صدور انقلاب یکی از مشخصات انقلاب‌های کبیر است، در عصر ما انقلاب کبیر بلشویکی روسیه و انقلاب فرانسه از این قسم انقلاب‌ها هستند و انقلاب الجزایر تنها به دلیل جهانی نشدن از فهرست انقلاب‌های کبیر خط می‌خورد، انقلاب اسلامی ایران سومین ِاین انقلاب‌هاست، انقلابی که از همان ابتدا داعیه جهانی‌شدن را داشت و برای این هدف ایدئولوژی پردازی نیز کرده بود؛ انقلاب اسلامی از همان ابتدا موضع خود را نه‌تنها به مسائل ایران بلکه نسبت به‌تمامی جهان مشخص کرد و دوست و دشمن خود را با ادبیات جدیدی، مستضعف و مستکبر نامید.
بعد از گذشت ۳۵ سال از وقوع انقلاب اسلامی مردم بسیاری از کشورها با مکتب اهل‌بیت(ع) به‌عنوان ایدئولوژی انقلاب اسلامی آشنا شده‌اند، به‌طور نمونه نیجریه که پرجمعیت‌ترین کشور آفریقاست، قطعاً موفق‌ترین مقصد انقلاب اسلامی در بین کشورهای قاره سیاه نیز هست؛ کشوری با حدود ۱۷۰ میلیون نفر جمعیت که ۴۰ درصد آن را مسیحیان و پنجاه‌درصد را مسلمانان سنی مذهب تشکیل می‌دهند، مسلمانانی که به برکت تبلیغات شیخ ابراهیم زکی زکی، هم‌اکنون حدود ۱۰ میلیون نفر از آنان طرفدار انقلاب اسلامی و مذهب جعفری شده‌اند، شیخ ابراهیم زکی زکی خود تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی(ره) از مذهب مالکی به شیعه اثنی عشری تغییر مذهب داده است.
صدور انقلاب به فراتر از مرزها هزینه‌هایی هم دارد، شیخ ابراهیم درمجموع هشت سال را در زندان به سر برده و سه فرزند شهید و یک فرزند جانباز هزینه‌ای است که او در راه خمینی(ره) پرداخت کرده است، دریکی از سفرهایش به مشهد مقدس و زیارت امام رضا(ع) با او به گفت‌وگو نشستیم، درحالی‌که طلاب و دوست داران مختلفی از کشورهای آفریقایی که در جامعه المصطفی درس می‌خوانند، دور او حلقه زده بودند.
نیجریه؛ سومین جمعیت شیعه در جهان
وی معتقد است که نیجریه سومین کشور شیعه جهان پس از ایران و عراق است، این مسئله را راهپیمایی روز قدس این کشور نیز نشان می‌دهد، راهپیمایی عظیمی که هرساله در چند شهر این کشور برگزار می‌شود و نظیر آن در سراسر جهان فقط در ایران، قابل‌مشاهده است؛ قطعاً نیجریه یک استثنا نیست و می‌توان در سراسر جهان نیز چنین پیروزی عظیمی را برای انقلاب اسلامی ایران رقم زد و در این راه می‌توان از تجربیات ۳۰ ساله رهبر شیعیان نیجریه کمک گرفت.
جهان تشنه عدالت
شیخ ابراهیم درباره علت نفوذ انقلاب اسلامی در جهان و پذیرش آن در قلب آفریقا معتقد است که عدالت‌خواهی جزء ذات بشر است و اینکه انقلاب اسلامی عدالت‌خواهی را برای همه مردم حتی غیرمسلمانان، فریاد می‌زند، از دلایل تمایل شدید مردم مستضعف به این انقلاب است. وی می‌گوید: «حرکت صدور انقلاب حرکتی مردمی است و این مردم هستند که طالب و تشنه رسیدن به سرچشمه زلال اسلام و انقلاب اسلامی هست، لذا این انقلاب را الگو گرفتند و در کشورهای خود پیاده می‌کنند.»
وی درباره مردم کشور خودش نیز می‌گوید: «مردم نیجریه انقلاب اسلامی را دوست دارند، مردم کشور من عدالت‌خواه هستند، در اصل می‌توان گفت فطرت تمامی مردم و انسان‌ها عدالت‌طلب است، این فطرت مردم است که می‌طلبد یک رئیس‌جمهور عادل، عاقل و مدبر در رأس امور باشد و عدالت پیاده شود.»
مردم محوری انقلاب اسلامی، الگوی رهبر شیعیان نیجریه
رهبر شیعیان نیجریه ادامه می‌دهد: «اما پیاده‌سازی عدالت خودبه‌خود به وجود نمی‌آید و تلاش مستمری را می‌طلبد، همان‌طور که برای امام خمینی(ره) هم همین‌طور بود، اگر امام خمینی(ره) تلاش نمی‌کرد یا یاران ایشان دست از مجاهدت می‌کشیدند، اکنون در ایران هم شاهد انقلاب اسلامی نبودیم، پس نتیجه اینکه تلاش مستمر مردمی که دوستدار یک نهضت اسلامی و حرکت اسلامی و عدالت اجتماعی هستند لازم است تا بتوانند به هدف خود برسند.»
ابراهیم زکی زکی درحالی‌که می‌گوید، لازمه رسیدن به این هدف حرکت مردم است، باید مردم خود به حرکت درآیند و فعالیت جهاد، فداکاری و ایثار کنند. تأکید می‌کند: «بعضی فکر می‌کنند درگیری اصلی ما با حکومت نیجریه است، درحالی‌که ما با آنها به‌عنوان دشمن مواجه نیستیم، بلکه هدف ما احیاء و بیداری مردم است، تمام تلاش ما برای این بیداری است نه مقابله با حکومت.»
محور فعالیت شیعیان نیجریه؛ بیداری مردم
وی می‌افزاید: «هدف ما این است که مردم بیدار شوند و خود به دنبال حکومت حق بروند اما در این مسیر حکومت نیجریه در مقابل ما می‌ایستد.» بااین‌حال شیخ ابراهیم می‌گوید: «البته ما و تمام کسانی که می‌خواهند در این راه گام بردارند باید متوجه باشند که بیداری مردم یک‌باره و دفعی رخ نمی‌دهد، مردم به‌تدریج بیدار می‌شوند و این بیداری در نیجریه آغازشده است و ادامه پیدا خواهد کرد اما کم‌کم و هیچ‌گاه نمی‌توان مردم را یک‌باره به آگاهی رساند.»
از رهبر شیعیان نیجریه درباره شیوه فعالیت و تبلیغ شیعه و انقلاب اسلامی در نیجریه می‌پرسم که او پاسخ می‌دهد: کسانی که در اینجا در همین مجلس از طلاب علوم دینی در جامعه المصطفی العالمیه مشهد مشاهده می‌کنید، علاوه بر کشور نیجریه از کشورهای کامرون و نیجر هم هستند، در همه نقاط آفریقا این موضوع قابل‌مشاهده است چون عدالت‌خواهی فطری بشر است و محدود به نیجریه نیست، این‌ها اهل کامرون و نیجر هستند اما قلبشان با ماست.
وی در ادامه حل مشکل مردم آفریقا را در بیداری اسلامی می‌داند و عنوان می‌کند: «حل مشکل آفریقا در بیداری اسلامی است اما به‌طور تدریجی و طی سالیان متمادی، بیداری ملت‌ها قطعاً اساس حل مشکلات است، اگر در نیجریه این بیداری اتفاق بیفتد و مردم بر حاکمیت خود مسلط بشوند این در دیگر کشورها به‌عنوان نمونه انتقال خواهد یافت و روش ما به‌عنوان الگوی آنها قرار خواهد گرفت.»
مخاطب انقلاب اسلامی مستضعفین است نه شیعیان
شیخ به کسانی که می‌خواهند در مسیر صدور انقلاب اسلامی قدم گذارند توصیه می‌کند: «این دوستان باید توجه داشته باشند که دعوت عمومی مسلمین و نه به‌طور خاص شیعیان را باید مدنظر قرار دهند و ارجحیت مستضعفین و مقابله با مستکبرین که از برجسته‌ترین مؤلفه‌های انقلاب اسلامی است و در سراسر دنیا می‌تواند مردم را به سمت حق رهنمون شود را شعار حرکت خود قرار دهند.»
بیشترین کمک نهادهای رسمی ایران، ضرر نرساندن به ماست!
شیخ ابراهیم زاکی زاکی، دغدغه جالبی دارد، او خیلی بیشتر از کسانی که در این انقلاب زندگی می‌کنند و نان این انقلاب را می‌خورند، نگران اتفاقات داخلی ایران است و گله دارد از کسانی که باید از امثال زاکی زاکی حمایت کنند ولی بیشترین کمکشان، ضرر نرساندن است! وقتی از ایشان در مورد ارزیابی فعالیت‌های نهادهای حکومتی و دولتی همچون وزارت امور خارجه و جامعه المصطفی العالمیه در صدور انقلاب می‌پرسم با خنده می‌گوید: «از خودشان بپرسید که اصلاً فعالیتی داشته‌اند؟ اگر این نهادها بعضاً خرابکاری نکنند کار درستی هم انجام نمی‌دهند»
صبر و استقامت در برابر مشکلات، آماده بودن برای انواع خطرات و انتظار تغییر دفعی نداشتن از نکاتی است که شیخ به‌شدت بر آن تأکید دارد، وی در خاطره‌ای می‌گوید: «وقتی ما حرکت خود را شروع کردیم از تعداد انگشتان یکدست هم کمتر بودیم و وقتی بیست‌وهفت نفر شدیم با خود می‌گفتیم الآن خیلی زیاد هستیم اما اینک همان بیست‌وهفت نفر تا ۱۳ میلیون نفر هم تخمین زده می‌شوند.»
نکته مهم دیگر در صدور انقلاب، مردمی بودن انقلاب اسلامی است که از همان ابتدای شروع نهضت تاکنون توانایی خود را اثبات کرده است و نشان داده که به دستگاه‌های حکومتی و بوروکراتیک برای صدور انقلاب نمی‌توان اعتماد کرد و در صحبت‌های رهبر شیعیان نیجریه نیز بر آن تأکید شد، به گفته وی این انقلاب چه در داخل و چه در بیرون از مرزهای جغرافیایی توانایی و نیاز به گسترش دارد و اذهان بیدار و دل‌های روشن بسیاری برای دریافت این پیام الهی چشم‌انتظارند.
از شیخ ابراهیم درباره حضورش در مشهد الرضا و اینکه چه کنیم تا انقلاب را به زائران امام هشتم به درستی معرفی کنیم و آنها خود صادرکننده انقلاب باشند، هم سؤال می‌کنم، او دراین‌باره می‌گوید: «وقتی مردم به زیارت می‌آیند، اکثر وقت خود را برای زیارت صرف می‌کنند و وقت ندارند تا شما مطالبی عمیق را با وسایلی مانند سخنرانی به آنها منتقل کنید و موضوعی را القا نمایید، تنها راه این است که از رسانه‌های جدید مانند تابلوهای شهر و بروشور، جمله، کتاب CD، بنر و دیوارنویسی و تابلوهای تبلیغاتی به زبان‌های مختلف هدف خود را برآورده سازید و جملاتی پیرامون انقلاب را از این راه به افکار زائرین خارجی حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) منتقل کنید زیرا زائران وقت گوش فرادادن به سخنرانی‌های طولانی را ندارند.»
از منظر بسیاری از فعالان فرهنگی داخلی، شهر مشهد با نقطه ایده‌آل در هم‌ترازی با انقلاب اسلامی فاصله دارد، بااین‌حال وقتی از رهبر شیعیان نیجریه می‌پرسم آیا شهر مشهد را در تراز انقلاب اسلامی و تراز شیعه می‌دانید؟ او می‌گوید: «شهر مشهد یک شهر راهبردی و ازنظر جهان اسلام یک شهر کلیدی است و وقتی زائران به این شهر می‌آیند و آثار اسلامی این شهر را مشاهده می‌کنند، ناخودآگاه مطالبی را دریافت می‌کنند و تأثیر می‌پذیرند یعنی آثار و ابنیه اسلامی این شهر به‌تنهایی بر روی زائران تأثیر دارد، مشهد باوجود اماکن متبرکه ازجمله مسجد گوهرشاد و مجالس باشکوه عبادی و سیاسی شهری برازنده نام شیعه و امام زمان (عج) است.» این پاسخ شیخ نشان می‌دهد که نفس حضور افراد خارجی در اتمسفر مشهد، خود فرصت غیرارادی برای صدور انقلاب اسلامی است، شیخ ابراهیم زاکی زاکی نیز می‌گوید: «باید اداره شهر به‌گونه‌ای باشد که مشهد را بتواند در سطح انقلاب اسلامی نگاه دارد و البته فعالیت‌های زیادی را شاهد هستیم که در این زمینه انجام می‌گیرد و امیدواریم موفق باشند، البته مردم مشهد هم چون در شهری مذهبی و زائرپذیر زندگی می‌کنند باید خود را خادم زائرین امام رضا(ع) بدانند.»
از رهبر شیعیان نیجریه درباره جریان معارض جنبش شیعی در آفریقا و اینکه وهابیت وجریان‌های غرب‌گرا چقدر توانسته‌اند در این قاره نفوذ داشته باشند، می‌پرسم و او در پاسخ می‌گوید: «همه آفریقا را نمی‌توان باهم و به صورت واحد مورد بررسی قرار داد، آفریقا قاره پهناوری است وکشوری چون مصر دارد که مواجه‌اش باانقلاب اسلامی ایران با سایر قسمت‌های آفریقا متفاوت است و هرجای آفریقا برای خود مواضع و موانع خاص خود را دارد.»
دیدار کوتاه ما با رهبر شیعیان نیجریه به پایان رسید اما سوالات بسیار دیگری در ذهنم باقی ماند، بااین‌حال از همین فرصت کوتاه می‌توان به برخی نقطه‌های امید و برخی نقطه‌های ناامیدکننده رسید، اینکه در قلب آفریقا و در کشوری شیعی، میلیون‌ها نفر توانسته‌اند بدون اقدام رسمی جمهوری اسلامی، پیام انقلاب را دریافت کنند، سندی بر عمیق بودن این پیام دارد اما نبایستی دل‌خوش به همین حداقل‌ها کرد، شاید از دولت و مراجع رسمی نتوان انتظار داشت که در زمینه صدور انقلاب در چنین کشورهایی اقدام درخور توجهی انجام دهند اما حضور تشکل‌های مردمی و هدایت فکری و علمی اندیشمندان، بزرگان و معتمدین مردمی این کشور، بهترین و سریع‌ترین راه برای صدور انقلاب است، در این میان بایستی از فرصت فضای مجازی و ابزارهای رسانه‌ای بهترین بهره را برد و از ظرفیتی همچون وجود مضجع شریف امام رضا (ع) نیز غافل نشد.
منبع: پایگاه دبیرخانه شورای فرهنگی آستان قدس رضوی