به گزارش خبرگزاری مهر، محمد حاج رسولی ها با اشاره به تدوین برنامه اجرایی طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی از ابتدای سال آینده اظهارداشت: هم‌اکنون حدود ۱۱۰ میلیارد مترمکعب برداشت اضافه از آب‌های زیرزمینی و استراتژیک خود داشته‌ایم که در اثر این برداشت‌های بی‌رویه علاوه بر کاهش کیفیت آب‌های زیرزمینی و نشست گسترده دشت‌ها، آبدهی چاه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها اتفاق افتاده و در چنین شرایطی متعاقب تصویب طرح جامع برخورد قانونی با برداشت‌های غیرمجاز و تعادل بخشی بین منابع و مصارف آب های زیرزمینی در هشتمین جلسه شورای عالی آب تصویب شد و از ابتدای سال آینده اجرایی خواهد شد.
مشاور وزیر نیرو با اشاره به اینکه سال آبی سختی را در پیش رو داریم از تنش آبی در ۱۴ کلانشهر کشور خبر داد و افزود: با اجرای طرح احیاء انتظار می‌رود به طور متوسط ۴.۶ میلیارد مترمکعب در هر سال از کسری حجم مخزن دشت‌های دارای بیلان منفی جبران شود.
وی ادامه داد: امسال با سخت‌ترین شرایط طی هشت سال خشکسالی مواجهیم و تا به امروز نسبت به برنامه‌ریزی سال آبی جاری ۱۰ درصد کاهش بارش داشته‌ایم. حاج رسولی ها این طرح را شامل ۱۵ پروژه عنوان کرد و ادامه داد: از این طرح‌ها می‌توان به حفر ۵۲۰۰ چاه پيزومتري در دشت‌هاي كشور، نصب ۲۱ هزار مورد تجهيزات اندازه‌گيري منابع آب بر روي پيزومترها و چاه‌هاي اكتشافي، تهيه بيلان و بانک اطلاعاتي ۶۰۹ محدوده‌هاي مطالعاتي به صورت برخط (آنلاین) و پهنه‌بندي و بررسي مخاطرات ناشي از فرونشست زمين در ۶۰۹ محدوده مطالعاتي اشاره کرد.
حاج‌رسولی‌ها بیان داشت: با اجرای این پروژه‌ها آمار و اطلاعات منابع آب کشور در ۶۰۹ ممنوعه مطالعاتی به روز و دقیق شده و با استفاده از مدل‌های مفهومی می‌توان ضمن به روز کردن بیلان آب کشور در شرایط تغییر الگوی کشت دشت‌های کشور و همچنین خشکسالی در تصمیم‌گیری و مدیریت بهینه منابع آب از این سامانه استفاده کرد.
این مقام مسئول در وزارت نیرو به ايجاد و استقرار ۱۲۰۰ بازار محلي آب و ايجاد ۱۲۰۰ مورد تشكل‌هاي آب بران با مشارکت وزارت جهاد كشاورزي اشاره کرد و افزود: خريد چاه‌هاي كم بازده كشاورزي براي تعادل بخشي منابع آب زيرزميني و ساماندهي و تعیین صلاحیت شركت‌هاي حفار، نصب ۱۳۰۰ دستگاه GPS بر روي دستگاه‌هاي حفاري، تقويت و استقرار ۶۰۰ گروه گشت و بازرسي در سراسر كشور و كنترل، نظارت و مسدود کردن چاه‌هاي فاقد پروانه از دیگر طرح‌هایی است که در کنترل برداشت‌های اضافه از چاه‌های مجاز و همچنین انسداد چاه‌های غیرمجاز موثر خواهد بود.
مشاور وزیر نیرو یکی دیگر از طرح‌های مهم طرح را جايگزيني پساب با چاه‌هاي كشاورزي در دشت‌هاي ممنوعه عنوان کرده و افزود: نصب ۳۶۰ هزار كنتور حجمي و هوشمند آب و برق، اطلاع‌رساني و ايجاد سامانه پايش و كنترل برداشت از چاه‌ها، اجراي ۴۰۰ پروژه تغذيه مصنوعي و پخش سيلاب در دشت‌هاي ممنوعه و اجراي پروژه‌هاي آبخيزداري نیز در این طرح دیده شده است.
وی در خصوص اهداف کمی این طرح گفت: با اجرای طرح انتظار می‌رود به طور متوسط ۴.۶ میلیارد مترمکعب در هر سال از کسری حجم مخزن دشت‌های دارای بیلان منفی جبران شود که این جبران از طریق ۸۰ درصد انسداد چاه‌های غیرمجاز و جلوگیری از اضافه برداشت چاه‌های مجاز، ۴ درصد تغذیه مصنوعی، ۵ درصد خرید چاه های کشاورزی کم‌بازده، ۵ درصد جایگزینی پساب با چاه‌های کشاورزی در دشته‌های ممنوعه و ۶ درصد آبخیزداری پیش بینی شده است.
حاج‌رسولی‌ها با اشاره به کاهش محسوس بارش در سال آبی جاری و تشدید وضعیت خشکسالی در کشور گفت: در زمان حاضر به دلیل کاهش روان‌آب‌ها، آورد سدهای کشور ۵۰ درصد نسبت به درازمدت و ۲۲ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته که در برخی حوضه‌ها این کاهش ۲۰ برابر کمتر از سال‌های نرمال است.
مشاور وزیر نیرو ادامه داد: میزان بارش‌های کشور تا به امروز حدود ۹۲ میلیمتر ثبت شده که این رقم نسبت به سال گذشته ۲۶ درصد و نسبت به دراز مدت ۲۹ درصد کاهش یافته است که در رتبه بندی ۴۷ ساله وضعیت بارش، در بارندگی در رتبه ۳۳ در جریان آب سطحی رتبه ۴۵ را داریم.
وی با بیان اینکه تا به امروز ۱۰ درصد کاهش بارش نسبت به برنامه‌ریزی سال آبی جاری داریم تصریح کرد: هم‌اکنون در حوضه‌هایی مانند ارومیه ۲۶ درصد و در حوضه دریای خزر ۲۹ درصد افزایش نسبت به دراز مدت داشته‌ایم، اما در حوضه‌هایی مانند فلات مرکزی ۴۰ درصد و یا حوضه خلیج فارس و دریای عمان ۴۹ درصد کاهش بارش داشته‌ایم که باید توجه داشت ۵۰ درصد سدهای کشور در حوضه آبریز خلیج فارس است.
این مقام مسئول در وزارت نیرو ادامه داد: پوشش برفی کشور نیز در زمان حاضر ۶۰ هزار کیلومتر مربع است که سال گذشته در همین زمان ۲۰۵ هزار کیلومتر مربع بود و حدود ۲۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد، در آب معادل برف نیز ۱۵ درصد کاهش داریم و تمام نشانه‌ها بیانگر یک سال آبی سخت و شرایط بحرانی است.
حاج رسولی‌ها در خصوص مدیریت آب‌های سطحی در کشور گفت: هم اکنون حدود ۱۵۷۰ هزار هکتار زمین کشاورزی تحت پوشش شبکه‌های مدرن آبیاری و زهکشی است و در برنامه ششم توسعه دیده شده که نقاط کلیدی این شبکه‌ها باید به ابزارهای اندازه‌گیری مجهز شوند.
وی ادامه داد: طرح تجهیز شبکه‌های آبیاری و زهکشی از سال جاری در دست اجرا قرار گرفته و برنامه‌های آن تدوین شده و تاکنون نیز در ۱۸۰ نقطه به صورت پایلوت نصب شده است. پیش‌بینی ما این است که پس از آغاز طرح احیا و تعدل بخشی آب‌های زیرزمینی در ابتدای سال آینده، این طرح نیز از نیمه دوم سال ۹۴ اجرایی شود.
مشاور وزیر نیرو با بیان اینکه ۶۳۰ سد در کل کشور ساخته شده است ادامه داد: از این تعداد ۳۳۰ سد توسط جهاد سازندگی ساخته شده که بیشتر جنبه معیشتی دارد و ۳۰۰ سد باقیمانده توسط وزارت نیرو ساخته شده که از این تعداد نیز ۱۵۰ سد کوچک و معیشتی و ۱۵۰ سد دیگر بزرگ است.
حاج رسولی‌ها درباره تاثیر خشکسالی‌ها و تغییر اقلیم در سدهای کشور تاکید کرد: با توجه به کاهش آورد رودخانه‌ها و همچنین طراحی بسیاری از سدها در زمان ترسالی، هم‌اکنون مخزن ۱۰ درصد سدهای بزرگ کشور کمتر از حجم تعریف شده آب دارد و این موضوع ناشی از جانمایی نادرست این سدها است.
وی ادامه داد: از ۱۵۰ سد بزرگ، حدود ۲۳ سد درست جانمایی نشده‌اند که از این سدها می‌توان به سد رئیسعلی دلواری بوشهر، سد درون‌گر، سد کارده و سد شهید یعقوبی در خراسان رضوی، سد فریم‌صحرا در مازندران و سد شیروان در خراسان شمالی نام برد.
این مقام مسئول در وزارت نیرو در خصوص مشکل تامین آب کلانشهرهای بزرگ کشور در سال آینده ادامه داد: در سال گذشته ۱۲ کلانشهر در شرایط بحرانی قرار داشتند که با توجه به وضعیت بارش‌ها و منابع آب دو شهر دیگر نیز در سال‌جاری به شهرهای دارای تنش آبی افزوده شده‌اند.
مشاور وزیر نیرو اظهارداشت: با توجه به بارندگی‌های اخیر سال آبی جاری، در سخت‌ترین شرایط هشت سال خشکسالی گذشته را تجربه می‌کنیم و در زمان حاضر شهرهای شیراز، اصفهان، تهران، کرمان، کرج، بندرعباس و مشهد از جمله شهرهای دارای تنش‌آبی است.