خبرگزاری مهر- گروه استانها: بار دیگر ۹ ماه سال تحصیلی جای خود را به سه ماه تعطیلات تابستانی داده و دغدغه های والدین برای پرکردن سه ماه اوقات فراغت فرزندانشان آغاز شده است، ۱۶ ساعت خالی در روزهای طولانی تابستان که خود را بیشتر از هر زمان دیگر خودنمایی می کند و باید به گونه ای آن را پر کرد.
اینکه این ساعت ها چگونه، در چه فضایی و با چه هدفی پر شوند نقش بسیار مهمی در آینده فرزندان ما خواهد داشت به همین دلیل همواره برنامه ریزی برای اوقات فراغت دانش آموزان به یکی از مهمترین دغدغه های خانواده ها و مسئولان بوده است. در سال های اخیر طرح های اوقات فراغت با جدیت و توجه ویژه تری از سوی سازمان ها دنبال می شود.
آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی و ورزش و جوانان از جمله سازمان هایی هستند که در این مسیر حرکتی را آغاز کرده اند که هنوز هم مثل همیشه موازی کاری دستگاه ها در پرکردن اوقات فراغت دانش آموزان دیده می شود و هر دستگاهی با توجه به امکانات و وظایف سازمانی خود به گونه ای در این راه قدم بر می دارد.
در این میان خانواده هایی هستند که به تاثیرات و نتایج کلاس های اوقات فراغت توجه نمی کنند و بیشتر اوقات چشم و هم چشمی ها سبب می شود فرزندان خود را وادار به گذراندان کلاس هایی کنند که چندان دلچسب برای خودشان نیست.
خبری از هیاهوی دانش آموزان در پایگاه های فراغت نیست
اوقات فراغت و چگونگی پرکردن این اوقات بهانه ای شد که سری به پایگاه های اوقات فراغت در شهرستان بیرجند بزنیم.
اینجا یکی از پایگاه های اوقات فراغت شمال شهر بیرجند است، هر چند در محل ورود مدرسه تابلو طرح اوقات فراغت نصب شده اما خبری از هیاهوی کلاس ها نیست و به گفته مدیر مدرسه امسال استقبال از کلاس های اوقات فراغت کمتر بوده که شاید یکی از دلایل آن ماه مبارک رمضان باشد و امیدوار است که بعد از ماه مبارک استقبال از این کلاس ها بیشتر باشد.
به سراغ پایگاه های دیگر می روم در مسیر با یکی از والدین که ساکن منطقه های شمال شهر است هم صحبت می شوم از او در مورد چگونگی پرکردن اوقات فراغت فرزندانش سوال می کنم، او که دارای دو فرزند سه ساله و ۱۱ ساله است، می گوید: دخترم که امسال کلاس پنجم دبستان را تمام کرده تنها در کلاس های قرآنی که در مسجد محله برگزار می شود، شرکت می کند.
اسماعیل زاده با بیان اینکه شرکت در این کلاس ها بدون هزینه و رایگان است، ادامه می دهد: ما توانایی پرداخت هزینه های کلاس های دیگر را نداریم و به همین دلیل فرزندم را در کلاس های قران محله ثبت نام کرده ام.
وی با بیان اینکه روزهای تابستان روزهای طولانی است و باید از آن ها نهایت استفاده را کرد، بیان می کند: شرکت در کلاس های هنری و قرآنی یکی از راه هایی است که می تواند از این فرصت استفاده بهینه کرد.
به نزدیک یکی دیگر از پایگاه های اوقات فراغت می رسم، پسر نوجوانی که به سرعت در حال عبور از خیابان است توجه ام را به خود جلب می کند از کوله پشتی ای که به دوش دارد مطمئن هستم که این همه دغدغه و عجله او برای رسیدن به موقع به سر کلاس های اوقات فراغتش است که خودش نیز این حرف را تایید می کند.
حسین فتاحی، دانش آموز سال پنجم ابتدایی است که امسال در کلاس های تقویتی ریاضی، زبان و شنا شرکت کرده است، از او می پرسم که آیا از ۹ ماه درس در مدرسه خسته نشده که تابستان نیز در این کلاس ها شرکت می کند، در پاسخ می گوید: من این کلاس ها را برای آماده شدن برای سال بعد شرکت کرده ام تا در ریاضی سال بعد مشکل نداشته باشم.
وی ادامه می دهد: هر چند خودم هم تا حدودی درس خواندن را دوست دارم اما بیشتر پدر و مادر تاکید دارند که به این کلاس ها بروم و معتقدند که این کلاس ها برای سال آینده من مفید است.
فتاحی با بیان اینکه خودم بیشتر به کلاس های ورزشی به خصوص شنا علاقه دارم، بیان می کند: دو روز هفته در کلاس های شنا شرکت می کنم و کلاس های ریاضی و زبان که هر روز برگزار می شوند.
بعد از جدا شدن از حسین به سمت پایگاه اوقات فراغت حضرت زینب(س) بیرجند می روم، دو گروه در پشت میزهایی که در طول یک سالن بزرگ چیده شده مشغول یادگیری هستند گروهی دیگر نیز در یکی از اتاق ها در پشت سیستم های کامپیوتر نشسته اند، تابلو دم در اتاق کلاس کامپیوتر را نشان می دهد.
وضعیت در این کانون متفاوت تر از کانون قبلی است و هر چند که استقبال دانش آموزان از این پایگاه بیشتر بوده اما مدیر کانون معتقد است که نسبت به سال گذشته استقبال کمتر بوده که شاید یکی از دلایل آن ماه مبارک رمضان باشد و اظهار امیدواری می کند شرکت دانش اموزان بعد از ماه مبارک بیشتر شود.
مدیر کانون اجازه مصاحبه با دانش آموزان را نمی دهد و حتی خودش نیز حاضر نیست صحبت بیشتری کند و مصاحبه را منوط به هماهنگی با آموزش و پرورش می کند.
به همین دلیل از کانون بیرون آمده اما با چند تن از والدین این دانش اموزان به گفتگو می نشینم.
کمبود امکانات و فضا در پایگاه های اوقات فراغت
یکی از والدین دانش آموزان با رضایت از تنوع کلاس ها در این پایگاه می گوید: دانش آموزان ۹ ماه در مدارس درس می خوانند و اگر قرار باشد تعطیلات تابستان را نیز در این مکان ها کلاس شرکت کنند سبب دلزدگی آن ها از درس و مدرسه می شود.
موسوی ادامه می دهد: به همین دلیل رغبت دانش آموزان برای شرکت در کلاس های پایگاه های اوقات فراغت بیشتر است اما به نظر می رسد فضا و امکانات موجود در این پایگاه ها کافی نیست و باید بیشتر به آن رسیدگی شود.
یکی دیگر از والدین دانش آموزان نیز از کمبود امکانات و فضا در پایگاه های اوقات فراغت گلایه می کند و معتقد است که باید مسئولان به جای مدارس در پایگاه های اوقات فراغت هزینه بیشتری کنند تا خروجی بهتر و مناسب تری داشته باشد.
حسینی تاکید می کند: در صورت بی توجهی و نبود برنامه ریزی مناسب برای بهره گیری لازم از اوقات فراغت، این موضوع می تواند به مسئله و معضلی برای نسل نوجوان و جوان و دانش آموز تبدیل شود.
یکی دیگر از این والدین از تکراری بودن برنامه های اوقات فراغت انتقاد دارد و می گوید: چند سال است که برنامه های اوقات فراغت در این استان تکرار می شود، طوری که این برنامه ها برای دانش آموزان مقطع ابتدایی تا دبیرستان یکنواخت وفضای کلاس ها کسل کننده و غیر جذاب است.
تکرار برنامه ها در طرح های اوقات فراغت
محمدی با بیان اینکه کلاس های اوقات فراغت کم محتوا، تکراری، بدون جاذبه و خسته کننده و تنها در حد پرکردن وقت دانش آموزان است، اضافه می کند: فرزندم به دلیل نبود برنامه های جذاب برای غنی سازی اوقات فراغت و بالابودن هزینه های کلاس های تابستانی، وقت خود را با بازی فوتبال در کوچه و در منزل با اینترنت و تلویزیون می گذراند.
ابراهیمی یکی دیگر از والدین است که معتقد است که دانش آموزان در طول سه ماه تابستان باید به دنبال آموختن یک حرفه و شغل خاصی باشند و ادامه می دهد: در گذشته بیشتر دانش آموزان در حرفه های مختلف مشغول به کار می شدند و به صورت استاد شاگردی و تجربی حرفه هایی را می آموختند در حالی که امروزه دانش آموزان و خانواده های آنها رغبت چندانی برای مهارت آموزی یک شغل یا حتی یک تخصص را ندارند و از ظرفیت های موجود نیز استفاده نمی کنند.
وی ادامه می دهد: مراکز آموزش فنی و حرفه ای استان در قالب دوره های کوتاه مدت قادر به ارائه کلاس های آموزشی به منظور ایجاد رغبت و انگیزه برای یک حرفه هستند که می توانند در این زمینه نقش آفرین باشند.
یکی دیگر از والدین نیز به موازی کاری دستگاه ها در طرح های اوقات فراغت اشاره می کند و می گوید: در حال حاضر هر سازمانی به گونه ای در این زمینه ورود پیدا کرده و بهتر است که این طرح ها در یک دستگاه خاص تجمیع شود تا خروجی بهتر و مفیدتری داشته باشد.
شرکت ۵هزار دانش آموز در کلاس های اوقات فراغت
معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه از آغاز فعالیت پایگاه های اوقات فراغت حدود سه هفته گذشته است، اظهار کرد: امسال با توجه به مصوبات شورای آموزش و پرورش استان، مقرر شد که در طرح اوقات فراغت محوریت با آموزش و پروش باشد.
سید علیرضا موسوی نژاد بیان کرد: طبق پیش بینی ها قرار بود که امسال حدود ۱۰۰ پایگاه اوقات فراغت در استان فعال شود که تاکنون حدود ۷۸ پایگاه تشکیل شده است.
وی اضافه کرد: از این تعداد حدود ۱۷ پایگاه در شهرستان بیرجند، هشت مورد در بشرویه، هفت پایگاه در قاین، هشت تا در سرایان، ۱۰ پایگاه در فردوس، زیرکوه پنج مورد و طبس نیز سه پایگاه راه اندازی شده است.
معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی از تحصیل ۱۴۸ هزار و ۲۲۰ دانش آموز در سطح استان خبر داد و گفت: از این تعداد تاکنون تعداد پنج هزار و ۳۴۷ نفر بدون تکرار پایه و هفت هزار و ۷۵۷ نفر با احتساب رشته در کلاس های اوقات فراغت شرکت کرده اند.
موسوی نژاد بیان داشت: امسال پیش بینی شده بود که حدود ۱۰ درصد از دانش آموزان در طرح اوقات فراغت جذب شوند که تا حدودی این میزان محقق شده است.
وی، برگزاری دوره های هنری، کامپیوتر، قرآن، هنرهای دستی و تجسمی، خیاطی، ترمه دورزی را از جمله برنامه های پایگاه های اوقات فراغت عنوان کرد و افزود: مربیان این مدارس از معلمان خود آموزش و پرورش و به صورت ۱۰۰ درصد تخصصی هستند.
معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی با بیان اینکه شهریه این پایگاه ها با سال های گذشته تفاوت چندانی ندارد، بیان داشت: شهریه برابر با مصوبه شورای آموزش و پرورش مناطق اعلام شده و ما نیز تاکید کرده ایم که نباید عده ای به دلیل عدم توانایی پرداخت از حضور در این پایگاه ها محروم شوند.
استقبال دانش آموزان از کانون ها/ امکانات در اختیار آموزش و پرورش نیست
موسوی نژاد با بیان اینکه عمده استقبال از پایگاه های اوقات فراغت مربوط به کانون های فرهنگی و تربیتی است، عنوان داشت: به عنوان مثال استقبال دانش اموزان از پایگاه های مطهری و حضرت زینب (ص) بیرجند بسیار زیاد بوده در حالی که فضای این پایگاه ها کافی نیست.
وی ضمن قبول کمبود امکانات و زیرساخت ها در این پایگاه ها می گوید: امکانات و تجهیزات مدارس در اختیار ما نیست و بر عهده اداره کل نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس است.
معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی ادامه داد: تنها کاری که ما می توانیم برای تجهیز این اماکن داشته باشیم این است که بخشی از هزینه های نوسازی که به عنوان تجهیز اعلام می شود برای افزایش تجهیزات اضافه کنیم و یا از کمک های مردمی برای توسعه این پایگاه ها استفاده کنیم.
موسوی نژاد در ارتباط با عدم استقبال مناسب از برخی از پایگاه های اوقات فراغت نیز می گوید: از قبل از آغاز طرح اوقات فراغت به پایگاه ها اعلام شده که تبلیغات خود را برای جذب دانش آموزان آغاز کنند و ان ها می توانستند به هر شکل ممکن این کار را انجام دهند.
برنامه های آموزش و پرورش در طرح اوقات فراغت
وی همچنین به برنامه های دیگر آموزش و پرورش در طرح اوقات فراغت اشاره کرد و گفت: بعد از ماه مبارک رمضان اعزام دانش آموزان برتر مسابقات قرآن و عترت به شیراز را خواهیم داشت.
معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی از اعزام دانش آموزان برتر مسابقات فرهنگی و هنری به نیشابور خبر داد و افزود: بعد از ماه مبارک رمضان ۶۰۰ نفر از دانش آموزان استان در قالب اردوهای علوی به تهران اعزام می شوند.
موسوی نژاد، اعزام بچه های نوار مرزی به اردوهای تهران، برگزاری اردوهای زائر اولی و اعزام دانش اموزان برگزیده مسابقات مختلف فرهنگی و هنری علاوه بر مسابقات سرود و تئاتر از برنامه های دیگر آموزش و پرورش استان در طرح اوقات فراغت عنوان کرد.
کم رونقی و استقبال پایین دانش آموزان از برنامه های پایگاه های اوقات فراغت در استان حکایت از این دارد که متاسفانه دستگاه های مسئول و برنامه ریز با بهانه هایی همچون نبود بودجه و امکانات تاکنون نتوانسته اند برنامه های خوب و فراگیر در حوزه اوقات فراغت اجرایی کنند.
به نظرمی رسد موازی کاری ها و برنامه ریزی بدون توجه کافی به سلایق نسل جوان، از مهمترین مشکلات فرا روی بهره گیری درست از اوقات فراغت است که شاید همدلی و همزبانی بتواند جای خالی نیازها را با یک نیاز سنجی پر کند.
خبرنگار:عالیه نخعی