به گزارش خبرنگار مهر، در جریان عملیات حفاری برای خط انتقال گاز، محوطه ای باستانی نمایان شد که کاوشهای باستان شناسان، حکایت از وجود یک گورستان اشکانیان را دارد و در این کاوشها ۱۵ گور دخمه ای و بقایای یک گورستان تاریخی نمایان شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه سایت گورستان اشکانی وستمین به عنوان سایت موزه روبازبرای مراجعه مردم باید تعریف و یا آثار آن برای معرفی سایت به محل دیگر انتقال داده شود، اظهار داشت: این منطقه ممکن است مهد تمدن خاصی نبوده و مرکز آن شهر صد دروازه دامغان باشد.
وی با بیان اینکه در مسیر حفاری لوله گاز حدود ۱۵ سایت تاریخی داریم که پروژه ملی گاز رسانی موجب کندی روند کار و تحمیل هزینه های سنگین برای جابجایی اسکلت ها شده است، افزود: در حال حاضر به دنبال نجات بخشی سایت و آثار کشف شده هستیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران تصریح کرد: بهترین راه، جمع آوری آثار در موزه شهر یا ایجاد سایت موزه روباز در همین منطقه است.
۳۰ هزار اشیا تاریخی در مازندران وجود دارد
بزرگ نیا با بیان اینکه حدود ۳۰ هزار شی در گنجینه های استان وجود دارد، اذعان داشت: با این میزان شی در گنجینه ها می توان حدود ۴۰ موزه در سطح استان راه اندازی کنیم و این اشیاء را به نمایش بگذاریم که متاسفانه امکانات محدود است.
وی با اعلام اینکه برای احداث موزه نیازمند همکاری دستگاههای اجرایی و واگذاری ساختمان های قدیمی در شهرهای قائم شهر و بهشهر هستیم گفت: این مسئله سالهاست که مطرح شده ولی نگاه بخشی اجازه اجرا را نمی دهد و گاهی هم دستگاههای اجرایی به بناهای خود نیاز دارند.
بزرگ نیا در خصوص اعتبارات دولتی کاوش سایت گورستان اشکانی اظهار داشت: با توجه به زیرآب رفتن منطقه و اشیاء بر اثر احداث سد البرز یا شهید آیت الله صالحی مازندرانی، میراث فرهنگی با حمایت بانک جهانی، کاوش های باستان شناسی را برای نجات اشیاء از سال ۸۲ تا ۸۴ انجام داد و یکسری اشیاء جمع آوری شد.
گورستان اشکانی محل مذاکرات میراث و گاز می شود
بزرگ نیا با بیان اینکه برای کاوش از محل اعتبارات شرکت ملی گاز ایران اعتباراتی اختصاص داده شد، افزود: هیچگاه فکر گستردگی کار و دستیابی به آثار و اشیاء بسیار نبوده ایم و بیش از مقداری که در این کاوش هزینه شده است، باید هزینه نجات بخشی در این منطقه داشته باشیم و از امروز این سایت محل مذاکرات اداره کل میراث با شرکت ملی گاز و سازمان میراث فرهنگی می شود.
وی با اشاره به اینکه برای وسعت بخشیدن اقدامات عمرانی در این منطقه مقاومت می کنیم، افزود: هنوز از اقدامات شرکت ملی گاز جلوگیری نکرده ایم و آنها در مسیر دیگر در حال فعالیت هستند.
باید اعتباراتی از محل استانی، شرکت گاز و سازمان میراث فرهنگی برای این سایت دریافت کنیم
بزرگ نیا مشکل جدی را اعتبار عنوان کرد و اذعان داشت: باید اعتباراتی از محل استانی، شرکت گاز و سازمان میراث فرهنگی برای این سایت دریافت کنیم.
همچنین مسئول سایت گورستان دوره اشکانیان در وستمین کیاسر با اعلام اینکه این منطقه به دلیل ابزارهای جنگی جنبه نظامی داشته است، گفت: با توجه به بحث امپراطوری اشکانی باید توجه ویژه ای می شد و باید برای تکمیل تیم بررسی کننده تلاش صورت گیرد.
عبدالمطلب شریقی در گفتگو با خبرنگارمهر با اشاره به اینکه جایگاه سایت که حد فاصل بین دو پایتخت نساء، نزدیک عشق آباد و دامغان یا شهر صد دروازه واقع شده است گفت: مکان های نظامی به عنوان قلعه معروف است و از این مورد تا امتداد دشت گرگان و ترکمنستان به وفور پیدا می شود.
تخریب سایت تاریخی با بولدزر
وی با اشاره به اینکه شرکت گاز از شهر صد دروازه دامغان یک خط ۴۲ اینچ به نیروگاه شهید سلیمی نکا وصل می کند، اظهار داشت: این مسیر را ادامه داده و متاسفانه دو سایت خوب شامل تپه ترکام حصاری و وستمین سایت استقراری، گورستان و چشمه آب فعال را با بولدزر تخریب می کنند.
این باستان شناس و کاوشگر بیان کرد: ۱۷ دخمه باز و در حال بررسی است و متاسفانه چند گور دخمه با تیغه بولدزر و هجمه قاچاقچیان از بین رفته است و هم اکنون باستان شناسان مشغول کاوش هستند.
شریفی با بیان اینکه برای رسیدن به اطلاعات، خوشبختانه گور دخمه ها مورد ردیابی است، افزود: این گورستان از نوع گور دخمه ای است و مربوط به دوره اشکانیان بوده که از آسیای میانه تا میان رودان گستره امپراطوری اشکانیان را شاهد بودیم و در این گستره ۱۳ شیوه تدفین شناسایی شد و یکی از این شیوه ها گور دخمه ای است که این مورد با مقایسه خط و سکه بطور قطعی اعلام می شود.
شریفی بیان کرد: ۹ گور از مجموع گورهای کشف شده دست نخوره باقی مانده و توسط باستان شناسان مورد بررسی قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه این سایت نخستین مکانی است که بافت خاک آن رس آهکی است، گفت: در این گورستان در کنار اجساد، یافته هایی همچون ابزار جنگی، سرپیکان، سر نیزه، شمشیر، اشیای تزیینی، گوشواره، دستبند، انگشتر مهر و گردنبندهای مهره ای از جنس شیشه کشف شده است.
شریفی با بیان اینکه در دوره اشکانی فضایی بصورت مستطیلی از بالا به عمق حدود ۲.۵ متر باز می کردند و تدفین را انجام می دادند، افزود: در دخمه و همچنین در فضای مستطیل با ابعاد مختلف ابزارهای مختلف را در کنار اجساد قرار می دادند.
شریفی در خصوص تدفین های دوره اشکانی، تصریح کرد: تدفین ها به صورت چمباتمه (جنینی) و به صورت دسته جمعی و خانوادگی انجام می شد که متاسفانه عوامل طبیعی و عوامل انسانی موجب متلاشی شدن این گورستان شده است.
وی با اعلام اینکه قدمت تمام استخوان ها بیش از ۲ هزار سال است، تصریح کرد: محوطه گور ظرفیت همه اعضای خانواده را نداشت، به همین دلیل یک فضای مستطیل برای تدفین در نظر گرفته می شد که با لاشه سنگ و ملات گل ورودی تدفین را مسدود می کردند ولی میزان بالای اکسیژن موجب تخریب آن می شده است.
برای بررسی توسط انسان شناس می توان یک نمونه از این گور را به خانه کلبادی ساری انتقال داد که این امر نیاز به اعتبار دارد
وی با اشاره به اینکه کاوش این سایت ۳۳ روز است در حال انجام است، اذعان داشت: برای بررسی توسط انسان شناس می توان یک نمونه از این گور را به خانه کلبادی ساری انتقال داد که این امر نیاز به اعتبار دارد.
شریفی در خصوص مشکلات حفاری خاطرنشان کرد: با حفاری شرکت گاز این سایت گورستان اشکانی منطقه وستمین مورد تخریب قرار می گیرد.
شریفی با بیان اینکه در باستان شناسی باید لایه لایه ردیابی شود، افزود: از روز نخست کاوش، اقدامات برای تخریب نشدن سقف های گور دخمه صورت گرفت که باید به دنبال ورودی باشیم تا بدون کمترین تخریب وارد دخمه شد.
وی با اشاره به اعتبار این کاوش گفت: برای این کاوش ۵۵ میلیون تومان ارائه شد و برای ادامه این کار حداقل به همین میزان باید اعتبار پرداخت کنند.
تغییر نقشه گازرسانی
شریفی بیان کرد: با توجه به اشیای بدست آمده در کاوش، چشم انداز و نزدیکی به پایتخت اشکانیان می توان گفت که این منطقه نظامی بوده است و شرکت گاز برای انتقال خط لوله گاز سه نقشه تغییر داده است.
همچنین باستان شناس گورستان اشکانی در خصوص گور ترانشه S۳۲ گفت: این ترانشه نسبت به گورهای دیگر منحصر بفرد بوده که در یک فضا بصورت مشترک از دو دخمه استفاده می کردند.
حسین نعمتی در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلام اینکه این گور به احتمال بسیار قوی یک گور خانوادگی بوده است و به دلیل نبود فضا، یک محل دیگر تعبیه شده بود، افزود: در این گورها ظروف های آیینی مخصوص تدفین و یکسری ظروف آب و غذا مشاهده شده که نشان دهنده کیفیت زندگی طبقاتی آن است.
همچنین یک باستان شناس و معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی مازندران در خصوص حفاری در تپه ترکام اظهار داشت: در این تپه آثار ۵ هزار ساله عصر مفرغ همزمان با تپه حصار دامغان که آغاز شهر نشینی است و ارتباط نزدیک بین این دو محل وجود دارد، کشف شد.
علی ماهفروزی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص آثار این تپه، اذعان داشت: قدیمی ترین آثار تپه ترکام بین ۴۲۰۰ ق م تا ۱۵۵۰ ق م قدمت دارد و آزمایشات کربن ۱۴ روی آن انجام نشده است.
وی با اشاره به اینکه مسیر تاریخی جاده ابریشم در مسیر کیاسر به سمنان است، افزود: به همین منظور سایت تپه ترکام به صورت یک روستای پیچیده بوده که مورد کاوش قرار گرفته است.
ماهفروزی با بیان اینکه ابزار سنگی پارینه سنگی میانی که قدمت آن حدود ۵۰ هزار سال در این تپه ترکام بدست آمد، گفت: این منطقه یک منطقه تاریخی است که مهمترین مورد آن نام روستاهاست که از زمان پهلوی، ساسانی نام گرفته است.
خبرنگار: سمیه کریمی