به گزارش خبرنگار مهر، علی یوسفی ظهر پنجشنبه در کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران در مشهد مقدس اظهار کرد: در عصر حاضر پرداختن به آب و بحران آب در کشور ما ضرورت بسیاری داشته و از جنبه های مغفول این مسئله می توان نگاه به آب از منظر اجتماعی و جامعه شناسی اشاره کرد و در این میان باید به مبانی فرهنگی و اجتماعی رفتارهای مرتبط با آب پرداخت.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه بخش قابل توجهی از بحران آب به رفتار ذی نفعان و کنشگران بازمی گردد، افزود: ممکن است در بسیاری از مناطق منابع محدود باشد اما اینکه آیا این منابع به بحران تبدیل شود در مناطق مختلف متفاوت است.
وی بیان کرد: نباید تنها محدودیت منابع را عامل بحران کم آبی دانست بلکه نوع مصرف و تدبیری که در این موضوع می شود نیز تاثیر بسزایی خواهد داشت و در این خصوص باید به اعماق و ریشه های اجتماعی و فرهنگی مصرف و مدیریت آب توجه کرد.
یوسفی در تعریف فرهنگ آب گفت: فرهنگ آب مجموعه ارزش ها، باورها و هنجارهای مشترکی است که در مصرف، تدبیر و نگهداری این سرمایه ارزشمند به عنوان راهنما قرار می گیرند.
وی ادامه داد: فرهنگ یک عنصر دائمی از عمل است بدین معنا که در هر رفتار اجتماعی اعم از نشستن، برخاستن، معاشرت کردن، گفتگو و غیره حضور دارد و مستقل از عمل ما نیست و از این منظر می توان به مبانی فرهنگی و اجتماعی و رفتارهای مرتبط با مسئله آب توجه کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: هیچ فرهنگی به راحتی حاصل نمی شود و در واقع فرهنگ یک میراث اجتماعی تجدید شونده است و از نسل های گذشته به نسل فعلی منتقل می شود و همه جامعه میراث دار آن هستند.
وی ادامه داد: وقتی در جامعه ایران صحبت از فرهنگ می کنیم بخش زیادی از آن را فرهنگ مذهبی ما تشکیل می دهد که در فرهنگ آب نیز فرهنگ مذهبی نقش و حضور برجسته ای دارد که باورها و هنجارهای تطهیر و طهارت از جمله آن است.
یوسفی افزود: اگر زمانی اصلاحی در مصرف آب صورت گیرد خود به خود ورود به احکام طهارت را در جامعه شاهد خواهیم بود چرا که این مسائل در رفتار مصرفی افراد مذهبی جامعه تاثیر می گذارد.
وی تاکید کرد: اگر فرهنگ مذهبی آب اعتلا و رونق یابد و جامعه نیز آن را پذیرا باشد بسیاری از مشکلات بحران آب حل خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به نقش رسانه ها در ترویج فرهنگ صحیح مصرف آب گفت: رسانه ها در اشاعه و انتقال فرهنگ آب در چارچوب فرهنگ مصرف بهینه، فرهنگ مصرف صرفه جویانه نقش اساسی دارند.
مدیریت مصرف نیاز به گفتمان دارد
وی با اشاره به گسترده بودن سطوح رسانه از یک کتاب معمولی و کلاس درس گرفته تا وسایل ارتباط جمعی و رسانه های اجتماعی، تصریح کرد: آنچه اکنون در بحث آب در رسانه ها منتقل می شود، بحران بودن آن و در معرض فاجعه قرار گرفتن کمبود آب را به تصویر نمی کشد چرا که به دلیل جنبه های امنیتی، اجتماعی و سیاسی این قبیل مسائل اغلب به صورت مخفیانه باقی مانده اند.
یوسفی خاطرنشان ساخت: در حال حاضر به دلیل عدم فعالیت صحیح رسانه ها در بحث پرداختن به بحران آب، این مسئله تنها دغدغه مدیران و کنشگران تاثیرگذار جامعه است و بهره برداران گسترده آب که قشر عامه و توده مردم هستند چنین برداشتی را از مسئله آب ندارند.
وی بخش قابل توجهی از بحران آب را دارای منشأ فرهنگی و مرتبط با رفتار مصرف کنندگان عنوان و ابراز کرد: از طریق مداخله فرهنگی باید رفتار مصرف کنندگان را مدیریت کرد چرا که مجموعه ارزش ها، باورها و هنجارهای مذهبی به راحتی قابل تحول و تغییر نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد تاکید کرد: آنچه می تواند در بحث فرهنگ سازی مصرف آب در جامعه کمک کند، ترویج گفتمانی در هنجارهای مربوط به آب در سطح محیط های علمی از جمله مدرسه ها و دانشگاه ها و محیط های عمومی می تواند اثرگذار باشد.
وی با تاکید بر فعالیت رسانه ها در جهت انتشار ارزش ها و تلاش برای رسیدن به اجماع ملی در بحث آب گفت: برگزاری چنین گفتمانی یک عمل فرهنگی است بدین معنا که به میزانی که جامعه و نخبگان درگیر گفتگو شوند درگیر بحران آب و راه حل های آن نیز می شوند.