به گزارش خبرنگار مهر، جهانگیر کوثری تهیه‌کننده‌ای است که در سال‌های اخیر همکاری‌های مشترک متعدد و متنوع با کارگردان‌های جوان سینما داشته است. "عصر جمعه" حاصل یکی از همین همکاری‌ها و اعتماد به فیلمسازان جوان است. در این گفتگو کوثری از علاقه‌اش به کار با جوان‌ها و امتیازهای این نوع همکاری‌ها صحبت کرده است.
*خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و هنر: در سال‌های اخیر بیشتر با کارگردان‌های جوان و فیلم اولی همکاری کرده‌اید. دلیل این گرایش چیست؟
- جهانگیر کوثری تهیه‌کننده "عصر جمعه": یکی از دغدغه‌های من به عنوان عضوی از این جامعه بالا بردن آگاهی‌های افراد جامعه و گسترده کردن بار فرهنگی است. با بالا بردن آگاهی عمومی و سرمایه‌گذاری مادی و معنوی در بخش فرهنگ می‌توان بستری ایجاد کرد تا حساسیت اعضای جامعه نسبت به مسائل فرهنگی بیشتر شود.
سینما تاثیرگذارترین رسانه در دنیای امروز برای استفاده فرهنگی اقشار مختلف است. ادبیات، شعر، نقاشی و هنرهایی از این دست بیشتر محبوب قشرهای خاص هستند اما سینما می‌تواند به دل جامعه برود و آگاهی عمومی را بیشتر کند، بسیاری از نظام‌های سیاسی جهان هم از این ابزار سودمند برای رسیدن به اهداف و خواسته‌هایشان استفاده می‌کنند، با توجه به این دیدگاه در سینمای ایران فعالیت می‌کنم و دوست دارم قدمی به پیش بردارم و جامعه را هم به پیش ببرم.
همکاری با کارگردان‌های جوان در راستای همین نگاه و دغدغه قرار می‌گیرد، فیلمسازان تثبیت شده و فعالی داریم که بدون حمایت هم می‌توانند در این سینما کار کنند، اما کارگردان‌های جوان که گرایش فرهنگی دارند نیازمند حمایت و اعتماد هستند، بالا رفتن تعداد این کارگردان‌های جوان راهی است برای گسترش فضای فرهنگی کشور.
*اما حتما همکاری با کارگردان‌های جوان و کم‌تجربه مشکلاتی هم دارد.
- این مشکلات طبیعی است، اما من در این سینما سال‌ها کار کرده‌ام، تجربه دارم و تحصیلاتم در این زمینه است. این‌ها پشتوانه من برای انتخاب این کارگردان‌ها است. در این سال‌ها صاحب نگاهی شده‌ام که می‌توانم تشخیص بدهم جوانی که تصمیم می‌گیرد اولین فیلمش را بسازد چقدر توانایی انجام این کار را دارد.
وقتی جوانی پشت دوربین می‌رود تا اولین فیلمش را بسازد، باتجربه‌ها به دلیل شناختی که از فضای سینمای حرفه‌ای دارند نگران می‌شوند اما اگر آن جوان بضاعت و استعداد داشته باشد این نگرانی کمرنگ می‌شود.
هانیه توسلی و رویا نونهالی در نمایی از "عصر جمعه"
*خانم زندی این بضاعت را داشت؟
- بله، من او را از زمانی که به عنوان دستیار کارگردان فعالیت می‌کرد می‌شناختم و می‌دانستم که قابلیت مدیریت یک گروه را دارد، در مورد خانم شالیزه عارف‌پور هم این اتفاق افتاد. معمولا جوان‌هایی که فیلمشان را تهیه کرده‌ام توانسته‌اند اعتمادم را جلب کنند، آنها را از زمانی که دستیار، منشی صحنه و... می‌شناختم، فیلم‌های کوتاهشان را دیده‌ام و نقاط ضعف و قوت‌شان را می‌دانم.
*جوان‌های زیادی برای کارگردانی اولین فیلمشان سراغ شما می‌آیند؟
-بله، هر سال حدود 60 فیلمساز جوان که مصر هستند اولین فیلمشان را بسازند به دفتر من می‌آیند، من فیلم‌های کوتاه و مستندشان را می‌بینم، تجربه‌هایی که داشته‌اند بررسی می‌کنم و بعد درباره همکاری مشترک به توافق می‌رسیم.
*چقدر از آنها را ناامید می‌کنید؟
- فیلمسازی حرفه ساده‌ای نیست و نیازمند توانایی و قریحه است، تعدادی از این جوان‌ها با وجود علاقه و استعداد هنوز تجربه کارگردانی فیلم اول را ندارند، بعضی خیلی جوان هستند و تعدادی مناسب فیلمسازی نیستند و بهتر است به دنبال حرفه‌ای دیگر بروند. بعضی از این جوان‌ها اما آنقدر بااستعداد و مسلط هستند که این انگیزه و اعتماد را در من به وجود می‌آورند که با آنها کار کنم.
* فیلمنامه "عصر جمعه" موضوع حساسی دارد نگران نبودید خانم زندی نتواند آن را درست کارگردانی کند؟
- همان طور که گفتم خانم مونا زندی را از زمانی که دستیار خانم رخشان بنی‌اعتماد و آقای کیانوش عیاری بود می‌شناختم، فیلم‌های کوتاه خوبی ساخته بود و قدرت مدیریت داشت. فیلمسازی جوان اما راسخ و جدی که نگاهی اجتماعی داشت و این نگاه و سلیقه کمک می‌کرد گزینه مناسب برای کارگردانی فیلمنامه "عصر جمعه" باشد. زمانی که فیلم را دیدم مطمئن شدم در انتخاب او مسیر اشتباه را طی نکرده‌ام.
*علاقه شما به سینمای اجتماعی در همکاری برای تولید این فیلم چقدر موثر بود؟
- فیلمنامه "عصر جمعه" از جنس سینمایی است که من به آن علاقمندم، طبیعی بود که ترغیب شوم آن را تهیه کنم. زمانی که فیلم در جشنواره فجر روی پرده رفت و واکنش‌های مثبت به دنبال داشت احساس کردم حرکت ما در مسیر درست بوده است. فیلم نامزد دریافت 9 سیمرغ بلورین شد و جایزه ویژه هیئت داوران را به دست آورد و این مهم است.
* خانم بنی‌اعتماد مشاور کارگردان "عصر جمعه" بوده، فیلم متاثر از سینمای اجتماعی ایشان است. چقدر می‌توان گفت فیلم متعلق به مونا زندی است. آیا او استقلال عمل یک کارگردان حرفه‌ای را داشت؟
- شما زمانی که بخواهید ضامن معرفی کنید یا همکاری داشته باشید به سراغ فردی می‌روید که به شما نزدیک است، سلیقه‌تان را می‌شناسد و به او اعتماد دارید، وقتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از کارگردان‌های فیلم اولی می‌خواهد مشاوری داشته باشند آنها به سراغ سینماگری می‌روند که ارتباط صمیمانه و حرفه‌ای داشته باشند و نگاه و سلیقه‌شان شبیه باشد.
فیلم "عصر جمعه" ممکن است سینمای خانم بنی‌اعتماد را تداعی کند، اما این تاثیرپذیری ناخودآگاه اتفاق افتاده است، خانم زندی نگاه و سلیقه فیلمسازی خود را دارد و خانم بنی‌اعتماد هم دیدگاه خود را. خانم بنی‌اعتماد مشاور کارگردان‌های مختلف بوده اما هرگز حاصل این کارها شبیه یکدیگر یا شبیه به فیلم‌های ایشان نشده است. "عصر جمعه" هم مانند بیشتر فیلم‌های خانم بنی‌اعتماد متعلق به سینمای اجتماعی است اما این فیلم‌ها تفاوت‌های بسیار با هم دارند.
*پس "عصر جمعه" امضای مونا زندی را دارد.
- بله، صد در صد. فیلم متعلق به مونا زندی است. با این که من خیلی دوست داشتم خانم بنی‌اعتماد سر صحنه بیاید آن زمان درگیر مسائلی بود و حتی یک روز هم نتوانست بیاید سر صحنه. خانم زندی به تنهایی و با اتکا به تجربه و دانش خود فیلم را کارگردانی کرد.
*در مورد انتخاب بازیگرها چقدر با کارگردان تعامل داشتید؟
- من دوست ندارم رو در روی کارگردان بایستم و خواسته‌ام را به او تحمیل کنم، معنی چنین همکاری‌ای را نمی‌فهمم. در سینمای فرهنگی که به آن دلبسته و معتقدم همکاری از این جنس مفهومی ندارد و همه چیز در تعامل شکل می‌گیرد. بازیگران این فیلم را مانند همه پروژه‌های دیگر در گفتگو با کارگردان انتخاب کردیم. خانم رویا نونهالی پیشنهاد خانم زندی بود، بهترین گزینه برای نقشی دشوار. خانم نونهالی بازیگر توانایی است و حضوری فوق‌العاده در "عصر جمعه" دارد.
من در "یک شب" با خانم هانیه توسلی همکاری کرده بودم و او یکی از بهترین گزینه‌ها برای نقش بنفشه بود، به کارگردان پیشنهاد دادم و او هم بعد از فکر کردن روی این انتخاب با نظر من موافقت کرد. مهرداد صدیقیان از جوان‌هایی بود که برای تست به دفتر ما می‌آمدند، خانم زندی او را دید و به من گفت مناسب نقش امید است، زمانی که مهرداد وارد دفتر من شد در همان نگاه اول احساس کردم انتخاب خوبی برای این نقش است.
*در مورد عوامل پشت دوربین هم به گروهی رسیدید که قبلا سابقه همکاری با هم داشته‌اید.
- این ترکیب نسبت به نتیجه کیفی کار دلگرمم می‌کرد، من با آقای حسین جعفریان در 10 فیلم همکاری کرده‌ام، او یکی از بهترین فیلمبرداران سینمای ایران است و نتیجه کارش در "عصر جمعه" درخشان و قابل توجه است. با آقای مهرداد میرکیانی و خانم ژیلا مهرجویی هم سابقه همکاری مشترک داشتیم و من به کار آنها ایمان داشتم. البته ممکن است درباره بعضی دوستان به نتیجه‌ای که می‌خواستیم نرسیدیم اما در مجموع از عوامل پشت دوربین هم مثل آنهایی که مقابل دوربین بودند راضی هستم.
*نقش بنفشه می‌توانست مناسب باران باشد، موقع انتخاب بازیگر به او فکر نکردید؟
- نقش برای باران نوشته شده بود اما او آن زمان درگیر پروژه‌ای دیگر بود، خانم هانیه توسلی گزینه دیگری بود که انگ نقش بود و بازی خوبی هم در فیلم دارد.
*شما با کارگردان‌های جوان مختلف همکاری کرده‌اید، باران کوثری هم قرار است اولین فیلمش را به تهیه‌کنندگی شما بسازد؟ اصلا به کارگردانی فکر می‌کند؟
- نه، بازیگری دغدغه اصلی باران است و هنوز به کارگردانی فکر نمی‌کند. او برای این کار خیلی جوان است. شاید زمانی که او بخواهد کارگردانی کند، من دیگر نباشم. (می‌خندد)
* زمانی که درگیر تولید "عصر جمعه" بودید حدس می‌دید فیلم پنج سال در نوبت اکران بماند؟
- با توجه به موضوع ملتهب و داستان فیلم کمی نگران بودم، اما فیلمنامه پروانه ساخت گرفت، برای دریافت پروانه نمایش و اکران "عصر جمعه" در جشنواره فیلم فجر هم مشکل نداشتیم اما به دلیل تغییر مدیریت‌ها و سلایق اکران فیلم با مشکل مواجه شد. خوشبختانه در نهایت با نظر مثبت آقایان شمقدری و سجادپور فیلم پس از پنج سال روی پرده رفت.
*فکر نمی‌کنید فیلم پس از پنج سال کهنه شده؟
- اصلا، "عصر جمعه" موضوع بکری دارد که می‌تواند در گذشته و آینده اتفاق بیفتد، جامعه با چنین بحران‌هایی بیگانه نیست و متاسفانه اتفاق‌های مشابه آنچه برای قهرمان فیلم رخ می‌دهد در جامعه وجود دارد. این‌ها امتیاز "عصر جمعه" است.
*از زمان اکران "عصر جمعه" راضی هستید؟
- دوست داشتم فیلم در گروه سینمایی اکران می‌شد با این شرایط و در تک سانس استقبال از فیلم قابل قبول است، تعدادی از سینماها به دلیل استقبال سالن بزرگتری را به "عصر جمعه" اختصاص داده‌اند و بعضی دیگر سانس‌ها را افزایش داده‌اند.
*امسال چند فیلم در جشنواره فجر دارید؟
- فیلم سینمایی "سوت پایان" به کارگردانی خانم نیکی کریمی که تجربه‌ای متفاوت در کارنامه ایشان است، فیلمی سخت با موضوعی جذاب و اجتماعی که خانم کریمی با تجربه آن را به پایان رساند و می‌تواند به دلیل قصه و فضا برای مخاطب جذاب باشد. فیلم سینمایی "گلوگاه" به کارگردانی آقای محمدابراهیم معیری هم در جشنواره روی پرده می‌رود.
*فیلمسازهای جوان آنقدر امیدوارتان کرده‌اند که باز هم با آنها همکاری کنید؟
-بله، همکاری با کارگردان‌های جوان شور و اشتیاقم را برای ادامه فعالیت در سینما بیشتر می‌کند، قرار است فیلم تازه‌ای را با یک کارگردان جوان شروع کنم. همچنان به جوان‌ها و استعدادشان امیدوارم.
- - - - - - - -
گفتگو: محدثه واعظی‌پور