علی دهباشی، پژوهشگر عرصه ادبیات بر لزوم اجتناب از نگاه همراه با افراط و تفریط به چهره‌های ادبی تاریخ معاصر ایران گفت: چهره‌های معاصر ادبی ما از جمله پروین اعتصامی دستخوش داوریهای تعصب آلود شده‌اند، در حالی که باید کارنامه فکری و قلمی آنها را نسبت به آنچه نوشته‌اند، سنجید.

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین همایش بزرگداشت یکصد و پنجمین سالروز تولد پروین اعتصامی عصر روز دوشنبه 22 اسفند با حضور جمعی از اهالی ادبیات از جمله اصغر دادبه، سیروس شمیسا، علی دهباشی، علی میرانصاری و همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ادبی در سالن همایش‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

راز ماندگاری پروین اعتصامی از نگاه محمدجواد ادبی

در این برنامه حجت‌الاسلام و المسلمین محمدجواد ادبی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با بیان اینکه «پروین اعتصامی با وجود عمر کوتاهش، زندگی باکیفیتی داشت» گفت: اگر کسی مثل او یا ملک‌الشعرا بهار یا جلال آل‌احمد ماندگارتر از دیگران شدند، به دلیل تجربه زیسته آنها بود.

وی تاکید کرد: زندگی این بزرگان با دیگر همعصرانشان تفاوت داشت و از لحظه لحظه عمر خود برای ارتقای دانش و فرهنگ جامعه خود وقت می‌گذاشتند.

ادبی افزود: پروین اعتصامی به همت بیداری که داشت، دارای یقینی هوشیارانه بود. او چراغ زندگی خود را به چراغی جاودانه متصل کرد و اگر هم پروین ابیاتی اجتماعی با نگاهی انتقادی دارد، همه اینها از عارفانگی او می‌آید.

پس از سخنرانی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، لوح تقدیر این انجمن به اصغر دادبه، سیروس شمیسا، علی میرانصاری و علی دهباشی اهدا شد.

میرانصاری: پروین میان دو حلقه فکری مشروطه‌خواه رفت و آمد داشت

در ادامه این برنامه علی میرانصاری پژوهشگر حوزه ادبیات و تاریخ در یک سخنرانی با عنوان «پروین میان دو حلقه فکری مشروطه‌خواه» گفت: پروین اعتصامی متاثر از نظام فکری مشروطه بود البته زندگی 35 ساله او هم تنها چند اوج و فرود دارد.

وی در ادامه با اشاره به تاثیرپذیری پروین اعتصامی از دو حلقه فکری جریان مشروطیت یکی حلقه «تربیت» (که هسته اصلی آن سه نفر شامل پدر پروین، سیدحسن تقی‌زاده و محمدعلی تربیت) و دیگری حلقه «بهار»، گفت: مباحثی که در این دو حلقه مطرح می‌شد، تنها منحصر به مسائل ادبی نبود و مسائل سیاسی هم به این مباحث اضافه می‌شد.

میرانصاری اضافه کرد: مسلماً پروین اعتصامی از این جدل‌ها هم بهره می‌برد و ضدیت او با حکومت رضاخانی در اشعارش متبلور است.

این پژوهشگر عرصه تاریخ و ادبیات گفت: پروین اعتصامی را می‌توان فرزند انقلاب مشروطیت دانست. او بر این بستر رشد کرد و در این بستر هم آرام گرفت.

دهباشی: جایگاه ادبی پروین هنوز مکشوف نشده است

در ادامه این برنامه همچنین علی دهباشی پژوهشگر عرصه ادبیات و سردبیر فصلنامه «بخارا» در سخنانی با عنوان «عصر و زمانه پروین» با تاکید بر اهمیت نقد ادبی در اجتناب از نگاه‌های آمیخته با افراط و تفریط در مورد شخصیت‌های ادبی و فرهنگی، پروین اعتصامی و جلال آل‌احمد را از جمله چهره‌های ادبی عنوان کرد که اینگونه به آنها نگاه شده است.

وی گفت: ما معمولاً با داده‌های اکنون خویش به این چهره‌ها و آثارشان نگاه می‌کنیم در حالی که داوریهایمان باید بر مبنای شرایط تاریخی که نویسنده در آن زیسته است، باشد.

دهباشی افزود: امروزه هر کسی می‌خواهد بگوید متجدد است و وارد عصر مدرنیته شده؛ حمله‌ای به آل‌احمد می‌کند و انگار تمامی مسائل و مشکلات - آن هم از دید آنها - از سوی جلال آل‌احمد ایجاد شده است.

مدیرمسئول نشریه بخارا با بیان اینکه «مصداق این واکنش را می‌توان در مورد برخی شخصیت‌های دیگر هم مشاهده کرد» گفت: آنچه از صادق هدایت ساخته شده، آنچنان آمیخته با تعصب است که فرصت حتی یک انتقاد کوچک را هم به او نمی‌دهد. هدایت نوسنده بسیار مهمی است اما او در برخی از زمینه‌های تاریخی، داوریهای تند و افراطی داشته است.

این پژوهشگر عرصه ادبیات ادامه داد: روزگاری فروغ فرخزاد را منکوب می‌کردند و در روزگاری دیگر او را به عرش اعلا می‌رساندند. اصولاً چهره‌های معاصر ادبی ما دستخوش داوریهای تعصب آلودند ولی باید آنها را در جایگاه خودشان بررسی کرد و نسبت به آنچه نوشته‌اند، کارنامه فکری و قلمی آنها را سنجید.

دهباشی از پروین اعتصامی به عنوان یکی از شخصیت‌هایی که در ایران به او ظلم شده است، نام برد و گفت: جایگاه ادبی و ارزش ادبی او هنوز مکشوف نشده است در صورتی که پروین یکی از شاعران بسیار برجسته و ماندگار در صحنه والای شعر معاصر ایران است.