به گزارش خبرگزاری مهر، کشورهای عضو عدم تعهد تحت ریاست جمهوری اسلامی ایران حضور فعالی در جلسه کمیته مقدماتی معاهده عدم اشاعه سلاح هسته ای دارند. در بیانیه مفصل عدم تعهد در زمینه موضوعات مربوط به معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای که توسط آقای محمد رضا سجادی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو درتاریخ 2 اردیبهشت سال 1392 در جلسه افتتاحیه کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری معاده عدم اشاعه سلاح های هسته ای در ژنو قرائت شد، ضمن انتقاد شدید از عملکرد کشورهای هسته ای در زمینه خلع سلاح هسته ای، بر نابودی کامل این سلاح ها، گسترش استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای و احترام به حق کشورها در این زمینه همچنین اهمیت ایجاد مناطق عاری از سلاح هسته ای بویژه در منطقه خاورمیانه و جهانشمولی معاهده تاکید شد.
در این بیانیه همچنین از عملکرد ضعیف دول هسته ای در زمینه خلع سلاح هسته ای به شدت انتقاد شده است. علاوه بر آن رژیم صهیونیستی و برنامه های هسته ای آن به عنوان مهمترین تهدید علیه صلح و امنیت منطقه عنوان شده است. عدم تعهد ادامه توسعه و انبار زرادخانه های هسته ای این رژیم را محکوم کردند. آنها همچنین خواستار ممنوعیت تام و کامل انتقال تمام تجهیزات هسته ای، اطلاعات، مواد و امکانات، منابع و یا دستگاه ها و گسترش همکاری در زمینه های مرتبط با هسته ای علمی یا تکنولوژیکی با اسرائیل شدند.
در این بیانیه کشورهای عدم تعهد هدف از فرآیند بازنگری را تقویت اجرای همه مفاد معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای مخصوصا ماده 4 در زمینه استفاده صلح آمیز و ماده 6 در زمینه خلع سلاح هسته ای عنوان نمودند و بر خلع سلاح هسته ای به عنوان مهمترین اولویت خود در این زمینه تاکید کردند و و جود سلاح هسته ای و یا تهدیه به استفاده از آنرا خطری بزرگ برای بشریت معرفی کردند. عدم تعهد همچنین با انتقاد از کشورهای هسته ای و عدم عمل آنها به تعهداتشان حرکت کند در مسیر خلع سلاح هسته ای را مایه نگرانی جدی دانست و اعلام داشت که کاهش در استقرار سلاح های هسته ای و یا تغییر وضعیت عملیاتی این سلاح ها به هیچ وجه جایگزین خلع سلاح و نابودی کامل این تسلیحات نیست و بر همین اساس مصرانه از کشورهای هسته ای خواستند که به تعهدات قانونی خود در زمینه نابودی این تسلیحات عمل نمایند و تعهداتی را که در قالب NPT و کنفرانسهای قبلی بازنگری این معاهده از جمله در سال 2010 و 2000 پذیرفته اند را با حسن نیت اجرا کنند. آنها خواهان رعایت اصول شفافیت نظارت و عدم بازگشت در اقدامات مربوط به خلع سلاح هسته ای توسط کشورهای هسته ای شدند.
عدم تعهد بر این موضوع تاکید کرد که تمدید نامحدود NPT به هیچ وجه به معنای تمدید دائمی مالکیت سلاح های هسته ای نیست. گروه ضمن ابراز تاسف از استراتژی امنیتی اعضای ناتو، که بر اساس استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح های هسته ای، و حفظ مفاهیم غیر قابل توجیه در امنیت بین المللی بر اساس ترویج و توسعه پیمانهای نظامی و سیاست بازدارندگی هسته ای تعریف شده است به شدت خواهان حذف کامل استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح های هسته ای از آموزه های نظامی و امنیتی کشورها شد.
گروه مجددا رای دیوان بین المللی دادگستری را در زمینه ضرورت پیگیری مذاکرات درباره موضوع خلع سلاح مورد تاکید قرار داد همچنین بر ضرورت شروع مذاکرات در برنامه مرحله به مرحله برای از بین بردن کامل سلاح های هسته ای، از جمله کنوانسیون سلاح های هسته ای مربوط به به منع توسعه، تولید، اکتساب، آزمایش، انباشت، انتقال، استفاده یا تهدید به استفاده از آنها را مورد تاکید قرار داد .
این گروه تاکید می کند گسترش سلاح های هسته ای چه به صورت عمودی و چه به صورت افقی اعتبار معاهده را دچار خدشه می کند، از این رو باید مانع آن شد. گروه نگرانی شدید خود را از انفجار آزمایش سلاح هسته ای در روش های جایگزین و استفاده از فن آوری های جدید برای ارتقاء سیستم های موجود سلاح های هسته ای و همچنین توسعه انواع جدید سلاح های هسته ای توسط کشورهای هسته ای اعلام می دارد و از همه کشورهای هسته ای می خواهد که فورا به آنها پایان دهد.
جنبش عدم تعهد بصورتی پایدار و محکم بر این باور است که صرف در اختیار داشتن و یا هر گونه استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح های هسته ای در نقض اصول منشور سازمان ملل متحد و حقوق بین الملل، به طور خاص، قانون بین المللی بشردوستانه است. بنابراین این گروه تاکید دارد که تا حذف کل سلاح های هسته ای، به عنوان تنها تضمین مطلق در برابر تهدید یا استفاده از سلاح های هسته ای ، کشورهای هسته ایباید تحت هر شرایطی، از استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح های هسته ای علیه کشورهای غیر هسته ای عضو معاهده خودداری کنند. در این رابطه، جنبش عدم تعهد از مذاکره برای انعقاد یک سند جهانی از نظر قانونی الزام آور موثر، بی قید و شرط، غیر تبعیض آمیز و غیر قابل فسخ برای ارائه تضمین های امنیتی توسط همه کشورهای هسته ای به همه کشورهای غیر هسته ای عضو معاهده برای عدم استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح های هسته ای به شدت حمایت می کند.
گروه اهمیت زیادی برای تلاش های بین المللی و ابتکارات با هدف از بین بردن کل سلاح های هسته ای می دهد. در این زمینه، گروه بر اهمیت نشست مقامات عالی رتبه در مجمع عمومی سازمان ملل در مورد خلع سلاح هسته ای، در تاریخ 26 سپتامبر 2013 تاکید می کند و همه کشورهای عضو را برای شرکت در این نشست مهم در بالاترین سطح تشویق می کند.
گروه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد بر اهمیت اجرای کامل، موثر و غیر تبعیض آمیز ماده چهارم پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای تاکید می کنند و بر "حق مسلم همه کشورهای عضو این معاهده برای توسعه تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز بدون تبعیض و در انطباق با بندهای اول و دوم این پیمان تاکید می کنند. گروه تاکید دارد که، همانطور که در ماده مزبور تصریح شده است، هیچ چیز در این پیمان نباید به نحوی تفسیر شود که خدشه ای به حق مسلم کشورها در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای وارد سازد. علاوه بر این، گروه یک بار دیگر مجددا تأکید می کند که هر دولت عضو، براساسنیازهای ملی خود و مطابق با حقوق و تعهدات خود تحت معاهده، حق مستقل برای تعریف سیاستهای انرژی ملی و سیاستهای چرخه سوخت، از جمله حق مسلم برای توسعه انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز، سوخت هسته ای و چرخه کامل سوخت دارد. بر این اساس، گروه تأکید می کند که انتخابها و تصمیمات هر یک از دولتها در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای باید بدون خدشه به موافقت نامه های همکاری های بین المللی و ترتیبات برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای و سیاستهای چرخه سوخت آنها مورد احترام قرار گیرد.
گروه قویا بر این باور است که هر گونه مانع تراشی که به طور کامل و یا محدود به اجرای کامل حق مسلم کشورها تحت ماده 4 از معاهده خدشه وارد سازد، به طور جدی توازن ظریف بین حقوق و تعهدات کشورهایعضو معاهده را به خطر می اندازد. گروه مجددا اهمیت حق همه کشورهای عضو به شرکت در تبادلات به صورت کامل تجهیزات، مواد و اطلاعات علمی و فنی برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای مورد تأکید قرار می دهد . گروه به شدت اعمال هر محدودیتی در این زمینه را رد می کند و خواهان حذف فوری، هر گونه محدودیت در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، از جمله محدودیت در صادرات مواد هسته ای، تجهیزات و فن آوری برای مقاصد صلح آمیز به کشورهای دیگر است.
گروه تاکید می کند که نگرانی ها در مورد گسترش سلاح های هسته ای به بهترین وجه از طریق مذاکراتی چند جانبه، موافقت نامه های جهانی، جامع و عادلانه رفع می شود . ترتیبات کنترل صادرات در مورد عدم گسترش سلاح های هسته ای باید شفاف و باز و با مشارکت همه کشورها تهیه گردد و باید اطمینان حاصل شود که آنها تحمیل محدودیت در دسترسی به مواد، تجهیزات و فن آوری برای مقاصد صلح آمیز کشورهای در حال توسعه برای توسعه خود را به دنبال نخواهند داشت . علاوه بر این، چنین ترتیباتی باید بدون استثنا، پیوستن به پادمان جامع آژانس بین المللی انرژی اتمی و عضویت در معاهده را به عنوان شرط اصلی برای عرضه و یا همکاری با کشورها ارائه کنند .
جنبش عدم تعهد یک بار دیگر مجددا مصونیت فعالیت های صلح آمیز هسته ای را مورد تأکید قرار داده و هر گونه حمله یا تهدید به حمله علیه تاسیسات هسته ای صلح آمیز، در حال کار و یا در دست ساخت، راتهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی و خطر بزرگی برای انسان و محیط زیست می داند که به منزله یک نقض فاحش حقوق بین الملل، اصول و اهداف منشور ملل متحد و مقررات آژانس بین المللی انرژی اتمی است.
گروه عدم تعهد معتقد است که آژانس بین المللی انرژی اتمی تنها مرجع ذی صلاح برای تأیید انطباق عملکرد کشورها با تعهدات خود تحت موافقتنامه های پادمان مربوطه است. در این زمینه، گروه ضمن تاکید بر اهمیت رعایت دقیق اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی و موافقت نامه های مربوط به پادمان جامع، در انجام فعالیت های راستی آزمایی، با توجه به مسئولیت آژانس در حفاظت از اطلاعات محرمانه پادمان و با توجه به حوادث نامطلوب موارد نشت چنین اطلاعاتی، بر ضروت تقویت رژیمی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه پادمان تاکید دارد.
گروه عدم تعهد هر گونه تلاش در تفسیر حقوق و تعهدات کشورها تحت پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای، در شکلی که مغایر با هدف و مقصود آن باشد را رد می کند و هر شروطی که فراتر از مفاد پیمان باشدرا رد می کند. به همین ترتیب، این گروه معتقد است که حق خروج از معاهدات باید طبق حقوق بین الملل معاهدات باشد. گروه مجددا مواضع سال 2005 خود را مورد تاکید قرار میدهد که پیشنهادات ارائه شده در این زمینه فراتر از مفاد NPT رفت.
گروه اعتقاد راسخ دارد که ایجاد مناطق عاری از سلاح های هسته ای، سهم مهمی به سمت از بین بردن کل سلاح های هسته ای دارد اما این موضوع جایگزین تعهد قانونی حذف کل سلاح های هسته ای توسط NWSنیست. گروه از کشورهای هسته ای می خواهد که به تعهدات خود در دستیابی به اهداف معاهده در ایجاد مناطق عاری از سلاح هسته ای و پروتکل های آنها عمل نمایند . در این راستا، این گروه به شدت از حذف وخروج از هر گونه رزرو یا اعلامیه های تفسیری یک جانبه که ناسازگار با هدف و منظور از این معاهدات می باشد حمایت می کند.
در این راستا، جنبش عدم تعهد قویا ایجاد یک منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه، به عنوان یک اولویت را مورد تاکید قرا می دهد و خواستار اجرای کامل قطعنامه سال 1995 در خاورمیانه می باشد که به عنوان بخشی ضروری و جدایی ناپذیر از مجموعه تصمیماتی است که تمدید بدون رای و نامحدود پیمان در سال 1995 را منجر شد.
جنبش عدم تعهد ابراز نگرانی جدی خود را نسبت به تاخیر طولانی در اجرای قطعنامه 1995 اعلام می دارند و از بانیان این قطعنامه مصرانه می خواهند که تمام اقدامات لازم را به طور کامل برای پیاده سازی آن بدون هر گونه تاخیر بیشتر به عمل آورند. آنها با یادآوری اجماع موجود در سند نهایی کنفرانس بازنگری پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای در سال 2010 درباره برگزاری یک کنفرانس درباره ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاومیانه در سال 2012 ، ابراز ناامیدی عمیق خود را از عدم برگزاری این کنفرانس در سال 2012 همانطور که برنامه ریزی شده بود اعلام می دارد. شکست در تشکیل کنفرانس در سال 2012 بر خلافمفاد و روح قطعنامه در خاور میانه است و در تضاد و نقض توافق جمعی کشورهای عضو مندرج در سند نهایی کنفرانس بازنگری 2010NPT است. جنبش عدم تعهد به شدت موانع ادعایی برای عدم برگزاری کنفرانس در برنامه ارائه شده را رد می کند و ابراز نگرانی جدی خود را ازاینکه هنوز این کنفرانس برگزار نشده است اعلام می دارد و مصرانه از دبیر کل سازمان ملل متحد، ایالات متحده آمریکا، انگلستان، و فدراسیون روسیه، می خواهد که برای تشکیل کنفرانس بدون هر گونه تاخیر بیشتر به منظور جلوگیری از هر گونه عواقب منفی بر ارتباط و اعتبار پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای، روند بازنگری آن و خلع سلاح هسته ای و رژیم منع گسترش سلاح های هسته ای به عنوان یک کل، اقدام لازم را به عمل آورند.
جنبش عدم تعهد با اشاره به سند نهایی اجلاس تهران در ماه اوت 2012، که در آن سران کشورها، با یادآوری ابتکارهای ایران، مصر و سوریه و قطعنامه ارائه شده از طرف گروه عرب در ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاور میانه، از همه طرف های مربوط به برداشتن گام های عملی و فوری برای ایجاد چنین منطقه ای دعوت می نمایند و تا تأسیس آن، خواستار آن شد که اسرائیل (رژیم صهیونیستی) به عنوان تنها موجودیتمنطقه که به پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای ملحق نشده و قصد خود را برای انجام این کارنیز اعلام نکرده است، در اختیار داشتن سلاح های هسته ای را نفی کرده، برای تن دادن به پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای بدون پیش شرط و تاخیر بیشتر اقدام نماید و به سرعت تمام تاسیسات هسته ای خود را تحت پادمان های آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد. کشورهای عضو عدم تعهد ضمن ابراز نگرانی زیاد در مورد دستیابی اسرائیل به توانایی های هسته ای که تهدیدی جدی و مستمر به امنیت کشورهای همسایه و کشورهای دیگر است، ادامه توسعه و انبار زرادخانه های هسته ای این رژیم را محکوم کردند. آنها همچنین خواستارممنوعیت تام و کامل انتقال تمام تجهیزات هسته ای، اطلاعات، مواد و امکانات، منابع و یا دستگاه ها و گسترش همکاری در زمینه های مرتبط با هسته ای علمی یا تکنولوژیکی با اسرائیل شدند.
جنبش عدم تعهد هم چنین تأکید می کند که تلاش های برگزار کنندگان و تسهیل کننده مربوط به کنفرانس باید مطابق با دستور بازنگری پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای در کنفرانس بازنگری سال 2010باشد و باید روی برگزاری کنفرانس در سریعترین زمان در سال 2013 متمرکز شود و به دنبال ارائه تضمین معتبر در خصوص مشارکت بی قید و شرط اسرائیل باشد.