به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در مصاحبه ای با شبكه سی ان ان به سوالاتی در خصوص مهمترین مسایل منطقه ای و بین المللی از جمله موضوعات مربوط به جمهوری اسلامی ایران، بویژه روابط ایران و آمریكا ، موضوع هسته ای ، تحولات منطقه خاورمیانه و مساله سوریه پاسخ گفت.
متن كامل مصاحبه به شرح زیر است:
مجری: آقای رئیس جمهور خوش آمدید به برنامه ما و خیلی ممنونم كه به برنامه ما پیوستید.
روحانی: من هم تشكر می كنم از برنامه ای كه تنظیم كردید برای این مصاحبه.
مجری: چه احساسی دارید نسبت به اینكه امسال در مجمع عمومی سازمان ملل فرد ممتاز این جلسه باشید؟به شما خیلی توجه می شود و تمركز و افكار روی شما هست در حالی كه معمولا در مورد روسای جمهوری اسلامی ایران این چنین نیست ولی در مورد شما مقداری دید خوش بینانه تری وجو دارد. احساس و نظر شما در این مورد چیست؟
روحانی:من قبل از اینكه به سوال شما پاسخ بدهم می خواهم به مردم آمریكا كه مورد احترام مردم ایران هستند،درود بفرستم و وقت بخیر بگویم. برای هر رئیس جمهوری جالب خواهد بود كه فرصت پیدا كند نظر مردم خود را برای ملت های دیگر در مجامع بین المللی مخصوصاً در سازمان ملل متحد بیان كند. خوشحالم كه این فرصت پیش آمد تا نظرات مردم را در حد فرصتی كه داشتم برای نمایندگان سایر دولت ها و ملت های دیگر كه در این اجتماع جمع شده بودند بیان كنم.
مجری: شاید انتظارات زیادی بود كه شما و آقای اوباما حداقل امروز در سازمان ملل دستی به هم بدهید، كسی احساس نمی كرد كه حالت رسمی پیدا كند ولی احساس می كردیم شاید سلامی كنید و این یخ رو بشكنید و دستی تكان دهید ولی این كار انجام نشد،چرا شما این كار را انجام ندادید؟
روحانی: صحبت هایی بود برای اینكه برنامه ملاقاتی بین پرزیدنت اوباما و من تنظیم شود كه دو طرف در یك فرصتی با هم گفتگو كنند و مقدمات این كار تا حدی آماده شده بود، آمریكا اعلام تمایل كرده بود برای چنین ملاقاتی؛علی الاصول از طرف ایران هم می توانست در یك شرایطی، برنامه ای این چنینی باشد، اما فكر می كنم فرصت كم بود؛ برای اینكه ما بتوانیم همه این مسائل را هماهنگ كنیم، اما آن یخی كه شما می گویید به اعتقاد من تا حدی باز شده، فضا عوض شده، این فضا را مردم ایران بوجود آورده اند، یك فضای نو در روابط ملت ایران و جهان، امید و توقع ما این است كه همه ملت ها و دولت های دیگر به ملت ایران پاسخ مثبت دهند.
مجری: آیا شما اختیار دارید كه مذاكرات و گفتگو را با آمریكا آغاز كنید؟ آیا رهبر ایران این اختیار را به شما داده اند؟
روحانی: فكر می كنم رئیس جمهور ایران این اختیار را دارد كه هر جا كه منافع ملی اش اقتضا كند و لازم بداند برای احقاق حقوق ملتش با هر كسی حرف بزند و صحبت كند، البته آمریكا ویژگی خاص خودش را دارد، 35 سال است كه چنین رابطه ای بین دو كشور نبوده و مقامات عالی دو دولت هیچ وقت با هم صحبت نكرده اند،آن هم در سطح بالاترین مقام دو كشور یعنی دو رئیس جمهور؛ بنابراین باید به دیپلماسی ، گفتگو و فضای سیاسی فرصت بدهیم تا شرایط لازم برای این كار فراهم شود.
اگر گفتگو یا مذاكره ای برای منافع ملی كشور ضرورت داشته باشد،رهبر معظم انقلاب مخالفتی ندارند. ایشان درسخنانی به صراحت اعلام كرده اند كه من نسبت به مذاكره با آمریكا خوشبین نیستم اما در موضوعات خاص،مقامات دولتی می توانند با طرف آمریكایی خود صحبت كنند. اگر امروز فرصتی فراهم و همه مقدمات كار آماده می شد احتمالا عمده مذاكرات پیرامون موضوع هسته ای یا منطقه خاورمیانه می بود؛ بنابراین ایشان از قبل ،این اجازه را دادند كه دولت بتواند دستش در این زمینه باز باشد.
مجری: بنابراین شما این اختیار را دارید؟ رئیس جمهور اوباما امروز در سخنرانی شان در سازمان ملل گفتند كه به وزیر خارجه آقای جان كری اختیار دادند كه در راس تیم مذاكره كننده باشند و با وزیر خارجه شما آقای ظریف در خصوص مسائل هسته ای صحبت كنند؛ آیا مسائل دو جانبه ای دیگری هم هست كه بتوانید درباره آن با هم صحبت كنید و یا نماینده های شما بتوانند با آمریكا صحبت كنند و یا صرفاً درباره مسئله هسته ای و مسائل تحولات خاورمیانه است كه مذاكراتی انجام خواهد شد؟
روحانی: مسائل فراوانی می تواند مورد گفتگوی دو دولت قرار گیرد؛ اما بنای من (كه گمان می كنم اولویت طرف آمریكایی هم اینگونه باشد) بر این است كه در ابتدا موضوع هسته ای است كه می تواند آزمایش مهمی برای دو دولت و همچنین برای به ثمر نشستن و تامین منافع مشترك دو دولت باشد، فعلا موضوع هسته ای است.اگر موضوع هسته ای به حل و فصل نهایی برسد، به اعتقاد من راه برای موضوعات متعدد دیگری كه می تواند بر مبنای اولویت درلیست بحث و مذاكره دو طرف قرار گیرد ، باز می شود.
مجری: شما درسخنرانی جلسه سازمان ملل امروز صحبت از حل و فصل صلح آمیز مسائل هسته ای كرده اید، ممكن است بفرمایید كه در این خصوص چارچوب یك معامله را شما چطور می بینید؟
روحانی: در موضوع هسته ای اولین مساله كه برای همه جهانیان باید روشن باشد این است ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست و نخواهد بود. ایران سلاح كشتار جمعی را بر خلاف باورهای دینی ، مذهبی و اصول اخلاقی خود می داند و شما می دانید كه رهبری معظم انقلاب، تولید یا انباشت یا كاربرد هر گونه سلاح كشتار جمعی به ویژه هسته ای را حرام اعلام كردند؛ بنابراین اولین سخن این است كه به دلیل تبلیغات سوء و غیر واقعی انجام گرفته در این زمینه باید به جهانیان این اعتماد را بدهیم كه بدانند، ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست اما همچون سایر كشورها در چارچوب مقررات بین المللی خواستار اعمال حقوق حقه خود بدون تبعیض است. بنابراین اعتماد در سایه اجرای مقررات بین المللی به وجود می آید نه اینكه در سایه فشار یا در سایه ترس.
مجری: شما و سایر روسای جمهوری ایران و رهبری ایران ،همگی گفته اید كه ایران سلاح هسته ای نمی خواهد اما می دانید كه اینجا مساله اعتماد مطرح است و صادقانه بگویم خیلی ها این حرف را باور نمی كنند و می خواهند بدانند كه شما دقیقا چگونه می توانید سطح اعتماد را بالا ببرید؛ شما واقفید كه هر قطعنامه ای كه درسازمان ملل از اعتماد صحبت می كند، چگونه می توانید الهام بخش آن اعتماد باشید. شما می فرمایید كه می خواهید حق غنی سازی را داشته باشید از نظر شفافیت سازی چه كار می توانید انجام دهید، آیا آماده هستید كه گامی فراتر از حتی NPT برداشته و شفافیتی فراتر از آن هم حتی ایجاد كنید.
روحانی:این اعتماد از دو راه امكانپذیر است،راه اصلی آن حقوقی است، راه حقوقی یعنی اجرای مقررات بین المللی؛ اصلا آژانس برای چه چیزی تاسیس شد، تاسیس آژانس برای این بود كه به جهان با نظارت های خودش اعتماد بدهد. شما می دانید تمام مواد هسته ای ایران حتی میلی گرمش تحت محاسبه دقیق آژانس بوده و اولین طریق برای اعتماد جهانی، این است كه مواد هسته ای كشور تحت نظارت كامل آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد. ما پادمان را امضا كردیم و مقررات آژانس بین المللی را اجرا می كنیم و بازرسان آنها مرتبا به ایران سر می زنند و گزارش تهیه می كنند،دوربین های آنها همه جا نصب شده و كلیه تحركات را ضبط می كنند.
راه اعتماد حقوقی در جهان اصلا NPT و بعد پادمان است و همه این مقررات برای این بود كه كشورهای جهان بتوانند فعالیت صلح آمیز داشته باشند و در كنار آن اعتماد هم وجود داشته باشد كه در این صورت فعالیت به سمت فعالیت نظامی منحرف نمی شود.
آژانس بعد از صدها ساعت بازرسی های متنوع و كار مداوم در سال 2004 در قطعنامه به صراحت اعلام كرد كه فعالیت هسته ای ایران هیچ اِوِجِنسی وجود ندارد كه انحراف پیدا كرده باشد و این قطعنامه به تصویب همه اعضای شورای حكام از جمله آمریكا رسید؛ چون این قطعنامه به اتفاق آرا تصویب شد. بنابراین آژانس در این زمینه بازرسی های محكمی كرده كه با اطمینان می تواند بگوید هیچ شاهد و هیچ قرینه ای برای انحراف وجود ندارد. این یك راه است و راه دوم نزدیك تر شدن از لحاظ سیاسی بین كشورهاست. وقتی بین دو كشور رابطه نیست و مذاكره ای وجود ندارد،ممكن است بی اعتمادی هایی بوجود بیاید؛ مذاكرات ما با 1+5 به این دلیل است كه جزییات مساله مورد بررسی قرار گیرد و با توافقی كه بین ایران و 1+5 به وجود می آید،این اعتماد علاوه بر اعتماد حقوقی از لحاظ سیاسی نیز ایجاد شود؛ بنابراین مذاكره در كنار آژانس حتما بهترین اعتماد برای افكار عمومی جهان است؛ آن هم كشوری كه قربانی سلاح كشتار جمعی است.
مجری:آیا شما غنی سازی را تا سطح 20 درصد نگه می دارید، آیا حاضرید 20 درصد فعلی غنی سازی شده را بدهید و از خارج آن را تهیه كنید؟
روحانی: اینها بحث هایی است كه در مذاكرات بین كشورها انجام می گیرد. چیزی را كه ما می توانیم در سطح رسانه به دنیا اعلام كنیم این است كه ایران مثل سایر كشورها از حقوق هسته ای خودش در زمینه های صلح آمیز برخوردار است؛ بنابراین هر مقدار اختیاری كه سایر كشورها دارند،ایران هم دارد. هیچ فرقی بین ایران و سایر كشورها وجود ندارد. اینكه به طور موقت ما چه می كنیم یا چه خواهیم كرد یا آنها چه می كنند، این ها بحث هایی است كه روی میز مذاكرات قرار می گیرد تا طرفین با هم بحث كنند.
مجری: یكی از مسائل اعتماد، تسهیلات فوردو است كه نزدیك قم است، یكی از دلایلی كه جهان خیلی تردید دارد این است كه گویا اصلا كار فوردو شروع شده قبل از اینكه اعلام شود فوردویی وجود دارد، سوال این است كه آیا شما می گویید كه فوردو را حاضرید ببینید؟
روحانی: فوردو با سایر مراكز غنی سازی چه فرقی می كند؟ فوردو هم یك مركزی است كه در آن غنی سازی انجام می گیرد؛ مثل نطنز. در نطنز هم غنی سازی انجام می گیرد و در فوردو هم غنی سازی انجام می گیرد،چه حساسیتی روی فوردو وجود دارد؟آنچه كه باعث شده كه نطنز و در كنارش فوردو هم فعال شود این است که ایران بیش از یك سال قبل اعلام كرد كه 10 سایت دیگر شبیه نطنز و فوردو می خواهد بسازد و این ها در برابر تهدیدهایی است كه ایران می شود.
شما وقتی كشوری را تهدید می كنید، پاسخ آن تهدید این هاست. وقتی كشورهایی برخلاف همه اصول مذاكراتی می گویند همه چیز روی میز است، این به معنای تهدید ملت ایران است. ما در زمینه همان اعتمادی كه شما از آن سخن می گویید یك چیز بیشتر روی میز نداریم و آن مذاكره است. هیچ چیزی جز مذاكره روی میز نباید باشد تا اعتماد به وجود بیاید. وقتی در كنار مذاكره و دیپلماسی تهدید نظامی هم روی میز قرار می گیرد به این معناست كه مذاكره واقعی نیست و اگر از اعتماد بحث می كنیم حتما باید دو جانبه باشد.
این ساختمان اعتماد همان كانفیدنس بیلدینگ است كه باید پایه هایش را دو طرف بسازند و ساختمانش هم توسط دو طرف بناشود. ساختمان اعتماد ،ساختمانی نیست كه یك طرف آن را بسازد،بنابراین فرقی بین مراكز غنی سازی نیست،بحث این است كه در مذاكرات ما با هم بحث كنیم و ببینیم اعتماد چگونه از دو طرف افزایش پیدا می كند، آنها چه اعتمادی می دهند و ما چه اعتمادی می دهیم.
مجری: بنابراین آن تاسیسات اراك، آب سنگین اراك كه بعضی ها نگرانند كه شما ممكن است پلوتونیوم را از آن بتوانید تولید كنید، آن هم باز یك خطری است برای جهان و یك نگرانی است و ظاهرا قرار است كه همین بهار كارش را انجام دهد و شروع كند، آیا شما حاضرید فعالیت های اراك را به تعویق بیندازید؟
روحانی: شما می دانید كه تاسیسات اراك برای تامین نیازمندی های دارویی و پزشكی كشور است و از اول هم با همین هدف اعلام شده ،بنابراین تا زمانی كه اراك بخواهد شروع به فعالیت كند،هنوز یك فاصله زمانی قابل توجهی وجود دارد تا اراك كامل و آماده فعالیت شود؛ ممكن است در آینده بحث هایی راجع به این موضوعات هم بین ایران و 1+5 مطرح شود؛ تاكنون مساله اراك روی میز مذاكرات قرار نگرفته.
مجری: ولی می تواند قرار بگیرد .
روحانی: هرچیزی ممكن است در مذاكرات مورد بحث قرار گیرد.
مجری: به طور كل شما حاضرید چه كنید تا الهام بخش و نوید دهنده این اعتماد باشید؟همه مردم شفافیت كامل ایران را می خواهند، آیا ایران آماده است آن سطح اعتماد را ایجاد كند؟ و آیا آن طور كه می گویید در حال انجام است؛ نه غیر از آن؟
روحانی: بیش از 40 كشور امكان غنی سازی دارند و بسیاری از آنها دارند غنی سازی را انجام می دهند. بین ایران و آن كشورها چه فرقی وجود دارد؟ البته كشورهایی هم وجود دارند كه اصلا NPT را نپذیرفتند و كشورهایی هم وجود دارند كه اصلا تحت نظارت آژانس نیستند. ایران NPT و پادمان را پذیرفته و به آن متعهد است و تمام فعالیت های ایران زیر نظارت آژانس است، بنابراین بحث اعتماد و خطر ایران دو مقوله است، یك مقوله تبلیغاتی است كه در مورد مقوله تبلیغاتی، وقتی یك عده ای تصمیم دارند بگویند ایران خطرناك است، باز هم خواهند گفت. اما زمانی ممكن است، كشوری نگرانی منطقی داشته باشد، ما حاضریم نگرانی های منطقی را رفع كنیم، نه توهماتی را به نام نگرانی. توهماتی تحت عنوان نگرانی در رسانه ها و تبلیغات وجود دارد كه هیچ ارزشی ندارد، اگر كشوری از لحاظ منطقی نگرانی داشته باشد ،مذاكره 1+5 برای این است كه این نگرانی رفع شود . ما در این مذاكره بسیار جدی هستیم، به طرف مذاكراتی مان اعلام كردیم كه در این زمینه جدی خواهیم بود.مسوولیت مذاكرات هسته ای را در اختیار وزارت خارجه و مسوول مذاكره را وزیر خارجه قرار دادم. بنابراین وزارت خارجه ما مسوول مذاكرات است. 1+5 هم مسوول بالای مذاكراتشان می تواند وزرای خارجه آنها باشد، كما اینكه قبلا هم در دوره ای كه من مسوول پرونده بودم، طرف مذاكراتی من وزرای خارجی سه كشور اروپایی بودند . ما معتقدیم این مذاكرات سریعتر باید آغاز شود و جدی تر باید ادامه پیدا كند و هر چه سریعتر به پایان برسد، به دلیل اینكه شرایط فعلی به ضرر همه است . شرایط فعلی، شرایط باخت – باخت است، همه ضرر می كنند ما باید شرایط برد – برد را فراهم كنیم كه همه سود ببرند. در دنیای امروز اوضاع اقتصادی جهان با مشكلات فراوان مواجه است. منطقه ما با مشكلات بسیاری مواجه است. حل و فصل این مسائل می تواند به اقتصاد جهانی و منطقه ای و همچنین امنیت منطقه ای بیشتر كمك كند.
مجری: و شما در ازای آن چه می خواهید؟ من می دانم كه شما می خواهید تحریم ها برداشته شود ،فكر می كنید یك باره این تحریم ها برداشته شود و در ازای آن چه مسائل مهمی دیگری است كه بخواهید قدم به قدم برداشته شود؟
روحانی: ما هیچ چیز جز قانون و اجرای مقررات بین المللی نمی خواهیم، ما اعلام می كنیم كه تحریم های یك جانبه برخلاف مقررات بین المللی است و برخلاف تجارت آزاد و توسعه بشری است. وقتی شما بانك یك كشور را تحریم می كنید،معنایش روشن است یعنی داروی مردم و تجهیزات پزشكی آن را تحریم می كنید؛ یعنی حتی غذای مردم را نیز تحریم می كنید. این كار غیرانسانی است . این كار برخلاف همه اصول و مقررات بین المللی است . بنابراین ما قانون را می خواهیم و می گوییم قانون اجرا شود ؛ می گوییم آنهایی كه برخلاف قانون تحریم كردند،به قانون برگردند ، ما می گوییم با فشار به یك ملت ،كسی به جایی نمی رسد، فشاری كه شما در تحریم وارد می كنید فشار به مردم ایران است و بنابراین فشار به یك ملت، غیر انسانی و ناصحیح است و ثمره اش فقط ایجاد تنفر آن ملت نسبت به تحریم كنندگان است. هر چه تنفر زیاد شود،شرایط برای ایجاد صلح ، امنیت و دوستی بین ملت ها كمتر می شود؛ بنابراین خواست ما اجرای قانون است و تحریم را غیرقانونی و غیرانسانی می دانیم ، بنابراین معتقدیم تحریم ها باید كنار گذاشته شود و معتقدیم تحریم تاثیری ندارد. هدف تحریم كنندگان هر چیزی باشد به آن هدف نخواهند رسید . راه حل اصلی مذاكرات است و باید با هم بنشینیم و مذاكره كنیم و مساله را به حل و فصل نهایی برسانیم.
مجری: شما حداقل نسبت به 8 سال گذشته،یك صورت و دید جدیدی از ایران ارائه دادید، شما آمدید و گفتید كه ما می خواهیم چهره واقعی ایران را نشان دهیم، شما حداقل دفترتان از شبکه اجتماعی تویتر استفاده كردند؛ شما مصاحبه و بیاناتی داشتند ،حتی برخی مطبوعات می گویند استفاده از مطبوعات برای ارتقاء گفتمان شما بوده، پاسخ شما چیست؟شما تویت می كنید و از این اطلاعات اجتماعی استفاده می كنید، ولی مردم ایران دستیابی به این شبكه ندارند،شما گفتید كه تلاش می كنید سانسور را از ایران خارج كنید، آیا این كار را می كنید؟
روحانی: همه تلاش من این است كه مردم ایران به راحتی بتوانند از همه اطلاعات موجود در سطح جهانی استفاده و بهره برداری كنند. شبكه های اجتماعی بزرگ و شبكه های اطلاعاتی بزرگ امروز در سطح جهان وجود دارد كه حق همه انسان ها و ملت هاست كه از آن استفاده و بهره برداری كنند. البته ممكن است بسیاری از كشورها چارچوب هایی از لحاظ اخلاقی داشته باشند كه آنها را مراعات می كنند ،حتما در ایران هم چارچوب هایی وجود دارد اما در عین حال تلاش من این است كه در ماه های آینده ،همه آن قول هایی كه در تبلیغات انتخاباتی به مردم داده ام را عملی كنم. البته همانطور كه اشاره می كنید، در دوران تبلیغات انتخاباتی ام حامیان و طرفداران من، از این شبكه ها به طور وسیع استفاده كردند و الان هم ،حامیان، طرفداران و حتی منتقدین از این شبكه ها استفاده می كنند و من ،هم از نظرات حامیان و هم از منتقدین استفاده می كنم، چون دولت نیاز به انتقاد دارد؛ بنابراین كاستن مشكلات مردم در این زمینه جزو برنامه های دولت است كه مردم بتوانند در چارچوب های اخلاقی كه تنظیم می شود، اطلاعات لازم را از این شبكه ها كسب كنند.
مجری: یكی از كارهایی كه شما و وزیر خارجه شما انجام داد ،این بود كه تویت كردید، راشاشانا را تبریك گفتید، سال نوی یهودی ها را و تنها عضو یهودی پارلمان را با خودتان آوردید، چرا مهم بود كه شما این فرد را با خودتان بیاورید؟
روحانی: ما می خواستیم به افكار عمومی دنیا بگوییم كه ایران نه تنها ضد یهود نیست بلكه معتقدیم یهودی ها دارای آیینی هستند كه آن آیین مورد احترام ماست، شما می دانید ما به كتاب آسمانی یهودی ها و به پیامبر آنها حضرت موسی احترام می گذاریم و می دانید كه ما در پارلمان ایران با توجه به اینكه تعداد یهودیان در ایران بسیار محدود هستند و عدد زیادی نیستند اما یك نفر نماینده دارند در مجلس ایران ، آن نماینده می تواند نظرات خود و اقلیت یهودی كه در ایران زندگی می كنند، را برای مردم بیان كند، بنابراین نماینده یهود می تواند بیانگر واقعیت زندگی یهودیان در ایران باشد.
افتخار ما همزیستی مسالمت آمیز با همه ادیان در ایران در طول تاریخ بوده، شما می دانید كه عبادتگاه اقلیت های دینی در تهران یا در شهرستان های دیگر وجود دارد ، مردم برای برنامه ها و مراسم دینی و مدارس دینی خود و تبلیغات دینی خودشان آزادی هایی دارند و در مجلس شورای اسلامی هم نماینده ای دارند.
مجری: یكی از مسائلی كه، فرد قبل از شما، در همین مكان می نشست و مطرح می كرد، این بود كه هولوكاست را رد می كرد و طوری رفتار می كرد كه گویا یك اسطوره بود، می خواهم بدانم موضع شما درباره هولوكاست چیست؟ و آیا قبول دارید كه این هولوكاست وجود داشته و ابعادش چه بوده ؟
روحانی: من قبلا هم گفتم كه تاریخ دان نیستم و ابعاد حوادث تاریخی را تاریخ دانان باید تبیین و بیان كنند و توضیح دهند، اما به طور كلی هر گونه جنایتی كه در تاریخ علیه بشریت اتفاق افتاده ، از جمله جنایتی كه نازی ها انجام دادند، چه نسبت به یهود و چه نسبت به غیریهود، از نظر ما كاملا محكوم است . همانطور كه امروز هم اگر جنایتی علیه هر ملتی ، دین و یا هر قومیتی و اعتقادی انجام بگیرد ،ما آن جنایت و نسل كشی را محكوم می كنیم ؛ بنابراین كار نازی ها محكوم است، ابعادی كه شما می گویید،آن ابعاد به عهده مورخین و محققین است كه ابعادش را روشن كنند،من محقق تاریخی نیستم، اما این نكته باید روشن باشد كه جنایتی اگر اتفاق افتاده ،سرپوشی نشود ،برای اینكه یك ملت و یا یك گروهی بخواهند علیه دیگران جنایت یا ظلم خودشان را توجیه كنند. بنابراین اگر نازی ها جنایت كردند ،هر مقداری كه بوده ما آن را محكوم می كنیم،چرا كه نسل كشی و آدم كشی محكوم است.
از نظر ما،فرق نمی كند، كسی كه كشته می شود، یهودی ، مسیحی و یا مسلمان باشد از نظر ما هیچ فرقی ندارد،چرا كه كشتن انسان بی گناه مطرود و محكوم است؛ اما این دلیل نمی شود كه 60 سال مردمی را از سرزمینشان آواره كنیم برای اینكه بگوییم نازی ها جنایتی را انجام دادند كه جنایتشان محكوم است؛ اشغال سرزمین دیگران هم از نظر ما محكوم است.
مجری: نكته دیگر اینكه فرد قبل از شما، اسراییل را تهدید می كرد كه باید از نقشه جهان پاك شود؛ آقای اوباما هم امروز به آن اشاره كردند و گفتند ما نمی توانیم و اجازه نمی دهیم كه هیچ كشوری یكی از متحدین ما را به نابودی تهدید كند، آیا سیاست ایران این است كه اسراییل را به نابودی تهدید كند؟
روحانی: شما می دانید كه نه در طول این 35 سال بلكه در طول 200 سال گذشته ،ایران به هیچ كشوری حمله نكرده و ما قصد حمله به هیچ كشوری و قصد جنگ هم نداریم،اگر نیروی مسلح مان را تجهیز می كنیم برای دفاع از كشورمان است؛ شما واقفید كه در جنگ 8 ساله ،صدام به ما تجاوز كرد و به ما حمله كرد و ما دفاع كردیم ، ما قصد حمله یا جنگ با هیچ كشوری را نداریم ، نسبت به مساله فلسطین هم اعتقاد ما،صندوق آراء است و نه چیز دیگر،صندوق رای باید تكلیف نهایی در این منطقه ای را كه 60 سال است در اختلاف و نزاع به سر می برد حل كند؛ ما اعتقاد داریم همه مسلمانان و فلسطینیانی كه آواره شده اند، باید بیاییند در كنار سایر مردم قرار گیرند و به آراء مراجعه شود ،هر چه رای دادند ما تسلیم رای هستیم؛ بنابراین ما حل مشكلات منطقه و تمام مشكلاتی كه در منطقه هست را از طریق نظر و آراء مردم و دمكراسی می دانیم و جنگ را راه حلی برای منطقه نمی دانیم .
مجری: درخصوص مساله حقوق بشر، قبل از آمدن شما اطلاعیه ای گفته شدكه 80 یا 18 فعال كه آزاد شده اند و خیلی از آنها در تهران در سال 2009 بعد از انتخاب مجدد آقای احمدی ن‍ژاد به زندان رفتند، ما با خانم نسرین ستوده كه یكی از آزادشدگان هستند،صحبت كردیم، ایشان گفتند، خیلی خوشحال هستند كه آزاد شدند ،ولی بقیه هنوز در زندان به سر می برند و ای كاش آنها هم آزاد شوند، دولت شما برای آزادی این افراد كه برای آزادی وجدانشان به زندان رفته اند چه فكری دارد ؟برای آزادی افراد دیگری مثل مهدی كروبی و دیگران آیا كاری انجام می دهد و اجازه ادامه فعالیت سیاسی به آنها می دهند؟ راه كارهای شما در این خصوص چیست؟
روحانی: موضوع مهمی كه در تبلیغات انتخاباتی ام مورد تاكید من قرار گرفت، مساله منشور حقوق شهروندی بود، من به مردم قول دادم كه در زمینه حقوق شهروندی منشوری را تهیه و آن را منتشر كنم و بعد آن را به صورت لایحه ای به مجلس شورای اسلامی بفرستم تا تبدیل به قانون شود تا با آن بسیاری از مشكلاتی كه امروز جامعه ما با آن مواجه است، حل و فصل شود.
شما می دانید قانون اساسی ما ظرفیت بسیار بالایی در زمینه حقوق ملت دارد . یكی از مسئولیت هایی كه به رئیس جمهور ایران داده شده است ،اجرای قانون اساسی است، اجرای قانون اساسی مسئولیتش بر عهده رئیس جمهور است، بنده علاوه بر اینكه بخش حقوقی ام را موظف كردم كه راجع به این مسئولیت كمیته ای را تشكیل دهد، به زودی منشور حقوق شهروندی را در معرض افكار عمومی قرار می دهم .
تیمی مشغول بررسی و تهیه هستند، به محض اینكه این منشور حقوق شهروندی نهایی شود، منتشر می كنم و در معرض افكار عمومی قرار می دهم ، نقدها ، نقص ها و كاستی هایی كه وجود دارد، نظرات نخبگان و صاحبنظران را جمع می كنیم و امیدوارم ضمن ماه های آینده بتوانم مجموعه حقوق شهروندی را به صورت یك منشور تدوین نهایی و آن را اجرا كنم و اگر مواردی نیاز به قانون دارد به صورت لایحه به مجلس شورای اسلامی بفرستم، بنابراین اساسا من روی مساله حقوق شهروندی بسیار حساس هستم، روی حقوق اقلیت ها و حقوق اقوام نیز بسیار حساس ام .
خوشحالم از اینكه هر زندانی كه از زندان آزاد شود موجب مسرت من است . امیدوارم روزی بیاید كه زندان های ما خالی شود،البته هر كشوری زندان و مجرم خواهد داشت اما هر مقدار كمتر زندانی باشد، موجب خوشحالی یك ملت و یك دولت است. من همه تلاشم را در این زمینه انجام می دهم كه افرادی را كه در زندان هستند راه گشایشی برای آنها فراهم شود.
مجری: آقای جان كری وزیر خارجه آمریكا شخصا از شما و دولت ایران خواسته كه كمك كنید، سه آمریكایی را كه سالهای زیادی است دستگیر شده اند ،آزاد شوند چرا كه خانواده های آنها در مصاحبه ها و صحبت هایی كه داشته اند، گفتند كه شرایطی سختی دارند و بسیار نگرانند؛ یكی "بابلو لینسن" كه از مارس 2007 ناپدید شده است و امیر حكمتی كه 30 ساله است و از سال 2011 در زندان به سر می برد و می گویند كه مجبور شده تحت فشار اعتراف كند؛ همچنین سعید عابدینی كه 33 ساله است و سال گذشته دستگیر شده به خاطر مسایل مذهبی؛ شما به وزیر خارجه آمریكا و یا مردم آمریكا و خانواده های این افراد می توانید بگویید آیا كاری می كنید كه بالاخره سركلید این مساله را حل كنید و آنها آزاد شوند؟
روحانی: دو مساله وجود دارد، اولا شما نام فردی را آوردید كه ما از او اصلا خبر نداریم . آقای لینسن كه شما گفتید ما اطلاعی نداریم كه او كجاست، زمانی كسی است که تحت محاكمه قانونی است و زمانی كسی ناپدید شده است و ما از آن بی خبر هستیم ،این ها را شما كنار هم قرار دادید ،این سوال دقیق نیست، فردی آمریكایی است كه ناپدید شده است و ما از او بی خبر هستیم و نمی دانیم كجاست؟ ما آماده ایم در این زمینه كمك كنیم، یعنی همه دستگاه های اطلاعاتی كه در منطقه هستند؛ ما و دیگر كشورها كمك كنند كه از او اطلاعاتی به دست بیاورند، اما اگر فردی دستگیر و محاكمه شده است می دانید كه در اختیار قوه قضاییه است و ما تفكیك قوا را پذیرفته ایم.
طبق قانون اساسی ، قوه قضاییه ما مستقل است و می تواند محاكمه كند و كسی كه در زندان است و در دادگاه مورد دادرسی قرار می گیرد، می تواند وكیل بگیرد و از حق وكیل استفاده كند ، دادگاه های ما متعدد بوده و مراحل مختلف دارد كه در مراحل مختلف مورد رسیدگی قرار می گیرد اما این كه دولت ها بتوانند كمكی انجام دهند بسیار كار شایسته ای است اگر كمكی از دست دولت ها برآید.
ضمنا ما هم افرادی را داریم كه در آمریكا زندانی هستند، مدتهاست این درخواست دو جانبه هست، یعنی دولت آمریكا باید به افرادی كه تابعیت ایرانی دارند و در اینجا زندانی هستند ،كمك كند ، ما هم باید به فرد آمریكایی كه تابعیت آمریكایی دارد، كمك كنیم، كمك بحثی دیگر است اما قوه قضاییه ما استقلال دارد و طبق استقلال قوه قضاییه دولت حق مداخله در محاكم قضایی را ندارد.
مجری: شما فكر نمی كنید كه بعنوان یك رئیس جمهور جدیدی كه خیلی نسبتا گرم صحبت كرد در خصوص ایجاد رابطه های بهتر؛ بعنوان مثال بتوان كاری برای امیر حكمتی انجام داد؟
روحانی: من گفتم دولت ها هر كمكی بكنند شایسته و خوب است، اما حتما ما نمی توانیم مداخله در محاكم قضایی كنیم، به هر حال قاضی مستقل است ، نه اینكه دولت نمی تواند دخالت كند بلكه رئیس قوه قضاییه هم نسبت به رای یك قاضی نمی تواند مداخله كند؛ چرا كه سیر مراحل خود را دارد،اما در عین حال، دولت ها می توانند در مراحلی كمك كنند، در مرحله اجرای یك قانون یا ایجاد تسهیلات لازم ، این كار را باید همه دولت ها از جمله دولت آمریكا و ایران انجام دهند.
ما هم زندانی هایی داریم كه اینجا هستند و مدتهاست كه دولت ایران بدنبال این است كه وضعیت این افراد روشن شود و یا به آنها برای آزادی شان كمك شود ،بدون اینكه من بخواهم راجع به اتهامات بحث كنم كه واقعی یا غیر واقعی است ،خیلی جای بحث ندارد. من خوشحال می شوم كه به یك انسانی كمك كنم و همین طور باید مقامات آمریكایی خوشحال باشند كه به اتباع ما كه در اینجا كه زندانی هستند، كمك كنند.
مجری: اجازه بدهید كه راجع به سوریه سوال كنم ، شما گفتید كه با آقای اوباما در خصوص مساله سوریه، نامه تبادل كردید؛ امروز رئیس جمهور فرانسه گفتند كه از ایران استقبال می كنند،اگر در یك كنفرانس صلح سوریه شركت كند اما تحت شرایط خاصی مثلا اینكه شما پارامترهای آن كنفرانس را مثل كنفرانس ژنو دو بپذیرید و همچنین یك انتقال قدرتی كه آقای اسد بالاخره از قدرت كنار بگیرد. آیا شما این چارچوب را می پذیرید؟
روحانی: ما پیش شرطی را نمی پذیریم ، ما حاضریم در هر جمع بین المللی اگر بتوانیم به مردم سوریه،كمك كنیم، این را وظیفه خود می دانیم، من به آقای اولاند گفتم كه ما آماده ایم با هر كشوری همكاری داشته باشیم برای اینكه جنگ داخلی در سوریه هر چه سریعتر پایان بپذیرید،من به صراحت به آقای اولاند گفتم؛ ایشان هم قبول داشتند كه تصمیم گیر اصلی نسبت به سوریه فقط مردم سوریه هستند. هیچ دولت خارجی حق ندارد برای مردم سوریه یا آینده سوریه تصمیمی بگیرد.
ما همه باید كاری كنیم، جنگ داخلی تمام شود و زمینه های لازم برای حضور مردم در یك انتخابات فراهم شود ؛ البته شرایط امروز سوریه تا رسیدن مردم به پای صندوق آراء فاصله وجود دارد. ما باید همگی تلاش كنیم كه این فاصله كوتاه شود، ضمنا در مساله سوریه یك موضوع بسیار مهم، حضور تروریست ها در سوریه است، این مساله باید موجب نگرانی همه باشد ؛ تقریبا هر چه القاعده یا سایر گروه های تروریستی در منطقه بودند،فعلا همه در سوریه جمع شدند. باید همه دولت ها و دولت های منطقه بیشتر و دیگران هم باید نگران باشند ،نباید كاری كنیم كه به تروریست ها كمك شود، كمك به تروریست ها به ضرر همه ما خواهد بود. امروز شما می دانید كه در سوریه معارضه وجود دارد ، عده ای با دولت مخالف هستند اما جنگی كه امروز در سوریه وجود دارد، جنگ بین دولت و معارضه نیست، بلكه جنگ بین تروریست ها و دولت است و این چیزی است كه ما همه باید تلاش كنیم تا جنگ خاموش شود و تروریست ها هم از سوریه اخراج شوند. چیزی كه ما طرفدار آن هستیم، مذاكره "سوری - سوری" است، یعنی مذاكره بین معارضین سوریه و دولت سوریه است كه باید انجام شود و در نهایت به یك انتخابات منتهی شود .
مجری: من می دانم موضع سوریه و شما این است كه تمام مخالفین تروریست هستند، یعنی این چیزی است كه خودتان می گویید، خیلی ها هم معتقد نیستند و افرادی هستند كه می خواهند زندگی دیگری داشته باشند.
روحانی: من نگفتم همه مخالفین تروریست هستند ،گفتم آنهایی كه امروز دارند با دولت می جنگند تروریست ها هستند ، معارضین نمی جنگند، معارضه وجود دارد. ما با معارضین سوری در ارتباط هستیم ما با گروه های معارض در تماس هستیم . ما می گوییم بین معارضین سوری و دولت سوریه باید مذاكره محقق شود و با هم مذاكره كنند، من می گویم تروریست هایی كه در سوریه امروز جمع شده اند برای منطقه خطرناك هستند؛ من نگفتم معارضین همه تروریست هستند، معارضه وجود دارد، تروریست هم وجود دارد.