دکتر محمد بقایی ماکان درمورد دروغ و دروغگویی در جامعه به خبرنگارمهر گفت: اگر بخواهیم واژه دروغ را با اندکی تسامح به « سخن ناراست» تعبیر کنیم، اتهامی است که از مدتی پیش در حوزه سیاست از طرفهای متقابل به یکدیگر نسبت داده میشود.
وی افزود: از آن جا که دروغ به لحاظ دینی از معصیتهای برجسته است، بنابراین نخستین نگاهِ جامعه در چنین مواردی متوجه اصلی به نام «اعتقاد» میشود که اگر نه مردم عادی، حداقل دولتمردان دعوی آن را دارند. بنابراین آنچه در این میان از دست میرود ایمان دینی است.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و ادبیات درمورد تبعات دروغگویی در سطح سیاسی بر نسلهای آتی جامعه هم تصریح کرد: درمیان فرهنگهای جهان، اخلاقِ ناشی از فرهنگ ایرانی بر زشتیِ دروغ تأکید بسیار دارد، به طوری که از نخستین سنگ نوشتههای موجود زشتیِ دروغ برای مردم گوشزد شده و همچنین در آثار مکتوب کهن فارسی از اهورامزدا خواسته میشود که «ما را از دروج(دروغ) دور بدار».
این کارشناس مسائل فرهنگی ادامه داد: در ادب اسلامی نیز بر این موضوع بسیار تأکید شده است. بنابراین اخلاق ایرانی از آغاز با این پدیده درمبارزه بوده است چندان که آنرا به «دیو دروغ» تشبیه کردهاند. برای مثال در کلیله و دمنه، همچنین در قابوسنامه، کیمیای سعادت و اخلاق ناصری بر این موضوع بسیار تأکید شده است.
بقایی تصریح کرد: ولی از آنجا که نسل کنونی به دلیل مسائل متعدد از فرهنگ خودی دور افتاده، ارزشهای مکتوم در آنرا به دیده تأمل نمینگرد که نتایج زیانبار آنرا در جامعه خود به عیان شاهدیم که اکنون به صورت عاملی ارزشی مطرح میشود و طبیعتاً شکل گرفتن چنین تصوری در ذهن نسل کنونی که پدران و مادران آینده خواهند بود اثرات مخربی برای فردایی که از بهار کنونی آن پیداست، خواهد داشت.
وی درمورد رابطه دروغگویی و اعتماد به یک سیستم سیاسی هم گفت: دروغ طبیعتاً در حوزه اخلاق قابل بررسی است، و چنانچه جامعهایی حضور چنین پدیدهای در جریان سررشتهداری به عیان مشاهده کند و گفتههای مسئولان را با واقعیتهایی که خود در زندگی روزمره لمس میکند متفاوت ببیند طبیعتاً موجب سستی ارتباط میان دوطرف خواهدشد.