به گزارش خبرنگار مهر در قم، فصل تابستان که از راه می‌رسد برای فرار از دست گرمای هوای شهر قم و سپری کردن اوقات فراغت، بازار رفتن به بوستان‌ها و فضاهای سبز شهری و روستایی هم مثل فصل تابستان داغ داغ می‌شود و در این میان قلیان یکی از اصلی‌ترین وسایلی شده که توسط خانواده‌ها و به خصوص جوانان برای رفتن به این اماکن تفریحی به همراه برده می‌شود تا نکند ریه‌هایشان بد عادت شود و دیگر تاب دود و دم شهر را نداشته باشد.
اگر شبی از شبهای تابستان به یکی از بوستانهای قم مثل بوستان علوی سری بزنید، جوانانی را می‌بینید که در حال آماده کردن زغال یا کشیدن قلیان بدون هیچ منعی از سوی خانواده‌هایشان هستند. انگار این روزها قلیان برای برخی از خانواده ها به یک وسیله سفری تبدیل شده که اگر به همراه برده نشود یک پای سفر و تفریح آنها لنگ می‌زند.
حالا دیگر قلیان‌ها از سر میز تعداد محدودی قهوه‌خانه سر راهی یا محله‌های قدیمی در سالهای گذشته که تنها پذیرای پیرمردها بود و بس، تا درون خانه‌ها و جمع‌های دوستانه جوانانمان پیش رفته و در حال حاضر به یک معضل اجتماعی پنهان تبدیل شده است که خود می‌تواند دروازه ورود به معضلات اجتماعی بزرگتری مثل مصرف سایر مواد دخانی و اعتیادهای سنگین به مواد مخدر صنعتی باشد.
سازمان بهداشت جهانی نیز بعد از اعلام همه‌گیری و رشد مصرف سیگار که در دهه گذشته بارها و بارها تکرار کرده که با همه‌گیری نوع دیگری از دخانیات به نام قلیان روبرو هستیم و طی مطالعه‌ای که در مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات کشور در سال های 85 و 86 انجام شد، مشخص شد که 50 درصد آقایان و 37 درصد خانم‌ها در ایران تجربه مصرف قلیان دارند.
رونق صنعت تولید تنباکو
البته جای خوشحالی دارد که این روزها باز شدن پای قلیان‌ها در زندگی بسیاری از افراد باعث شده تا صنعتی به نام صنعت تولید تنباکوهای داخلی و خارجی هم رونق بگیرد و سوددهی بالایی نیز داشته باشد و حالا چه فرقی می‌کند که رونق صنعت در تولید مواد پتروشیمی باشد یا تولید تنباکو! به هر حال صنعت، صنعت است و غافل از آن هستیم که در صنعت تنباکو قسمت‌های زائد و مواد دور ریز گیاه تنباکو جهت قلیان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر آن تولیدکنندگان تنباکو برای ایجاد جذابیت کشیدن قلیان به خصوص در جوانان از اسانس‌های مختلفی استفاده می‌کنند که به گفته پزشکان این اسانس‌ها شیمیایی بوده و علاوه بر تحریک دستگاه تنفسی موجب حساسیت، آلرژی و سرفه‌های مزمن همراه با خلط برای فرد مصرف کننده می‌شود و البته باید اقرار کرد که پیگیری و خلاقیت تولیدکنندگان تنباکو برای استفاده از انواع اسانس از جمله عسل، نسکافه، گل محمدی، نعنا، هلو، سیب، پرتقال و... در تولید تنباکو در نوع خود بی‌نظیر است و اگر این نوآوری‌ها در جای خود خرج می‌شد شاهد پیشرفتهای چشمگیرتری در زمینه‌های دیگر بودیم.
مواد سمی قلیان از سیگار بیشتر است
اما هنوز بسیاری از خانواده‌ها از آسیب‌ها و مضرات قلیان که حالا جزء وسایل تفریحی و گذران اوقات فراغت بسیاری شده با خبر نیستند و گمان می‌کنند تهدیدی که کشیدن قلیان برای سلامتی خود و جوانان آنها دارد کمتر از سیگار کشیدن است و استدلال می‌کنند اجازه می‌دهیم فرزندانمان قلیان استفاده کنند تا سراغ سیگار نروند؛ حال آن که با وجود بیش از سه هزار ترکیب شیمیایی در دود سیگار، مضرات قلیان چندین برابر آن است.
بر اساس بررسی‌های انجام شده توسط معاونت سلامت و دبیرخانه کشوری کنترل دخانیات، هر فرد مصرف کننده قلیان از نظر مواجهه و استنشاق دود در هر وعده معادل صد نخ سیگار یا بیشتر دود دریافت می‌کند، همچنین مواد سمی قلیان نه تنها کمتر از سیگار نیست بلکه بعضی مواد خطرناک از جمله قیر یا دوده، مونوکسید کربن و نیکوتین موجود در دوده آن از سیگار هم بیشتر است و با مصرف قلیان بیش از 600 ماده سمی و مهلک وارد ریه فرد مصرف کننده و اطرافیان خواهد شد. به علاوه در مقایسه با یک نخ سیگار دود قلیان مقدار بیشتری آرسینیک، سرب و نیکل دارد، 36 بار بیشتر از سیگار حاوی تار و 15 بار بیشتر از سیگار حاوی منواکسید کربن است.
خطر انتقال بیماری‌های عفونی و واگیردار مثل هپاتیت و سل
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته از سوی معاونت سلامت و دبیرخانه کشوری کنترل دخانیات، مشخص شده قلیان باعث ابتلای فرد مصرف کننده و اطرافیان او به انواع سرطان از جمله لب، ریه، معده و مثانه، بیماری‌های قلبی، عروقی، تنفسی و موجب ایجاد آثار سوء در دوران بارداری برای خانم‌ها می‌شود. همچنین بسیاری از افراد در هنگام کشیدن قلیان از قسمت دهانی آن به صورت مشترک استفاده می‌کنند که این موضوع خطر انتقال بیماری‌های عفونی و بیماری‌های واگیردار مثل هپاتیت و سل را بوجود می‌آورد.
علی، جوانی که 25 سال دارد و در حال کشیدن قلیان در بوستان علوی شهر قم است در خصوص علت قلیان کشیدن و اینکه آیا از ضررهای مصرف آن اطلاع دارد یا نه در گفتگو با خبرنگار مهر در قم گفت: من از زمان دانشجویی وقتی برای تفریح با دوستانم بیرون می‌رفتیم قلیان کشیدن را شروع کردم، من به قلیان به عنوان یک تفریح و وسیله‌ای که باعث می‌شود من و دوستانم چند ساعتی را دور هم خوش باشیم نگاه می‌کنم و کاری به زیان‌های آن ندارم.
افزایش مصرف قلیان در میان دختران و زنان
نکته دیگری که در این میان قابل تأمل است، افزایش مصرف قلیان در میان دختران و زنان جامعه است به طوری که اگر تنها یک ربع ساعت در پارک قدم بزنی به چندین مورد برخورد می‌کنی که دختران جوان و زنان هم در حال کشیدن قلیان حتی در جمع خانوادگی خود هستند.
اما با وجود این همه ضرر و زیانی که مصرف قلیان برای فرد، اطرافیان و البته در نگاه کلان برای جامعه دارد هنوز تلاش جدی و مستمری برای مهار و جلوگیری از مصرف همه‌گیر آن صورت نگرفته است و همچنان قانون جامع کنترل دخانیات و طرح جمع آوری قلیان‌ها که در سال 86 آغاز شد بلاتکلیف مانده و به سرنوشت برخی از قوانین دیگر دچار شده است.
متولی اصلی سازمان بهداشت است و نیروی انتظامی وظیفه‌ای ندارد
فرماندهی نیروی انتظامی استان قم در خصوص متولی اصلی اجرای طرح جمع آوری قلیان‌ها از سطح شهر در گفتگو با خبرنگار مهر در قم گفت: به دلیل اینکه استفاده از قلیان مضرات فراوانی دارد و مربوط به حوزه سلامت افراد است به تبع، متولی اجرای طرح منع استفاده از قلیان‌ها در مرحله اول، سازمان بهداشت و درمان و دانشگاه علوم پزشکی است و سازمان بهداشت با توجه به مشکلاتی که استفاده از قلیان از نظر بهداشتی و انتقال بیماری‌های فراوان درپی دارد، می‌تواند به پلمپ مراکزی که این وسیله را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند اقدام کند.
از آنجایی که نیروی انتظامی متولی اصلی اجرای طرح امنیت اجتماعی است، سردار مهدی توکلی در خصوص نقش نیروی انتظامی در منع استفاده از قلیان در مکان‌های عمومی از جمله پارک ها اظهار داشت: نیروی انتظامی وظیفه‌ای مبنی بر جمع‌آوری کلی قلیان‌ها از سطح شهر و برخورد با افرادی که در اماکن عمومی اقدام به کشیدن و استفاده از قلیان می‌کنند، ندارد و تنها زمانی که جرم مشهودی اتفاق بیافتد که عفت عمومی و اجتماعی را خدشه‌دار کند، نیروی انتظامی وارد عمل خواهد شد.
حال این سئوال مطرح است که آیا با وجود این همه مضراتی که قلیان در خود نهفته است و با وجود همه‌گیری رو به رشد مصرف قلیان آن هم در بین جوانان باز جای تعلل در خصوص اجرای کامل قانون جامع منع و کنترل دخانیات و استمرار قانون جمع آوری قلیان‌ها باقی می‌ماند؟ و آیا امکان این وجود ندارد که در پارک‌ها و مراکز تفریحی ازبرنامه‌های فرهنگی، متنوع و شاد استفاده شود تا دیگر وقتی برای پرکردن با کشیدن قلیان برای جوانان باقی نماند؟