به گزارش خبرنگار مهر، در وضعیتی که اغلب رسانه های آذربایجان شرقی درگیر آفت ستایش مسئولان شده و مقامات مسئول نیز با قرار گرفتن در این فضا ، تنها به شنیدن تعریف و تمجید از خود و دستگاه متبوع عادت کرده اند، انتشار گزارش های چالشی، موجب شده رسانه ها و روزنامه نگاران منتقد، به شدت مورد عتاب و خطاب قرار گیرند.
متوسل شدن دستگاه های اداری به شکایت از رسانه های منتقد در همان مرحله اول و بی توجهی به ظرفیت های پیش بینی شده قانونی از جمله استفاده از ابزار "تکذیبیه" و "جوابیه" و نیز عدم بهره گرفتن از ظرفیت شوراهای حل اختلاف مطبوعات، تصویر خوبی از تعامل بین مسئولان و رسانه ها را ترسیم نمی کند.
حاکم بودن چنین فضایی، از پائین بودن آستانه تحمل برخی مسئولان حکایت می کند که فعالان رسانه آن را یک آفت بزرگ برای مستحکم شدن تعامل میان مدیران و رسانه ها می دانند.
آستانه تحمل مسئولان پائین آمده است
رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران آذربایجان شرقی در این زمینه معتقد است: دلیل بیشتر شکایت دستگاه های اداری از رسانه ها و روزنامه نگاران شاید این باشد که آستانه تحمل مسئولان پائین آمده است.
وحید زینالی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: رسالت رسانه ها و روزنامه نگاران پرداختن به نقادی با رعایت اصول تعریف شده ژورنالیستی و رعایت اخلاق حرفه ای است و این، مسئولان هستند که باید آستانه تحمل نقد پذیری خود را بالا ببرند.
وی با طرح این ادعا که آستانه تحمل مسئولان آذربایجان شرقی در قیاس با مسئولان استان های دیگر بسیار پائین است، اظهار داشت: ضرورت دارد برای تسریع در امر توسعه استان، مدیران محلی نسبت به انتقادات مواضع بهتری بگیرند.
وی اضافه کرد: تلاش روزنامه نگاران منتقد نه با هدف تخریب شخصیت های حقیقی و حقوقی و دستیابی به منافع مالی است که باید گام هایشان را در مسیر تحقق مطالبات مردم ارزیابی کرد.
رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران آذربایجان شرقی، به اظهارنظرهای مسئولان با محوریت فعالیت سالم خبرنگاران استان در مقاطع مختلف زمانی اشاره و تصریح کرد: شکایت از رسانه ها که مدیران غالباً بدون مشاوره گرفتن از مسئولان روابط عمومی و راساً اقدام می کنند، با چنین اظهارنظرهایی مغایرت دارد.
زینالی با بیان اینکه شکایت از رسانه ها و روزنامه نگاران فضای خوبی در افکار عمومی ایجاد نمی کند، گفت: سوال اساسی اصحاب رسانه این است که چرا دستگاه های اداری از ظرفیت جوابیه در مواردی که مورد انتقاد قرار گرفته اند، استفاده نمی کنند.
این فعال رسانه ای آذربایجان شرقی، تاکید کرد: اتخاذ و تدوام رویه غیرموثر شکایت از روزنامه نگاران منتقد توسط برخی دستگاه های اداری، برخوردی غیرمنصفانه با این قشر زحمتکش است که فاصله بین مسئولان و رسانه ها را بیشتر می کند.
زینالی با تاکید بر اینکه عمیق تر شدن شکاف بین مسئولان و رسانه ها به نفع توسعه استان نیست، گفت: این روال باعث خواهد شد دستگاه های اداری، خود را از رسانه ها محروم کرده و زمینه ای برای عدم انتشار عملکرد و فعالیت شان در رسانه ها ایجاد شود.
وی افزود: در عین حال همکاران مطبوعاتی که مورد شکایت قرار گرفته اند نه از روی رعب و وحشت که از روی احساس مسئولیت، اخبار مربوط به دستگاه های شاکی را پوشش می دهند ولی با همه این اوصاف، هرگز صداقتی از مدیران نمی بینند.
رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران آذربایجان شرقی، افزود: دستگاه های اداری بهتر است قبل از طرح شکایت مطبوعاتی در محاکم قضایی، موضوع را در شوراهای حل اختلاف مطبوعات پیگیری کنند تا آثار منفی به کمترین حد ممکن برسد.
رسانه های منتقد بیشترین کمک را به مدیران می کنند
مدیر خانه مطبوعات آذربایجان شرقی هم با اظهار نگرانی از تبدیل شدن شکایت از رسانه ها به یک رویه، اظهار عقیده کرد: رسانه های منتقد بیشترین کمک را به مدیران می کنند و شایسته نیست مورد عتاب و خطاب قرار گیرند.
عارف گوزلی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اگر مدیران خوب بیندیشند، خواهند دید که رسانه های منتقد بیشترین کمک را به مدیران می کنند چرا که با انتقادهای بجا نقاط ضعفی که از چشم مسئولین دور می ماند را به آنها بازگو کرده و ضمن فراهم کردن زمینه ای برای رفع این مشکلات، عملکرد مجموعه را بهبود می بخشند.
وی با بیان اینکه انتقاد رسانه ها ارائه نوعی بازخورد از سیستم اداری به مدیران است، تصریح کرد: پیگرد قضایی رسانه ها و روزنامه نگاران منتقد، عامل توسعه در نظام اداری را ازبین می برد.
مدیر خانه مطبوعات آذربایجان شرقی افزود: مدیران و مسئولان باید به رسانه ها به عنوان ابزار توسعه و نه ابزار تقابل نگاه کنند که در این صورت اهداف توسعه ای در جامعه و کل ساختارهای آن قابل دستیابی است.
گوزلی در ادامه با تاکید بر اینکه مسئولان باید با اشراف داشتن به حساسیت های افکار عمومی، بدانند که بر چه صندلی تکیه زده اند، تصریح کرد: با وجود اینکه انتقاد و بازنمایی مشکلات و نارسایی ها از رسالت های اصلی رسانه هاست ولی متاسفانه ارتباط با رسانه ها در آذربایجان شرقی حالت تشریفاتی به خود گرفته است.
این فعال مطبوعاتی با طرح این مطلب که مطبوعات آذربایجان شرقی و روزنامه نگاران استان اخلاق مدارند، گفت: طی پنج سال گذشته، اکثریت قریب به اتفاق فعالان مطبوعات آذربایجان شرقی که پرونده ای در محاکم قضایی داشته اند، تبرئه شده اند و این موضوع نشان می دهد روزنامه نگاران غالباً جرمی مرتکب نشده اند بلکه طرح شکایت مطبوعاتی در دادگاه به دلیل پائین بودن آستانه تحمل مدیران دستگاه های اداری بوده است.
وی با بیان اینکه مدیران، شناخت دقیقی از کارکرد رسانه ها ندارند، غفلت از ظرفیت هم افزایی مطبوعات در ارتقای شاخص های خدمت رسانی به مردم را نشات گرفته از همین بی اطلاعی دانست و افزود: بی توجهی به این ظرفیت، رابطه رسانه ها با مدیران را که می تواند توسعه بخش باشد، به رابطه ای فرسایشی تبدیل کرده است.
مدیر خانه مطبوعات آذربایجان شرقی، عملکرد برخی مدیران استان در اعلام شکایت آنی از رسانه ها و روزنامه نگاران منتقد را مورد تقبیح قرار داد و گفت: به نظر می رسد مدیران، اعتقادی به ظرفیت موضوعات پیش بینی شده در قانون از جمله جوابیه، تکذیبیه و توضیح و اصلاحیه ندارند.
وی با یادآوری پیشینیه درخشان آذربایجان در عرصه رسانه های مکتوب، این خطه را داعیه دار تاریخ مطبوعات در کشور معرفی و اظهار کرد: افزایش شکایت از رسانه ها در این استان که استانی فرهنگی محسوب می شود، فضای ناخوشایندی بین فعالان رسانه ایجاد می کند و آنان را از رسیدن به اهداف تعریف شده و انجام بدون خدشه رسالتشان، بازمی دارد.
وی هشدار داد: تداوم سخت گیری ها نسبت به انتقادهای رسانه ای در آذربایجان شرقی، نشریات را به آگهی نامه ها و بولتن های ادارات تبدیل خواهد کرد که با اصل استقلال و آزادی رسانه ها و روزنامه نگاران منافات دارد.
تبریز، طلایه دار نقص "محدودیت ابراز گفتمان" است
یک فعال مطبوعات آذربایجان شرقی و سردبیر یکی از هفته نامه های محلی هم بر این باور است که تبریز، طلایه دار نقص "محدودیت ابراز گفتمان" در کشور است.
فرهاد باغشمال در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اگر روزنامه نگاری و قلم زدن در ایران با محدودیت های ابراز گفتمان مواجه است، بی شک تبریز طلایه دار این نقص است.
وی افزود: عدم اقبال عمومی از رسانه ها و وضعیت مالی مایوس کننده فروش پیشخوان سبب شده تا قریب به اتفاق نشریات، مفهوم آزادگی را از واژه نامه لغات خود حذف کنند و سنت مدح و تمجید را جایگزین نقد و بررسی عملکردها نمایند.
سردبیر هفته نامه محلی آذرپیام افزود: در این شرایط که نسل سومی با تحمل مشقات فراوان، متفاوت از نسل های قبلی به موضوعات روز نگاه می کنند، یک ظرفیت بالقوه محسوب می شود که باید دستگاه های اداری از این ظرفیت برای بهبود عملکردشان استفاده کنند.
یک فعال دیگر مطبوعات آذربایجان شرقی نیز با تاکید بر اینکه باید مدیران را نسبت به جایگاه رسانه و اعتبارش متوجه ساخت، اظهار داشت: ثمره شکایت از رسانه ها و روزنامه نگاران، خاموش شدن کورسوی نقد در رسانه هاست.
روح الله رشیدی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: کشاندن چند خبرنگار و اهل رسانه به دادگاه، آن هم با بهانه‌های غالباً غیرموجه هر چند که حق مسلم مدیران محسوب می‌شود، اما تنها ثمرش خاموش کردن کورسوی نقد در رسانه هاست که خاموش کردن همین چراغ های نقد ، بزرگ ترین خطر برای جامعه در حال حرکت است.
سردبیر هفته نامه میثاق افزود: متاسفانه برخی دستگاه‌ها این حق را برای خود تثبیت کرده‌اند که سمت و سوی حرکت رسانه را با مطالبات سطحی خود تنظیم کنند.
رشیدی با بیان اینکه رسانه‌های آذربایجان شرقی، به حد کافی در لاک محافظه‌کاری فرو رفته‌اند، تصریح کرد: در این شرایط انسداد آب باریکه‌های نقد در این رسانه‌ها، توسط برخی، شلیک تیر خلاص بر پیکر نحیف رسانه است.
مسئول دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی افزود: مدیران البته همواره مدعی بوده‌اند که با "نقد سازنده" موافق و با تخریب مخالفند اما بحث اینجاست که مختصات نقد سازنده علنی نمی شود تا مدل مورد نظر این دسته از مدیران تفهیم شود.
رشیدی افزود: حضور در دادگاه به خودی خود ناپسند نیست اما وقتی مدیران، با زبان رسانه بیگانه می‌شوند و هر نگاهی غیر از دریافت خود را "تخریب" می‌دانند، دادگاهی شدن، چه نفعی به حال رسانه خواهد داشت.
سردبیر هفته نامه محلی میثاق اضافه کرد: مدیران کم‌تحملی که نگاهشان به رسانه چیزی در حد روابط عمومی یک نهاد خدماتی است را باید نسبت به جایگاه رسانه و اعتبارش متوجه ساخت و گام نخست در اعاده حیثیت از رسانه‌ها را خود اهالی رسانه باید بردارند.
ارشاد آذربایجان شرقی دستگاه های اداری را به اتخاذ یک روند منطقی دعوت کرد
در همین حال، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی با اشاره به مشی دولت در برخورد با رسانه های منتقد، دستگاه های اداری در استان را به اتخاذ یک روند منطقی و تعدیل وضع موجود فراخواند.
علی داننده در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: دولت انتقادهایی فراتر از نقد سازنده را هم با سعه صدر می پذیرد و این روال در سطح دستگاه های اداری آذربایجان شرقی نیز جاری باشد.
وی با اشاره به اجتناب ناپذیر بودن تعامل اصولی مدیران با رسانه ها، اظهار داشت: مسئولان دستگاه های اداری باید با بالا بردن آستانه انتقاد پذیری شان، نقدهای مبتنی بر موازین ژورنالیستی و اخلاق حرفه ای را تحمل کنند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی همچنین با فراخواندن رسانه ها به درج انتقاد های واقعی، علمی و منطقی، روزنامه نگاران را از هرگونه افراط و تفریط در این خصوص برحذر داشت.
برخورد فرهنگی با منتقدان مطبوعاتی یک ضرورت است
یک عضو هیئت منصفه مطبوعات آذربایجان شرقی نیز گفت: برخورد فرهنگی با منتقدان مطبوعاتی از سوی دستگاه های اداری یک ضرورت است.
سید محمد مسعود نقیب در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: تا کنون چنین برخوردی در آذربایجان شرقی مورد توجه دستگاه های اداری بوده است بطوریکه طی سال جاری فقط سه پرونده مطبوعاتی در هئیت منصفه مطبوعات استان مطرح و پس از بررسی به مصالحه انجامیده است.
وی افزود: میزان شکایات مطبوعاتی در آذربایجان شرقی در مقایسه با شکایات مطبوعاتی در استان های همجوار که از حیث داشتن نشریات در رتبه های بسیار پائین تر قرار دارند، به مراتب بهتر است.
به گفته نقیب، هیئت منصفه مطبوعات آذربایجان شرقی تنها صلاحیت رسیدگی به پرونده های مربوط به شکایات مطبوعاتی را دارد و به اتهامات کیفری و جزایی طرح شده در محاکم قضایی ورودی ندارد.
برخورد با منتقدان مطبوعاتی در آذربایجان شرقی امری است که از سال ها پیش همواره در دستور کار برخی مدیران دستگاه های اداری استان قرار داشته است. متاسفانه این مدیران در برابر هر انتقاد ساده ای هم واکنش تند نشان می دهند و به جای پذیرش انتقادهای دلسوزانه، از رسانه ها اعلام شکایت کرده و آنها را مورد پیگیرد قانونی قرار می دهند.
در چنین شرایطی که زمینه سوء استفاده مغرضان از فضای بیمارگونه رسانه ای موجود تقویت می شود، لازم است علاوه بر احساس مسئولیت دستگاه های اداری، نهادهای صنفی روزنامه نگاری در بازیابی جایگاه حقیقی اصحاب رسانه نقش اساسی را ایفا کنند تا این مناسبات غیرعادلانه متوقف شود.