کارمندان و مدیران 8 وزارتخانه صنایع، بازرگانی، نفت، نیرو، رفاه، کار و تامین اجتماعی، مسکن و شهرسازی و راه و ترابری در ماه‌های اخیر آرام و قرار نداشته‌اند. آنان هر روز و هر روز خبرهای جدیدی از پروژه ادغام می‌شنوند و تغییرات گسترده مدیران و این بر خروج از آرامش این بخشها تاثیر گذاشته است.
کارمندان که از ابتدای دی ماه سال گذشته با هدفمندی یارانه‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند و اخیرا هم گرانی کالاها آنان را در فکر فرو برده است، حالا باید دغدغه تعدیل را با پروژه سیاسی ادغام هر روز با خود مرور کنند.
زمزمه تعدیل کارمندان ادغامی
گپ و گفت با کارمندان این 8 وزارتخانه که حاضر نیستند به نام خود گفتگو کنند، زوایای جدیدی از نگرانی‌های گسترده آنان از آینده شغلی‌شان را آشکار می‌کند و آن هم در شرایطی که برخی کالاها گران شده‌اند و برخی دیگر هم برای افزایش قیمتها خیز برداشته اند.
اول به وزارت صنایع و معادن رفتیم. کارمندان زیادی را می‌بینیم که پس از مطرح شدن پروژه ادغام وزارت صنایع در بازرگانی، به صورت خودمانی درحال صحبت کردن هستند. وقتی به آنان رسیدیم و پرسیدیم نظرتان درباره ادغام چیست، گفتند: "شاید کار خود را از دست بدهیم. خدا کند که اخراجمان نکنند. اگر اخراجمان کنند، جواب خانواده‌هایمان را چه بدهیم؛ در آن صورت باید برویم با موتور مسافرکشی کنیم."
در ادامه وقتی به آنان می‌گویم من خبرنگارم، آن کارمندان یکدفعه شوکه می‌شوند و اصرار می‌کنند که چیزی به نقل از آنان نقل نشود اما چیزی که مشهود است اینکه نگرانی در وجود کارمندان موج می‌زند و آنان در پی تلاش برای اطلاعات بیشتر درباره پروژه ادغام هستند و دائم سرنوشت خود را مرور می‌کنند.
همین نگرانی و دغدغه در کارمندان 7 وزارتخانه دیگر هم وجود دارد. کارمندان این روزها علاوه بر زمزمه تعدیل با طرح‌هایی به نام "دورکاری" و "خروج از تهران" هم مواجه اند و خلاصه، وضعیت روحی کارمندان، وضعیت خوبی ارزیابی نمی‌شود و در این میان، بالاترین مقامات وزارتخانه‌ها باید به آنان تعهد بدهند که قرار نیست با پروژه ادغام تعدیل شوند.
البته زمزمه تعدیل کارمندان با پروژه ادغام را با معاونان وزارتخانه‌های مختلف درمیان گذاشتیم و آنان تنها برای کاهش ابهامات فقط آن را رد کردند اما هرموقع مسئولان با کارمندان نشستند و با آنان تعهد کردند که تعدیلی قرار نیست اتفاق بیفتد، آنوقت باید منتظر بازگشت آرامش به این 8 وزارتخانه بود.
در همین حال، اگر قرار باشد پروژه تعدیل کارمندان اتفاق بیفتد، چیزی که مهم می‌شود، تعداد کارمندان تعدیلی خواهد بود. هم‌اکنون آمار دقیقی از شغلهایی که کارکردشان در دو وزارتخانه‌ای که قرار است در هم ادغام شوند، یکی است، وجود ندارد اما برآوردهای رسانه‌ای رقم بالای 1000 نفر را نشان می‌دهد، البته برخی‌ها این رقم را چندین برابر می‌دانند.
ادغام ؛ پروژه کارشناسی یا سیاسی
بحث و چالش مهم دیگر درباره ادغام وزارتخانه‌ها در یکدیگر موضوع کارشناسی یا سیاسی بودن آن است. کوچک سازی و چابک شدن دستگاه‌‌های اجرایی همواره در طول سالیان گذشته مطرح بوده اما هیچگاه به درستی اجرا نشده است. برهمین اساس، بر روی ادغام وزارتخانه‌ها با یکدیگر کارهای کارشناسی زیادی در این سالها انجام شده است و به عبارتی، این موضوع ریشه تاریخی دارد.
اما نحوه ادغام وزارتخانه‌ها با یکدیگر باید عقلانی، خارج از مباحث سیاسی و در دایره کار کارشناسی انجام شود که به نظر بسیاری از کارشناسان، نمایندگان مجلس و مدیران، این توجهات در ادغام‌های اخیر دیده نمی‌شود.
دولت در مصوبه ای تصویب کرده است که وزارت نفت در وزارت نیرو، وزارت صنایع در وزارت بازرگانی، وزارت راه و ترابری در وزارت مسکن و شهرسازی و وزارت رفاه و تامین اجتماعی در وزارت کار و امور اجتماعی ادغام شود.
شما کدام راه را انتخاب می‌کنید؟
به نظر شما، وزارت نفتی که حدود 85 درصد انرژی کشور زیر نظرش است، باید در وزارت نیرویی که حدود 15 درصد انرژی کشور را مدیریت می‌کند، ادغام شود. یک مثال ساده نشان می دهد که این تصمیم عقلانی است یا خیر. فرض کنید فردی که وزن آن 85 کیلوگرم است، بخواهد وزنه 15 کیلوگرمی را بالای سر ببرد و فردی که 15 کیلوگرم است، بخواهد وزنه 85 کیلوگرمی را بالای سر ببرد؛ کدامیک بسیار راحت و کدامیک بسیار سخت وزنه‌ها را جابه‌جا می‌کنند.
حال یک بحث درباره ادغام وزارت صنایع و معادن در وزارت بازرگانی مطرح می‌کنیم. برای اقتصاد ملی تولید و صنعت کشور مهم است یا تجارت و یا هر دو در کنار یکدیگر باید دیده شوند.
در شرایطی که مقام معظم رهبری در سالهای اخیر تاکیدات خاص و ویژه‌ای بر اولویت تولید داخلی داشته اند، آیا باید صنایع در بازرگانی ادغام و این پیام به تولیدکننده داده شود که تجارت از تولید و صنعت مهم‌تر است، آیا دیگر باز هم باید منتظر خلاقیت و نوآوری در تولید باشیم و به عبارتی، چه انگیزه‌ای برای تولید باقی می ماند و در این شرایط ، طولی نخواهد شد که همه به سراغ واردات خواهند رفت!
البته از پارلمان خبر می رسد که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در پی رفع این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها در پروژه 8 وزارتخانه با یکدیگر هستند. براساس تفسیر جدید شورای نگهبان، وزیران وزارتخانه‌های جدید باید پس از تصویب لوایح شرح وظایف وزارتخانه های جدید در مجلس به پارلمان معرفی شوند.
ابهام دیگر و اما سیاسی که درباره ادغام وزارتخانه‌ها در یکدیگر مطرح است، حذف وزیران منتقد جریان انحرافی است، این را نمایندگان سرشناس مجلس در روزها و هفته های اخیر گفته‌اند. به عبارت دیگر، درست همان وزیرانی از دولت کنار گذاشته شدند که با جریان انحرافی اختلاف داشتند.
حال باید منتظر آینده ماند و دید ادغام وزارتخانه‌ها در یکدیگر پروژه‌ای کارشناسی بوده یا پروژه‌ای صرفا برای حذف منتقدان این جریان که با حذف وزیران موردنظر، از این پس هرچه بر سر پروژه ادغام بیاید، دیگر برایشان مهم نخواهد بود.
===============
گزارش از مجتبی قمری وفا