علیرضا قهاری، رئیس انجمن مفاخر معماری ایران در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد مطرح شدن موضوع معماری به وي‍ژه معماری ایرانی اسلامی در صحبت هاي نامزدهاي انتخابات دوره یازدهم ریاست‌جمهوری توضیح داد: انتظار ما به عنوان جامعه معماری ایران این است که این عزیزان در مباحثی که احتیاج به تخصص دارد صحبت‌های سطحی نکنند.
وی با گلایه از اینکه امور معماری در کشور ما به جای اینکه به دست معماران و شهرسازان بیفتد به دست نااهلان افتاده است، بیان کرد: انتظار نیست که کاندیداها به صراحت در مورد معماری صحبت کنند و بیشتر به سخنان مشاورانشان گوش دهند ولی اینکه این مساله به صورت زیربنایی مطرح شده است نیز خالی از لطف نیست.
خشونت از جامعه به معماري مان منتقل شده است
رئیس انجمن مفاخر معماری ایران در مورد اینکه یکی از کاندیداهای معماری رايج در کشور را معماری خشونت‌زا دانسته است، گفت: معماری نماد فرهنگ و شرايط رايج جامعه است و این نماد در هر دوره معنای خاصی دارد اما متاسفانه در شرایط حاضر هیچ معنا و نشانه اي از معماری اصيل ما به جای نمانده و حتی ما در معماری مساجد خود حرفی برای گفتن نداریم. اگر این دوست بزرگوار معماری کشور را معماری‌ای خشونت‌زا دانسته‌اند باید بدانند که این خشونت از جامعه به معماری منتقل شده است.
وی اذعان كرد: ما باید قبول کنیم که یک پزشک یا یک مکانیک نمی‌تواند کار طراحی معماری را انجام دهند. باید قبول کرد که کارفرما در معماری نقش بی‌بدیلی دارد و صرف اینکه کسی پول و سرمایه در اختیارش است نباید کار را به دستش داد. ما چطور می‌توانیم در شرایطی که کار معماری، شهرسازی و ساختمان‌سازی به دست افراد غيرمتخصص افتاده این توقع را داشته باشیم که معماری ما رو به رشد باشد.
قهاری ادامه داد: متاسفانه معماری در ایران دارای متولی خاصی نیست و هر کس با سلیقه خاص خود در این بخش کار می کند. از یک سو شورای عالی انقلاب فرهنگی در این بخش خود را صاحب نظر می داند و از سوی دیگر وزارت ارشاد در این بخش به اظهار نظر می پردازد این در شرایطی است که هیچ نماینده ای از جامعه معماری در آنها حضور ندارد تا نظارت کارشناسی شده را ارائه کند.
وی با طرح اين سوال كه آیا می توان قبول کرد در وزارت بهداشت، پزشک حضور نداشته باشد؟ عنوان كرد: اگر ما به معماری با دید تخصصی بنگریم می توانیم توقع داشته باشیم که مسئولان در زمینه معماری اسلامی ایرانی طرحی جامع و درخور ارائه کنند.
دولت معماران و شهرسازان را مورد مشورت قرار دهد
این معمار خواستار شرکت دادن معماران در بحث‌های تخصصی مرتبط با آنها یعنی شهرسازی و معماری شد و گفت: معماران باید در حوزه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی نقش آفرینی کنند که متاسفانه این اتفاق هرگز نیافتاده است. رهبر معظم انقلاب گفته‌اند که " فرهنگ همیشه در مظلومیت بوده است". با این اوصاف آیا معماری ساختاری جدا از فرهنگ دارد که اینگونه مغفول مانده است؟ باید این موضوع را قبول کنیم که باید در زمینه فرهنگسازی کارهای بسیاری کرد و ما در این بخش ها کم کاری داشته ایم.
وی در مورد بجث معماری اسلامی که در مناظرات به‌کار رفت، توضیح داد: معماری ایرانی اسلامی تنها گنبد، آیینه‌کاری، کاشی‌کاری و نصب گلدسته نیست. متاسفانه ما به ظاهر موضوع بسنده كرده ايم. این سطحی‌نگری در مورد معماری اسلامی ایرانی حتی به دانشگاه‌های ما نیز سرایت کرده و دروس مربوط به این حوزه به عنوان یک رفع تکلیف و شعار محسوب شده است.
قهاری با شعاری خواندن برخی حرف‌هایی که کاندیداها در مناظرات خود می‌زنند، بیان کرد: متاسفانه در بحث‌های مطرح شده در زمینه معماری هرکس موضوع را به یک طرف کشاند تا تقصیرها را به دوش دیگری بیاندازد و با این تاکتیک برای خود رای جمع کند. واقعیت این است تا زمانی که کار تخصصی صورت نگیرد و اظهار نظرهای غیر تخصصی در حوزه فرهنگ صورت گیرد نمی‌توان توقع داشت کار به جایی برسد.
وی با بیان خاطره‌ای در مورد کاشی‌کاری کردن برج میلاد گفت: در زمینه معماری آن هم معماری ایرانی - اسلامی نباید نظرات شخصی را بیان کرد. جای تعجب دارد یکی از همین کاندیداهای محترم که در زمینه معماری اسلامی ایرانی صحبت می‌کند چند سال پیش در زمینه برج میلاد که نمادی از معماری غرب است صحبت کرده بود و این نظر را داشت که می توان با کاشی کاری این سازه را اسلامی ایرانی کرد.
رئیس انجمن مفاخر معماری ایران در پایان گفت: در صحبت‌های کاندیداها ندیدم هیچکدام در مورد رابطه معماری با مسائل زیست‌محیطی حرف بزنند. توجه به انسانیت و روابط انسانی در معماری و شهرسازی بسیار مهم است که در این مورد حرفی در مناظره‌ها زده نشد. وقتی باغ‌ها و درختان برای شهرسازی ویران می‌شود نمی‌توان انتظاری به خشونت‌زا نبودن معماری داشت.