به گزارش خبرنگار مهر، امروزه گرایش به سمت مصرف کالاهای خارجی و نیز عدم نظارت جدی و افزایش قاچاق باعث شده دست دلالان و واسطه ها درازتر شده و در نتیجه تولید کننده داخلی توان رقابت خود را از دست داده به جای تولید به فکر فروش واحد تولیدی خود باشد.
به عنوان مثال هم اکنون بیش از نیمی از حجم پوشاک فروش رفته در اردبیل از کشور ترکیه وارد بازارهای مصرف این استان می شود که در سالهای اخیر رشد قارچ گونه آن موجبات نگرانی از تب فزاینده برند ترکیه را فراهم کرده است.
علاوه بر این بررسی و تحلیل بازارهای خارجی توسط کارشناسان ترک باعث شده نه تنها پوشاک بلکه محصولات خوراکی، دکوراسیون منزل، نوشت افزار، محصولات تزئینی، لوازم آرایشی و بهداشتی و حتی کالاهایی با رنگ و بوی بومی این منطقه متناسب با نیاز و سلیقه مشتریان تولید و روانه بازار کشور و بالطبع اردبیل و سایر استانها شود.
در این بین رواج کالاهای بی کیفیت چینی، هندی و... نیز به قوت خود در این استان باقی است و در حالی که پول ایرانی صرف خرید کالای چینی با حداقل کیفیت می شود، تولید کننده و صاحبان صنایع از ضعف حمایتها و نبود تسهیلات کافی برای سرمایه گذاری گله و شکایت دارد.
بی توجهی به توان رقابت تولیدات داخلی
رئیس اتحادیه تعاونی های تولید پوشاک اردبیل در پاسخ به سوالی در خصوص علت عدم حمایت از تولید کننده استانی به موازات تصرف بازار اردبیل با اجناس خارجی گفت: افراد بسیاری به مشاغل واسطه گری دامن می زنند و به خاطر اینکه منافع خود را در این مشاغل می بینند اجازه رشد به تولید کننده داخلی نمی دهند.
فرهاد حقی که با مهر گفتگو می کرد، افزود: بازار اردبیل در تب کالاهای ترکیه می سوزد در حالی که دستگاههای تولیدی ما ساخت ترکیه است و در تولید کیفی محصولات صنعتگران این استان توان رقابت با آنها را دارد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر 123 تعاونی تولید پوشاک در اردبیل وجود دارد که به دلیل ضعفهای عمده حمایتی به جز تعداد انگشت شمار بقیه واحدها عملا فعالیتی ندارند و حتی از این تعداد فقط یک تعاونی پروانه کسب صنعتی دارد.
رئیس اتحادیه تعاونی های تولید پوشاک اردبیل با اشاره به بی توجهی و عدم خودباوری به تولید کنندگان بومی در این صنف متذکر شد: به دلیل بینش سنتی و محدود مدیران تولید پوشاک یک فعالیت اشباع شده و فاقد توجیه اقتصادی تصور می شود و با همین منطق سرمایه گذاری برای آن صورت نمی گیرد.
وی با اشاره به خیل عظیم افراد توانمند و جویای کار در حوزه تولید پوشاک از جمله دوزندگان و خیاطان و توجیه اقتصادی آن، تنها واحد صنعتی استان اردبیل را به دلیل بهره گیری از نیروهای ماهر، ایجاد اشتغال پایدار و درآمدزایی در سالهای گذشته، نقض این طرز فکر مدیران صنعتی برشمرد.
حقی معتقد است ضعف نظارتی دستگاههای اجرایی و نهادهای مسئول باعث افزایش قاچاق و گرایش به مصرف تولیدات خارجی باعث رواج کالاهای غیربومی در بازار شده است.
رشد تولید داخلی نیازمند حمایت و سرمایه
این تولید کننده با انتقاد از عدم پرداخت وام به تولیدکنندگان پوشاک استان از سوی بانکها، تامین سرمایه اولیه و سرمایه در گردش برای اجرایی شدن اهداف تولیدی خود را سخت و با استفاده از سرمایه های شخصی عنوان کرد.
وی متذکر شد: در حالی که دولت اعلام کرده بود که برای ایجاد هر شغل پایدار اعتبار 200 میلیون ریالی اختصاص خواهد یافت در سالهای پایانی فعالیت دولت دهم خبری از تحقق آن به چشم نمی خورد و این وعده در حد شعار بود.
به گفته حقی در صورتی که سرمایه در گردش برای بخش تولید پوشاک استان اردبیل در نظر گرفته شود می توان به احیای تولیدیهایی که در مجموعه تولید پوشاک استان خاک می خورند، امیدوار بود.
رواج فرهنگ تجمل گرایی و مصرف گرایی به نفع تولید نیست
اما در قبضه بازارهای داخلی با محصولات خارجی نه تنها تولید کنندگان بلکه کارشناسان حوزه جامعه شناسی و روان شناسی نیز گلایه های شنیدنی بسیاری دارند.
یک جامعه شناس اردبیلی با اشاره به کاتالوگهای خارجی در فروشگاههای اردبیل عدم حمایت از تولیدات داخلی را باعث ورود فرهنگهای بیگانه در کنار محصولات خارجی می داند.
سعید صدقی در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: ورود کالاهای خارجی باعث ورود فرهنگهای بیگانه و بی تناسب با فرهنگ بومی منطقه شده و امروز قشر جوان پوششی را انتخاب می کند که در کشورهای دیگر الگوی آن ریخته می شود.
وی افزود: به دلیل گسست تولید کننده با مصرف کننده، تولیدکننده خارجی مجال یافته سلایق مردم را رقم بزند و در حال حاضر دیده می شود که پوشیدن لباس ترکیه بیانگر شان و منزلت اجتماعی و مایه مباهات افراد است.
استاد دانشگاه های اردبیل با اشاره به رواج تجمل گرایی و فرهنگ مصرف گرایی در اردبیل افزایش ضد فرهنگها و چشم و هم چشمی را نگران کننده و نیازمند مهار و کنترل دانست.
مصرف کننده ایرانی الگو ندارد
صدقی با اذعان به اینکه فرهنگ سازی باید از کودکی و از مهد کودکها آغاز شود، عنوان کرد: در صورت نهادینه شدن فرهنگ درست فرد در سنین جوانی و بلوغ می تواند با درایت و آگاهی کالای مصرفی خود را انتخاب کند و در نتیجه جامعه در مقابل فرهنگهای مخرب مقاوم می شود.
وی تصریح کرد: خلا الگوی های مناسب در فرهنگ ما در حوزه های مختلف به شدت احساس می شود و این در حالی است که اگر نهادهای آموزشی مانند صدا و سیما و آموزش و پرورش بتوانند تعریف درستی از الگوی زندگی سالم ارائه کنند نتایج قابل توجه خواهد بود.
این کارشناس اجتماعی با یادآوری طرح حجاب و عفاف در کشور متذکر شد: این طرح به خاطر اینکه به صورت ضربتی آغاز به کار کرد نتیجه بخش نبود و پس از مدتی نواقص اجرایی آن مشخص و نشان داد فرهنگ سازی کار یک شبه نیست.
به اعتقاد وی لازمه مقابله با الگوهای پوشش و رفتار مخرب معرفی الگوهایی متناسب با زمینه های فرهنگی، مذهبی و بومی است.
فرهنگ سازی و آموزش پازل گمشده خودکفایی
یک روان شناس نیز رواج مدگرایی را به دلیل بی توجهی به علتهای روانی آن نگران کننده عنوان کرد و گفت: مد گرایی به دلایل مختلفی از جمله خود شیفتگی، خودنمایی، کسب هویت و ارزش اجتماعی، جلب توجه عمومی و در معرض دید بودن اتفاق می افتد.
فاطمه خلیلی در گفتگو با خبرنگار مهر قشر نوجوان، جوان و زنان را مهمترین اقشار آسب پذیر در این خصوص برشمرد و تاکید کرد: زمانی که مدهای نامتعارف که حتی در کشورهای اروپایی نیز مشابه ندارد در نزدیکی ما و در میان همشهریان دیده می شود باید به خلاهای آموزشی افراد پی برد و در راستای آن تدابیری را لحاظ کرد.
این استاد دانشگاه معتقد است هرچقدر افراد از نظر زندگی روانی و آگاهی فکری به پختگی و تعادل برسند در پوشش و فرهنگ مصرف خود نیز تعادل خواهند داشت، چراکه افراد با پوشش خود چگونه بودن خود را بیان می کنند.
تولید کننده ها جلب اعتماد کنند
همچنین یکی از فروشندگان لباس با اشاره به فروش قابل توجه محصول خارجی در مقایسه نمونه ایرانی در جامعه آماری اردبیل یادآور شد: بسیاری از محصولات به ظاهر خارجی دوخت ایران اما با مارک خارجی است که به دلیل علاقه مشتری تولید کننده مجبور به نصب مارک خارجی می شود.
فرشاد اسدی با بیان اینکه تغییر سلیقه مردم زمان بر بوده و لازمه آن جلب اعتماد عموم مردم به تولیدات داخلی است، افزود:فروشنده مجبور است متناسب با سلیقه مشتری کالای خود را بفروشد و متاسفانه دیده می شود که کالاهای خارجی اقبال عمومی بیشتری دارند.
وی معتقد است کیفیت محصولات خارجی مهمترین منطق خرید آنها و بی توجهی به محصول داخلی است در حالی که اگر محصول ایرانی حمایت شود می تواند کیفی تر و ارزان تر از نوع خارجی خود در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.
این مشکلات در حالی است که تولید کنندگان داخلی به دلیل نبود سرمایه در گردش، ضعفهای عمده مدیریتی و گسست نهادهای مسئول این حوزه با یکدیگر نه تنها توان مداوای تب برندهای خارجی را ندارند بلکه مشتریان خود را به کشورهای همسایه واگذار کرده اند.
البته ناگفته نماند کارشناسان اقتصادی تاکید دارند که برای توسعه تولید ملی و جایگزینی تولیدات داخلی به جای کالاهای خارجی مهمترین راهکار نظارت و کنترل جدی بر بازار، جلوگیری از قاچاق کالا، افزایش توان رقابتی تولیدکنندگان بومی، بازار سنجی، فرهنگ سازی مصرف و... است که به نظر تا کنون حرکت جدی در برخی از این بخشها صورت نگرفته است.
............................
گزارش: ونوس بهنود