به گزارش خبرنگار مهر، در حال حاضر از مجموع مساحت 18.2 میلیون هکتاری استان کرمان مساحتی بالغ بر 4.2 میلیون هکتار به عنوان مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی در 16 منطقه استان شناسایی شده که از این مساحت، 676 هزار و 234 هکتار تحت عنوان کانونهای بحرانی فرسایش به حساب می آیند.
آنچه که در این مناطق زندگی ساکنان را به مخاطره انداخته، هجوم شنهای روان است که با ورود به محدوده های مسکونی، اراضی کشاورزی و راههای مواصلاتی خسارات فراوانی را با خود به همراه دارد. مناطقی هم که در معرض این طوفانها هستند، بیشتر روستا بوده که ساکنانشان به جز طوفان شن، از خشکسالی و بی آب هم کم صدمه ندیده اند. در این میان، آنچه که حائز اهمیت است مسئله کمبود اعتباراتی است که برای پیشگیری و کنترل این شنهای روان اختصاص می یابد آن هم در شرایطی که تنها در شرق استان کرمان 253 هزار و 48 هکتار در معرض خطر جدی این طوفانها هستند.
در همین حال، مسئله مهم دیگر، عدم اجرای برنامه ای است که نقش کلیه دستگاههای اجرایی را در زمینه این مشکل مشخص می کند؛ این برنامه که تحت عنوان برنامه اقدام ملی است تاکنون علیرغم اینکه نزدیک به دو سال از تهیه آن می گذرد، هنوز اجرایی نشده است.
69 کیلومتر خط راه آهن زیر شنهای روان
درباره وضعیت کانونهای بحرانی فرسایش بادی در کرمان، سید حسین موسوی، رئیس اداره بیابان زدایی اداره کل منابع طبیعی استان به خبرنگار مهر می گوید: منطقه عمومی نرماشیر، جاده زاهدان، دارزین، وکیل اباد، شورآباد فهرج، دارستان و شورگز از کانونهای بحرانی طوفان شن و فرسایش بادی در شرق استان هستند.
موسوی با بیان اینکه در بیشتر شهرستان های استان هجوم شنهای روان به مناطق مسکونی و روستاها خسارت بار است، می افزاید: اما در مناطق ذکر شده در شرق، در مجموع 226 کیلومتر راه، 69 کیلومتر راه آهن مسیر بم - زاهدان و 37 هزار و 983 هکتار از مناطق مسکونی در معرض خسارات ناشی از طوفان و هجوم شنهای روان هستند.
وی تاکید می کند: برای حل این مشکل انتظار می رود دولت بخشی از اعتبارات حوادث را برای عملیات تثبیت شن اختصاص دهد تا مشکلات روستاییان این منطقه را بتوان حل کرد.
در تمام طول سال خطر طوفان شن وجود دارد
در همین حال، علی شاهی، کارشناس منابع طبیعی استان کرمان هم با اشاره به بروز طوفان شن در مناطق مختلف استان کرمان در اثر گسترش روند بیابان زایی به خبرنگار مهرمی گوید: طوفان شن تمام ساختارهای اقتصادی مناطق بیابانی را تحت تاثیر قرار داده و برای بخش های مختلف مشکلات جدی ایجاد کرده است.
وی می افزاید: در تمام ماههای سال این خطر وجود دارد و روستاهای این مناطق گرفتار طوفان شن هستند.
وی ادامه می دهد: اما اواخر پاییز تا اواسط بهار شدت طوفانها بیشتر بوده که بدیهی است خسارات بیشتری هم وارد می شود.
وزش بادهایی با سرعت 100 کیلومتر در ساعت
وی با بیان اینکه سرعت باد در این مناطق به طور میانگین60 تا 70 کلیومتر در ساعت است اظهار می دارد: اما در بعضی زمانها سرعت باد به 100 کیلومتردر ساعت هم می رسد.
وی اضافه می کند: با بروز طوفان، باد ذرات شن را از دشت های مجاور و رودخانه های خشک به مناطق مسکونی حمل می کند.
شاهی همچنین با اشاره به خسارات این طوفانها در این مناطق اظهار می دارد: اقتصاد بیشتر ساکنان این منطقه برپایه کشاورزی است که با خساراتی که طوفان به این بخش وارد می کند هم کیفیت و هم کمیت محصول کاهش می یابد.
وی می گوید: ورود این شنهای روان به محدوده های مسکونی باعث شیوع بیماریهای تنفسی و پوستی و چشمی هم درمنطقه شده است.
احداث تله رسوبگیر در مناطق بحرانی کرمان برای اولین بار در کشور
وی در ادامه، از اقدامات انجام شده برای مهار این شنهای روان سخن به میان آورده و می گوید: از سال 61 بوده که دراین مناطق کار اجرایی آغاز شده و همچان ادامه دارد.
شاهی می گوید: عملیات نهال کاری و مالچ پاشی به این منظور انجام شده که هم اکنون سه سال است مالچ پاشی متوقف شده است.
وی درباره دلیل توقف این عملیات بیان می دارد: پیش از این، شرکت نفت، مالچ رایگان در اختیار منابع طبیعی قرار می داد اما مدتی بعد اعلام شد که برای تهیه مالچ باید هزینه ای پرداخت شود که این هزینه از سوی منابع طبیعی قابل پرداخت نیست.
وی می گوید: برای نهال کاری هم با مشکل کمبود آب در این مناطق روبرو هستیم.
کارشناس منابع طبیعی استان کرمان از احداث تله سوبگیر برای مهار این شنها و جلوگیری از ورود آن به مناطق مسکونی سخن به میان آورده و می گوید: این کار برای اولین بار در کشور در کرمان انجام شده و حتی ایده آن هم از سوی کرمان ارایه شده است.
شاهی تصریح می کند: خوشبختانه این پروژه هم به خوبی در راستای مهار شنها عمل کرده است.
کمبود اعتبارات مشکلی جدی است
وی البته مشکل جدی در مهار شنهای روان را کمبود اعتبارات عنوان کرده و اظهار می دارد: با توجه به شرایط سخت منطقه این حجم عملیات به هیچ وجه پاسخگو نیست.
شاهی ابرازمی دارد: از لحاظ امکانات پرسنلی و تجهیزات هم دچار مشکل جدی هستیم.
وی تصریح می کند: مردم منطقه واقعا دچار مشکل هستند که با امکانات فعلی قادر نیستیم پاسخگوی آنها باشیم.
برنامه اقدام ملی باید اجرایی شود
شاهی در ادامه، به برنامه اقدام ملی در مقابله با بیابان زایی هم اشاره کرده و اظهار می دارد: مطابق تعهدات بین المللی سازمان ملل،کشور ایران جزو کنوانسیون مقابله با بیابان زایی بوده که باید برنامه اقدام ملی را تهیه و اجرایی کند.
این کارشناس اضافه می کند: در این برنامه نقش همه دستگاههای مرتبط با این مقوله به خوبی مشخص شده است.
شاهی می گوید: علیرغم اینکه نزدیک به دو سال از تهیه این برنامه می گذرد، هنوز اجرایی نشده است.
...................................
گزارش از اسماء زنگی آبادی
عکس از حمید صادقی