعیت نظام سلامت و هزینه های درمانی جامعه بعد از اجرایی شدن این قانون پرداختند و نظرات و اظهارات مختلف و متفاوتی را از زبان کارشناسان این حوزه شنیدم. به طوری که عده ای نسبت به بروز مشکلات و چالشهایی که در این حوزه گریبانگیر مردم خواهد شد، ابراز نگرانی کرده و برخی نیز معتقدند که با اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها نظام سلامت بهبود می یابد.
دکتر محمد ضابطی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره تاثیرات اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در حوزه سلامت، گفت: بدون شک هدفمندسازی یارانه ها تاثیر مستقیم بر منابع دارد چراکه هم‌اکنون به بیشتر بخشهای حوزه سلامت و درمان نظیر دارو و لوازم پزشکی یارانه تعلق می‌گیرد. هم‌اکنون پنج میلیون نفر مهاجر غیرایرانی در کشور وجود دارند که اگر روزانه 1000 تومان از یارانه‌های کشور استفاده کنند روزی 5 میلیارد تومان می‌شود که حذف این یارانه ها و هدفمند کردن آنها سبب افزایش منابع موجود می‌شود. علاوه بر آن طبقات اجتماعی که در حد متوسط رو به بالا هستند ممکن است در بخشهایی از یارانه ها استفاده نکنند که این امر هم به افزایش منابع کمک می‌کند.
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درعین حال خاطرنشان کرد: اگرچه کشورهای دیگر که پیش از این هدفمند کردن یارانه‌ها را مدنظر قرار دادند، هم‌اکنون پس از گذشت چند سال وضعیت مطلوبی پیدا کرده‌اند اما آنها هم قطعا در مرحله گذار اقتصادی مشکلاتی داشتند. بنابراین ما هم نمی‌توانیم خیلی خوشبینانه به این قضیه نگاه کنیم که در مرحله گذار با هیچ مشکلی روبرو نمی‌شویم اما این بر می‌گردد به توانمندی مدیریتها که در مرحله گذار در زمان بروز مشکل خیلی سریع وارد عمل شده و نگذارند این مشکلات آسیبهای شدید متوجه خانوارها کند.
تعرفه ها 3 تا 5 برابر افزایش می یابد
در حال حاضر بیشترین یارانه به بخش دارویی و تجهیزات پزشکی تعلق می گیرد و از همین رو، هزینه های سلامت تا حدودی قابل تحمل است اما چنانچه قانون هدفمندی یارانه ها اجرایی شود، مشخص نیست که تکلیف قیمت دارو به ویژه داروهای گران قیمت و یارانه ای چه خواهد شد.
دکتر شهرام توفیقی، دبیر انجمن اقتصاد بهداشت ایران در ارتباط با اثرات هدفمندسازی یارانه ها در حوزه سلامت گفت: مطالعات اولیه نشان داده که با اجرای این قانون تعرفه های بیمارستانی به ویژه در بخش خصوصی حداقل سه تا پنج برابر افزایش مییابد.
وی با اشاره به اینکه در حوزه پرسنل بیمارستانی و بهداشت و درمانی به طور کلی بسیاری از کارکنان این حوزه مشاغل خود را از دست داده و مجبور می شوند به کارهای دیگر روی بیاورند، افزود: مجموعه این عوامل به رکود بازار سلامت منجر می شود که نتیجه آن به صورت کاهش تعداد مراکز ارائه دهنده خدمت، اشتغال متخصصین پزشکی و پیرا پزشکی و فعالیتهایی غیر از بهداشتی و درمانی و کاهش تقاضای مراقبت از سلامت به جز موارد اورژانس می شود. سطح سلامت مردم در مجموع کاهش یافته و اکثریت جامعه فقط در صورتی به مراکز بهداشت ودرمانی مراجعه می کنند که از نظر سلامت در وضعیت بسیار بدی قرار گرفته باشند.
توفیقی ادامه داد: از سوی دیگر گروههای فوق تخصصی گرانقیمت برای افراد ثروتمند جامعه شکل می گیرد و نوعی بی عدالتی در توزیع و دسترسی به خدمات در جامعه ظاهر می شود که در نهایت خدمات بهداشتی و درمانی به صورت طبقاتی در جامعه ارائه می شود. با این حال اگر مدیریت نظام سلامت بتواند در این شرایط خدمات بهداشتی و پیشگیرانه را تقویت و ترویج کند اندکی از تبعات ناخوشایند طرح شوک درمانی اقتصادی را می تواند جبران کند در غیر این صورت بهداشت نیز فدای درمان می شود.
وی برای برای برون رفت از این وضعیت گفت: سازمان بیمه گر باید به دنبال تنوع منابع برای تامین مالی خود باشد و درعین حال باید درصد پرداخت از جیب (فرانشیز) را کاهش بدهد تا مبلغ ریالی که بیمار پرداخت می کند زیاد افزایش پیدا نکند. به عبارت دیگر مثلا فرانشیز 30 درصد و 10 درصد که برای خدمات سرپایی و بستر ی وجود دارد به نرخ 6 درصد و دو درصد برسد و بیمه پایه محدودتر شده و بیمه تکمیلی رشد بیشتری پیدا کند تا هزینه های سازمان بیمه برای خدمات پایه افزاش فراوان پیدا نکند.
هدفمندسازی یارانه ها هم تهدید است هم فرصت
به گزارش مهر، طبق ماده 90 قانون برنامه توسعه چهارم کشور، سهم مردم از هزینه های سلامت در بازار واقعی باید در پایان این برنامه به کمتر از 30 درصد می رسید و 70 درصد دیگر را دولت به عنوان یک وظیفه حاکمیتی پرداخت می کرد. در حالی که هم اکنون سهمی که از جیب مردم بابت هزینه های سلامت پرداخت می شود به حدود 60 تا 70 درصد رسیده و این نشان می دهد دولت نتوانسته در اجرای این برنامه موفق عمل کند. از اینرو برای بسیاری از مردم و صاحبنظران حوزه سلامت این پرسش مطرح است که با اجرای هدفمندی یارانه ها چه تدبیری از سوی دولت برای کاهش هزینه های سلامت جامعه اتخاذ شده که بتواند سهم مردم از این هزینه ها را تا حدود زیادی کاهش دهد.
دکتر علیرضا زالی، قائم مقام سازمان نظام پزشکی ایران با بیان اینکه قرار بود هزینه های سلامت که از جیب مردم پرداخت می شود در پایان برنامه چهارم به کمتر از 30 درصد برسد، به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه در حال حاضر 60 درصد این هزینه از جیب مردم پرداخت می شود به طوری که خانواده های زیادی در جامعه هستند که با یکبار پرداخت هزینه بستری و جراحی، به زیر خط فقر سقوط می کنند. آمارها نشان می دهد 3.5 تا 4.5 درصد مردم کشور در این وضعیت قرار می گیرند.
وی معتقد است اگر برنامه هدفمندی یارانه ها در حوزه سلامت به درستی اجرا نشود می تواند تهدیدی باشد که آثار زیانبار آن در وهله اول متوجه مردم به ویژه اقشار آسیب پذیر جامعه خواهد شد. چون مردم ما فقط در شرایط خاصی که مجبور شوند، بابت سلامت خود هزینه می کنند و این باعث می شود که بعضا با مشکلات عدیده اقتصادی و مالی مواجه شده و در نهایت بحران شاخص فاجعه آمیز گریبانگیر این افراد شود. چون اغلب قریب به اتفاق مردم، پولی را بابت ذخیره سلامت پس اندز نمی کنند. این در حالی است که بخشی از درآمد خانواده ها و سبد هزینه آنها در کشورهای دیگر برای سلامت کنار گذاشته می شود اما در ایران چنین موضوعی اتفاق نمی افتد. در نتیجه وقتی، دچار یک بیماری سخت و پر هزینه می شوند به ناچار تمام وسایل زندگی را می فروشند تا بتوانند هزینه های درمان بیماری را تامین کنند. به طوری که 40 درصد پول این قبیل خانوارها صرف سلامت می شود که به همین دلیل این خانواده ها گرفتار "شاخص فاجعه آمیز" می شوند.
بودجه بخش سلامت ضعیف است
به گزارش مهر، وقتی قرار باشد آزادسازی قیمتها در بخش دولتی صورت بگیرد، این کسری اعتبارات به عرصه ارائه خدمات منتقل می شود. در حالی که بیمارستانهای دولتی در حال حاضر هم برای پرداخت کارانه ها دچار مشکل شده اند و همین مسئله انگیزش و میزان مشارکت پرسنل و کادر درمانی برای ارائه خدمت بهتر را کم می کند.
دکتر مسعود مسلمی فرد، نایب رئیس انجمن پزشکان عمومی با انتقاد از بودجه ضعیف بخش سلامت کشور، به خبرنگار مهر گفت: با توجه به شرایط تورمی و اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، حداقل دو میلیون ایران با روند کنونی هزینه های درمانی به زیر خط فقر می روند. متاسفانه بودجه ضعیف بخش سلامت با شعارهای دولت همخوانی ندارد و نمی توان با این اعتبارات، امراض و بیماریها را از بین برد. زیرا دولتمردان و تصمیم گیران، موضوع سلامت را جدی نمی گیرند.
دکتر انوشیروان محسنی بندپی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در ارتباط با تبعات ناگوار اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها در حوزه سلامت، گفت: نخستین آسیب پرداخت نقدی یارانه‌ها این است که مردم در زمان کمبود درآمد ابتدایی‌ترین موردی که از سبد هزینه‌های خانوار کسر می‌کنند هزینه‌های درمان، سلامتی، تندرستی و بهداشت است.
دکتر اکبر زنجبرزاده، یکی دیگر از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: این اقدام در حوزه سلامت هم می تواند تاثیرات مثبت داشته باشد و هم تاثیرات منفی. مثبت از این جهت که افراد می توانند با این اتفاق بیشتر مراقب سلامتی خود باشند و ازمراجعه بی رویه به پزشک و دارو خانه خودداری کنند و البته تاثیرات منفی که باز روی سلامت شخصی افراد تاثیر مستقیم دارد. در هر حال تا وارد فاز عملیاتی نشویم نمی توانیم متوجه مثبت و یا منفی بودن آن بشویم.
------------------------
گزارش از حبیب احسنی پور