چندی پیش خبرگزاری مهر در گزارشی اعلام کرد که امارات با ساختن یک بادگیر بسیار بزرگ و نصبش در یکی از میادین شهر و رونمایی از آن و استفاده از المان بادگیر در فضاسازی های شهری خود از جمله در ساخت مراکز اقامتی و گردشگری شهر دوبی این اجازه را به خود داد تا در سال ۲۰۱۳ مدعی داشتن مهارت فن آوری ساخت بادگیر شود. آنها حتی به یونسکو اعلام کردند که قصد دارند تا این مهارت را در فهرست میراث جهانی به نام خود ثبت کنند.
بادگیرهای یزد در دوبی!
این درحالی است که طبق اسناد و مدارک ارائه شده توسط سازمان میراث فرهنگی فن آوری ساخت بادگیر از قدیم الایام متعلق به ایران بوده و هست. نمونه آن نیز در شهر یزد و اردکان به وفور یافت می شود.
به همین علت قرار است تا پرونده فن ساخت بادگیر در سال ۲۰۱۵ توسط ایران در کمیته میراث ناملموس یونسکو مورد بررسی و پس از موافقت کارشناسان، ثبت جهانی شود. در این باره، فرهاد نظری مدیرکل ثبت آثار تاریخی گفت: با توجه به آنکه بادگیرهای مختلفی در بناها و شهرهای ایران موجود بوده و فن آوری ساخت آن رو به فراموشی بوده و استادکاران محدودی دارد این اثر برای ثبت جهانی انتخاب شد.
نظری نقطه کانونی پرونده فن‌آوری ساخت بادگیر در ایران را در شهر یزد دانست و گفت: این بادگیرها در استانهای قزوین، تهران، اصفهان، کرمان، یزد، خراسان جنوبی، هرمزگان، فارس، بوشهر، سیستان و بلوچستان نیز وجود دارد.
مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی تعداد بادگیرهای سالم را ۱۸۰ مورد اعلام کرد و ادامه داد: بنابر اظهار نظر استادکاران در سال ۱۰ بادگیر ساخته می‌شود که از این تعداد ۶ بادگیر مربوط به مرمت و احیای بادگیرهای خانه‌ها و بناهای تاریخی بوده و چهار بادگیر نیز جدید ساخته می‌شود.
اما در حین تکمیل پرونده مربوط به بادگیرهای یزد، روز گذشته ۲۴ آذر ماه رئیس جمهوری ایران طی مراسمی از اسکناس جدید دو هزار تومانی رونمایی کرد که پشت آن تصویری از بادگیر خانه تاریخی آقازاده بود. پیش از رئیس جمهور نیز، اداره کل میراث فرهنگی یزد در روز چهاردهم مهر ماه همزمان با عید قربان یک بار دیگر مراسم رونمایی از این اسکناس دو هزار تومانی را برگزار کرده بود.
با این حال این بادگیر که روی اسکناس دو هزار تومانی نقش بسته تصویری است از خانه تاریخی آقازاده متعلق به سیدحسین ابرقویی و مربوط به دوره قاجاریه که در سال ۱۳۷۵ به ثبت ملی رسیده و ۸۲۰ مترمربع مساحت دارد. بادگیر این خانه یکی از بادگیرهای اصیل و زیبای ابرکوه محسوب می شود که ۱۸متر ارتفاع داشته و ارتباط بین طبقات آن با ۱۹ دریچه هواست که می تواند تنظیمات هوا را حتی زمانی که هیچ بادی در کویر وجود ندارد انجام دهد. همچنین درحالی که بیش از ۹۵ درصد بادگیرها یک طبقه هستند این بادگیر دو طبقه بوده است.
خانه تاریخی آقازاده
محمدمهدی شرافت مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد نقش بستن این طرح روی اسکناس را یکی از دستاوردهای بانک مرکزی دانسته و گفته که تک تک این بناها شناسنامه یک ملت محسوب می شود. روشن است که حفاظت و صیانت از برگ های این شناسنامه از ضروریات حفظ فرهنگ وتمدن یک جامعه است. اینگونه اقدامات قطعا تاثیر خوبی بر حفظ مواریث فرهنگی داشته و اهمیت نگهداری آن را به نسل جوان بازگو می کند و این عمل باعث می شود تا این میراث گرانبها برای نسل آینده همچنان پابرجا و استوار بماند.
بادگیر خانه تاریخی آقازاده
نقش بستن بادگیر روی اسکناس ملی ایران یکی از مهرهای تایید برای اثبات تعلق داشتن فن آوری ساخت بادگیر به ایرانیان است، به همین منظور، مجید صنیعی، رییس سازمان تولید اسکناس و مسکوک گفته است که یکی از مسیرهایی که می تواند مهر تاییدی بر اصالت ایرانی بادگیرها باشد این است که اسکناسی با طرح بادگیرهای قدیمی و خشتی داشته باشیم، افزود: این حالت بیانگر مستندات تاریخی خواهد بود چراکه همواره طرح رو و پشت اسکناس ها نشان از هویت های ملی، مذهبی، تاریخی و تمدن یک کشور است.
اولین طرح پشت این اسکناس میدان نقش جهان اصفهان بود و در حدود سال ۱۳۷۸ مسجدالاقصی به عنوان طرح دیگر این اسکناس در نظر گرفته شد.