به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس فتوای آیت الله شیخ مجتبی تهرانی اول ماه به پنج چیز ثابت مىشود: اول آنکه خود انسان ماه را ببیند. دوم، عدهاى که از گفته آنان یقین پیدا شود بگویند ماه را دیدهایم و همچنین است هر چیزى که به واسطه آن یقین پیدا شود. سوم، دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم؛ ولى اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، یا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل این که بگویند داخل دائره ماه طرف افق بود، اول ماه ثابت نمىشود.
آیت الله مجتبی تهرانی: حکم حاکم شرع حجت است
بر اساس اعلام آیت الله مجتبی تهرانی اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است این حکم براى همگان حجت است و کسانى هم که از او تقلید نمىکنند حتی مجتهدین دیگر باید به حکم او عمل نمایند ولى کسى که مىداند حاکم شرع اشتباه کرده نمىتواند به حکم او عمل نماید.
اگر اول ماه براى مجتهدى ثابت شود، ثبوت ماه نزد آن مجتهد فقط براى خود او حجت است و براى دیگران حتى مقلدین آن مجتهد حجت نیست.
چنانچه حاکم شرع حکم کند به اول ماه شوال کسى که یقین برخلاف آن ندارد اگر آن روز را روزه بگیرد روزه او حرام است.
اگر براى مجتهدى اول ماه ثابت شود، اگر اعلام ثبوت ماه و اشاعه آن موجب اختلاف و تفرقه بین مسلمین و وَهن به اسلام شود و یا موجب تضعیف نظام اسلامى شود اعلام و اشاعه آن جایز نیست.
حجت الاسلام رشاد: ثبوت رؤیت هلال ماه تقلیدبردار نیست
پیش از این نیز حجت الاسلام علی اکبر رشاد عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با مهر در مورد راه اثبات ماه عنوان کرد: اگر حاکم شرع که مصداق آن امام معصوم و ولی امر مسلمین است اعلام کرد که فردا عید است و مؤمنین افطار کنند در این صورت بر همه مسلمین اطاعت از حکم او فرض است و در این امر عامی و عالم و مقلد و مجتهد حکم واحد دارند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه متذکر شد: ثبوت رؤیت هلال ماه نزد حاکم و حکم حاکم بر افطار مسلمین از جمله مسائلی است که در روایات فراوان آمده است و در فقه ما نیز فقهای عظام به این پرداخته اند . خبر صیحح محمد بن قیس از امام باقر(ع) در وسایل الشیعه باب شش از ابواب احکام شهر رمضان آمده است می فرماید که " اذا شهد عند الامام شاهدان انهما رویا الهلال منذ ثلاثین یوما امر الامام بالافطار ذلک الیوم اذا کانا شهدا قبل زوال الشمس و ان شهدا بعد زوال الشمس امر الامام بالافطار ذلک الیوم و اخر الصلاة الی الغد فصلی بهم" . امثال این روایت نشان می دهد که حکم به برگزاری عید فطر و افطار مربوط به امام مسلمین است. منظور از امام اینجا امام به معنای کلامی و امام معصوم نیست، احراز رؤیت برای معصوم نیازمند شهادت دو شاهد نیست.
تبعیت از حکم حاکم شرع در مورد رؤیت هلال بر مجتهدین نیز واجب است
وی در پاسخ به این پرسش که در چنین موقعیتی که حاکم شرع اعلام فطر می کند تکلیف کسانی که از غیر فقیه حاکم تقلید می کنند چیست اظهار داشت : ثبوت رؤیت هلال یک موضوع عرفی و عادی است تقلید بردار نیست اما احکامی که بر آن مترتب است احکام شرعی است. اما اگر حاکم شرع حکم به افطارکرد و عید فطر را اعلام نمود بر همه مسلمانان و حتی مجتهدین تبعیت از این حکم واجب است و در عرض حکم حاکم شرع دیگری نمی تواند حکم صادر نماید.
در ضروریات فقهی تقلید معنایی ندارد
وی در ادامه تصریح کرد: اگر کسی تشخیص داد حاکم در یک حکم یا تشخیص موضوع حتی بر اسای فتوای خودش خطا کرده فقط خود بدون معارضت به تشخیص خود عمل کند مثلا حاکم گفته رؤیت هلال شد و عید فطر اعلام داشت و خود من واقف شدم که چنین است، نظر این فرد نمی تواند بر نظر دیگران تسری پیدا کند و دیگران اگر احراز نکنند و علم تحصیل نکنند نمی توانند به صورت تقلیدی مطابق احراز او ترتیب اثر دهند. از نظر اسلام بسیاری از موارد تقلیدی نیست: در اصول دین و مبادی استنباط تقلیدی نیست و در ضروریات فقهی نیز تقلید معنایی ندارد. به طور مثال وجوب صلاة واجب است و احتیاجی به تقلید ندارد، موضوعات عرفیه و علمیه نیز جای تقلید نیست، در احکام فرعیه و عملیه و موضوعات مخترعه شرعیه دقیقیه که احتیاج به نظر و اجتهاد است باید تقلید کرد.