به گزارش خبرنگار مهر، استان کرمان یکی از کهن ترین استانهای کشور است این استان در قدیمی ترین کتب و نقشه های تاریخی کشور نیز جای دارد و این نشان از جایگاه ویژه کرمان در تاریخ ایران زمین دارد.
همین امر موجب شده است استان کرمان مملو از محوطه های تاریخی، ابنیه کهن و محوطه های باستانی باشد که هر یک حلقه های مختلف تاریخی را به یکدیگر متصل کرده اند اما پهناور بودن استان کرمان از یک سو و کمبود بودجه و اعتبار مورد نیاز از سوی دیگر نگهداری از این آثار تاریخی را با چالشهایی مواجه کرده است که نمونه آن را می توان در دشت مطوط آباد جیرفت مشاهده کرد.
حفاریهای غیر مجاز و خروج آثار تاریخی به وسیله غارتگران میراث کهن پارسی در جیرفت از مصداقهای غیر قابل انکاری است که به دلیل بی توجهی در کشف نگهداری و محافظت از این محوطه ها می توان دید.
بطوریکه در برخی موارد همچون محوطه های تاریخی جیرفت ابتدا غارتگران اشیاء تاریخی بودند که به وجود این محوطه ها پی بردند و در نهایت اقدامات قانونی برای محافظت از این محوطه ها انجام شد.
غارتگران در محوطه تاریخی رابر
در آخرین مورد از غارت اشیای تاریخی توسط سود جویان که خوشبختانه با هوشیاری یگان حفاظت میراث فرهنگی نا کام ماند گروهی از قاچاقچیان سعی داشتند در منطقه باستانی رابر اقدام به غارت آثار تاریخی کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان در این خصوص گفت: سه گروه حفار غیرمجاز مسلح با انجام یکسری اقدامات اطلاعاتی و یک ماه تعقیب و مراقبت های لازم با همکاری نیروی انتظامی شهرستان رابر دستگیر شدند.
شمس الدینی افزود: این افراد در منطقه گیشکی رابر دستگیر شده اند و از آنها یک قبضه سلاح و ابزارآلات حفاری کشف و ضبط شده است.
این مسئول ادامه داد: نیروهای حفاظت اداره کل میراث فرهنگی در سال های اخیر با همکاری نیروی انتظامی توانسته فعالیت های چشمگیری را در دستگیری قاچاقچیان اشیاء عتیقه انجام دهد.
وی با اشاره به وجود 44 پایگاه یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی در استان کرمان، بیان کرد: این حوزه با بهره مندی از 242 نیروی آموزش دیده و مجرب، حفاظت از آثار ثبتی و غیر ثبتی استان را برعهده دارند.
کاهش چشمگیر حفاریهای غیر مجاز در کرمان
این مسئول چندی قبل نیز از دستگیری تعدادی دیگر از غارت گران آثار تاریخی کرمان خبر داده بود.
وی در این خصوص اعلام کرد که طی دو ماه هفت قاچاقچی در کرمان دستگیر و تحویل دستگاه قضایی شده اند.
وی گفت: با تلاش بیش از 242 نیروی آموزش دیده یگان حفاظت در دو ماه گذشته ده ها قطعه شی سفالی،مفرغی و سنگی کشف و ضبط شد.
وی با بیان اینکه حفاریهای غیرمجاز نسبت به سالهای گذشته بسیار کاهش یافته است، افزود: این امر نشان دهنده فعالیت‌های بالای فرهنگی و امنیتی یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی استان در این خصوص است.
شمس الدینی اظهار داشت: با توجه به اینکه تعداد کثیری از آثار تاریخی و محوطه های باستانی در مناطق جنوبی استان وجود دارد بیشتر اشیاء مکشوفه متعلق به شهرستانهای مذکور است.
مسئولان میراث فرهنگی استان کرمان درحالی از کشف بیش از 650 قطعه اشیای تاریخی از ابتدای سال جاری تا کنون خبر می دهند که این امار نشان دهنده موفقیت نسبی یگان میراث فرهنگی در کنترل حفاریهای غیر مجاز در کرمان دارد.
از سوی دیگر نیز این امر مشخص می شود که غارتگران میراث فرهنگی همچنان چشم طمع به آثار گذشتگان دارند و در صدد حفاری غیر مجاز و خروج این اشیاء از کشور می باشند.
حراج کریستی نمادی از قاچاق اشیای تاریخی کرمان
آنچه که نماد واضح آن حراج تعدادی از اشیای تاریخی جنوب کرمان در کریستی لندن بود که پس از پیگیری های حقوقی و مداوم در نهایت دادگاه رای به استرداد این اشیاء به ایران کرد اما در جریان حفاریهای غیر مجاز به خصوص در جنوب کرمان طی سالهای گذشته تعداد قابل توجهی از اشیاء نیز توسط سود جویان به یغما برده شد.
از سوی دیگر پدیده تغییر مسیر اشیای قاچاق نیز طی سال جاری مشاهده شد بطوریکه قاچاقچیان سعی می کنند با انتقال اشیای عتیقه سایر استانها به کرمان معامله های خود را در استان کرمان انجام دهند.
تغییر مسیر قاچاق اشیای تاریخی
محمد مهدی افضلی مدیر رسانه ای میراث فرهنگی کرمان در گفتگو با مهر در این خصوص گفت: دلیل این امر شهرت استان کرمان به داشتن محوطه های تاریخی در استان کرمان است.
وی تصریح کرد: در این میان قاچاقچیان با فریب افراد ساده لوح اشیای عتیقه تقلبی را نیز به نام اشیای محوطه های تاریخی کرمان معامله می کنند که نمونه هایی در این خصوص دیده شده است.
وی گفت: خوشبختانه سطح حفاظت از محوطه های تاریخی در کرمان به خصوص در جنوب کرمان افزایش یافته است و میزان حفاریها به شدت کاهش یافته است.
افضلی ادامه داد: استان کرمان یکی از غنی ترین محوطه های تاریخی کشور را دارد و به همین دلیل حساسیت در این خصوص بالاست و یگان حفاظت نیز با درصد بالای ایمنی از این محوطه ها نگهداری می کند.
مردم محلی از داشته های تاریخی بومی نگهداری کنند
محمد اسلامی باستانشان در گفتگو با مهر اظهارداشت: میراث فرهنگی به جای مانده از گذشتگان در واقع هویت مردم استان پهناور کرمان است و باید به این نکته نیز اشاره کرد که کرمان از مهمترین مراکز جمعیتی کشور از گذشته تاکنون بوده است و به همین دلیل در شهرستانهای مختلف استان کرمان محوطه های تاریخی متعددی وجود دارد.
وی افزود: چندی قبل در گسل بم محدوده تاریخی جدیدی کشف شد و در جریان خاک برداری از یک سد در هنزاف بافت نیز محوطه تاریخی دیگری دیده شد که هر یک از مهمترین داشته های بشری محسوب می شود ضمن اینکه در خواجه عسکر بم، شهداد، جیرفت و شهرستانهای جنوبی کرمان نیز محوطه های تاریخی متعددی وجود دارد در ضمن صدها قلعه نیز در استان کرمان وجود دارد که در صورت انجام مطالعات باستانشناسی هر یک می توانند به افتخاری برای تاریخ استان کرمان و تبدیل شوند.
اسلامی ادامه داد: باید حفاظت لازم از این محوطه های تاریخی انجام شود اما به دلیل پراکندگی این آثار و محوطه های تاریخی و متعدد آنها امکان نظارت 24 ساعته عملا در این مناطق که بعضا دور افتاده نیز هستند فراهم نیست در این میان نقش نظارتی مردم بومی و مسئولان محلی به خصوص دهیاران بسیار با اهمیت است.
وی گفت: مردم باید در این خصوص هوشیار باشند و اجازه ندهند عده ای افراد سودجو که اکثرا غیر بومی نیز هستند هویت استان را به یغما ببرند.