عبدالمالک شنبه زاده در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: تنها موزه مردم شناسی شهر ایلام در قلعه والی که در سال 1326 هجری قمری به دستور غلامرضا خان والی "ابو قداره" بر روی تپه ای تاریخی به نام چقا میرگ شکل گرفت قرار دارد.
وی بیان داشت: قلعه والی شهر ایلام که از مهمترین آثار تاریخی استان ایلام به شمار می رود با تبدیل شدن به موزه برای نمایش بسیاری از آداب و رسوم گذشته مردم استان به یک مجموعه بی نظیر در کشور تبدیل شده است.
وی ادامه داد: در خصوص قلعه باید گفت که ساختمان قلعه مزبور در زمینی به مساحت شش هزار متر احداث شده است.
این مسئول عنوان کرد: قلعه با نمایی تقریباً ذوزنقه ای یک هزار و 500 مترمربع زیر بنا دارد و قلعه مذکور دارای سه در ورودی در سه ضلع که ورودی اصلی به شیوه یک هشتی منظم با طاق و دوجین آجری دارد.
شنبه زاده بیان داشت: قسمت میانی ضلع جنوبی آن به وسیله پله های منظم و کم شیب به خیابان و محوطه جنوبی مقابل قلعه مشرف می شود.
وی ادامه داد: وجود پله های مورد بحث بیانگر اختلاف سطح محوطه زیر بنای قلعه با اراضی مجاور جنوب قلعه است.
معاون میراث فرهنگی ایلام اظهار داشت: در منتهی الیه درها دوهشتی وجـــود دارد که نور تعدادی از اطاقها از آنجا تأمین می شود.
وی ادامه داد: این هشتی ها به هشت ضلع منظم تقسیم و با شکستگی در آجرهای دیوار اجرای انواع قوس بر سر نعل درگاه ها و تزیینات آجری بالای آن و اجرای طاق نمااهایی در دیوار مزین شده است.
شنبه زاده افزود: سقف کلیه اطاقها از ملات گچ و آجراست . در آن ها از انواع و اقسام قوس های بار بر و غیر بار بر تزئینی به شیوه رومی استفاده شده است و اطراف آنها با شکستگی و برجسته نمودن آجرها و همراه با کاشـی های ریز رنگی تزئین کرده اند.
وی گفت: قلعه دارای 22 اطاق تودرتو است که ضلع شرقی و غربی با سه راه پله چرخش 90 درجه ای به پشت بام متصل می شود.
این مسئول تصریح کرد: اتاقهای مشرف به انتهای اضلاع غربی و شرقی در قسمت جنوب دارای تزئینات آیینه کاری و نقاشی هایی با نقوش انسان و تزیینات گوناگون است.
شنبه زاده بیان داشت: در تزئین درهای چوبی و پنجره ها از شیشه های رنگی استفاده شده است و قســمت اعظم نقـــوش انسانی این بخش را تصاویر حکام وقت و زنان آنان تشکیل می دهد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در منتهی الیه اضلاع شرقی و غربی در فضای تقریباً قرینه و به شکل هشتی نامنظم وجود دارد، افزود: از این فضــا به راهــــروهایی کم عرض و باریک به داخل حیاط و فضای سرباز مشرف به برجها راه می یابند .قلعـــه دارای شش زیر زمین است . با توجه به وجود شومینه و معماری خاص زیر زمین ها احتمالاً از آن به عنوان محل استراحت در بهار و تابستان و گاه نیز به عنوان زندان و شکنجه گاه استفاده می شده است.
این مسئول در میراث فرهنگی ایلام اظهار داشت: اتاق شاه نشین دارای پنجره بزرگ چوبی، گچ بری های منحصر بفرد با نقوش گل وگیاه و نیز حوض سنگی کوچک است.
وی افزود: در سال 1385 فاز اول موزه مردم شناسی در این قلعه راه اندازی شد و این موزه دارای بخش های مختلفی است که به معرفی آداب ، سنن،فرهنگ و ایلات مختلف استان و شخصیتهای سیاسی و فرهنگی می پردازد.
ین مسئول تصریح کرد: معرفی اقوام کرد، لر، لک و عرب در اتاقهای قلعه والی از بخشهای مهم موزه است و چگونگی تهیه نمد محلی استان، گلیم نقش برجسته در کنار زنان و مردان با لباسهای محلی از دیگر بخشهای موزه است.
این مسئول بیان داشت: مجسمه شخصیت های مختلف از جمله غلامرضان خان والی پشتکوه، حسینقلی خان والی ایلام، علامه سیدجعفر اعرجی را می توان مشاهده کرد.
شنبه زاده تصریح کرد: به واسطه اینکه در استان ایلام آسیاب های آبی متعددی وجود دارد جهت آشنایی بازدیدکنندگان یکی دیگر از اتاق های موزه به آسیاب آبی تعلق دارد که بسیار زیبا طراحی شده است.