خبرگزاری مهر – گروه استانها: در استان همدان سالانه بین ۲۲ تا ۲۶ هزار هکتار از اراضی زیر کشت سیب‌زمینی می رود که این امر موجب شده همدان به‌عنوان قطب اصلی تولید سیب‌زمینی در کشور محسوب شود.
آنچه مسلم است اینکه در حال حاضر تولید و فروش سیب‌زمینی در استان، در یک تسلسل معیوب قرارگرفته به‌طوری‌که یک سال با افزایش محصول و کاهش قیمت و سال دیگر با کاهش محصول و به‌تبع آن افزایش قیمت روبه‌رو می‌شود.
هرچند این روال چندین بار متوالی تجربه‌شده اما هنوز راهکار اساسی برای این حوزه اندیشیده نشده و همچنان این روال ادامه دارد.
اگر در یک سال سیب‌زمینی شرایط مطلوبی پیدا کند و درآمد خوبی را نصیب کشاورزان کند، در سال بعد همه افراد از کشاورز گرفته تا غیر کشاورز به سمت کاشت سیب زمینی کشیده می‌شوند که همین مسئله باعث افزایش عرضه و درنتیجه کاهش قیمت محصول می‌شود.
بر همین اساس باید برنامه کشت مدونی برای محصولات کشاورزی تهیه و طبق آن عملیات کشاورزی تعیین شود تا از ضرر و زیان کشاورزان و درنتیجه از بین رفتن منابع کشور جلوگیری شود.
با این تفاسیر کافی است تا نگاهی به وضعیت تولید امسال سیب‌زمینی در کشور بیندازیم، محصولی که چندی قبل با انتشار خبری از نارضایتی کشاورزان اصفهانی پررنگ شد به‌طوری‌که عضو هیئت‌مدیره اتحادیه سیب‌زمینی‌کاران عنوان کرده بود سیب‌زمینی روی دست تولیدکنندگان باقی‌مانده است.
بر اساس این خبر مجید مهاجری در گفتگو با مهر از کاهش شدید قیمت سیب‌زمینی در بازار خبر داده بود و بنا به گفته وی نرخ این محصول در اصفهان به‌شدت کاهش‌یافته و دولت در قالب خرید تضمینی محصول کشاورزان را به قیمت کیلویی ۳۶۵ تومان جمع‌آوری میکند.
یمت سیب‌زمینی برای مصرف‌کننده بالا است اما چیزی نصیب تولیدکنندگان نمی‌شود
عضو هیئت‌مدیره اتحادیه سیب‌زمینی‌کاران کشور بابیان اینکه فقط در شهرستان اصفهان بیش از ۳ هزار تن سیب‌زمینی با این قیمت از کشاورزان خریداری‌شده است، اضافه کرد: قیمت سیب‌زمینی برای مصرف‌کننده بالا است اما چیزی نصیب تولیدکنندگان نمی‌شود.
وی افزود: کشاورزانی که از امکانات سردخانه‌ای برخوردار هستند، سیب‌زمینی را در آنجا نگهداری می‌کنند تا ببینند وضعیت به چه شکل پیش خواهد رفت، ضمن اینکه اگر نرخ متعادل نشود، آنان نیز مجبور به فروش محصولشان باقیمت ۳۶۵ تومان خواهند بود.
مهاجری با اشاره به اینکه ۳۶۵ تومان هزینه برداشت محصول هم نیست، گفت: قیمت تمام‌شده تولید سیب‌زمینی برای کشاورزان ۸۰۰ تومان است و اگر دولت این محصول را بین ۷۵۰ تا ۸۰۰ تومان از سیب‌زمینی‌کاران بخرد، تازه هزینه تمام‌شده تولید آن جبران می‌شود.
وی همدان، کردستان و اصفهان را سه تولیدکننده اصلی سیب‌زمینی کشور عنوان کرد و درباره مدت آغاز خرید تضمینی سیب‌زمینی گفت: حدود ۲ ماه است که خرید تضمینی در حال انجام است.
همین اتفاق باعث شد تا به بررسی وضعیت کشت و برداشت این محصول در استان همدان بپردازیم.
در سال جاری حدود ۲۴ هزار و ۴۳۴ هکتار از اراضی استان همدان زیر کشت سیب‌زمینی رفته استسرپرست معاونت تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در همین خصوص در گفتگو با مهر گفت: براساس برنامه ابلاغی از سوی وزارت جهاد کشاورزی در سال جاری حدود ۲۴ هزار و ۴۳۴ هکتار از اراضی استان همدان زیر کشت سیب‌زمینی رفته است.
محمد شهرام پرورش عنوان کرد: از این مقدار ۱۰ هزار و ۸۷۴ هکتار برای تولید سیب‌زمینی تابستانه بوده که کاشت آن از اواخر اسفندماه شروع و برداشت آن از ۱۵ تیرماه آغازشده است و تا پایان شهریورماه ادامه دارد.
وی بابیان اینکه بر اساس پیش‌بینی‌ها در این مرحله ۴۲۰ هزار تن سیب‌زمینی برداشت و روانه بازار مصرف شد، گفت: ۸۰ درصد نیاز سیب‌زمینی کشور در ماه‌های تیر و مرداد در استان همدان تولید می شود.
سرپرست معاونت تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان میزان سطح زیر کشت تولید پاییزه را ۱۳ هزار و ۵۶۰ هکتار اعلام کرد و گفت: براساس پیش‌بینی‌ها در این مرحله ۵۲۰ هزار تن سیب‌زمینی تولید و روانه بازار مصرف شد.
پرورش با بیان اینکه در راستای استفاده بهینه از آب بیش از ۹۵ درصد اراضی کشت سیب‌زمینی به سیستم های آبیاری نوین مجهز است، گفت: با این روند حداقل ۵۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود.
وی گفت: در سال جاری استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای در بعضی اراضی سیب‌زمینی استان همدان آغازشده که امیدواریم این روند در سالهای آینده تداوم یابد و در مصرف آب کاهش چشمگیری داشته باشیم.
وی همچنین با بیان اینکه سطح زیر کشت سیب‌زمینی در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳ حدود دو هزار هکتار کاهش دارد، گفت: در تولید محصول سیب‌زمینی نیز نسبت به سال قبل با کاهش ۱۰۰ هزارتنی مواجه خواهیم بود.
پرورش ارقام سیب‌زمینی کشت‌شده را بامبا، آگریا، مارفونا، فونتانه، آریندا، سانته، سانتیا، اسپریت، جلی، ساوالان، میلوا و راموس اعلام کرد و گفت: بیشترین سطح زیر کشت از ارقام بامبا، آگریا و مافوناست.
امسال کشاورزان راهنمایی و ترغیب شدند تا بر اساس نیاز بازار و به مرور سیب‌زمینی‌ها برداشت و تعادل برقرار شودوی همچنین با اشاره به برنامه‌ریزی دولت برای خرید تضمینی سیب‌زمینی از کشاورزان بابیان اینکه امسال کشاورزان راهنمایی و ترغیب شدند تا بر اساس نیاز بازار و به مرور سیب‌زمینی‌ها برداشت و تعادل برقرار شود، گفت: تاکنون ۸۵ درصد سیب‌زمینی استان همدان برداشت و روانه بازار شده و ۱۵ درصد مابقی کشت تابستانه نیز به مرور برداشت و وارد بازار مصرف می‌شود.
وی با تاکید براینکه امسال در کشت سیب‌زمینی و فروش محصول با بحران مواجه نشدیم و باوجود اعلام دولت برای خرید تضمینی حتی یک کیلو سیب‌زمینی هم از همدان خرید تضمینی نشده است، گفت: تعامل با کشاورزان مانع از بروز بحران شد.
اما موضوع کشت سیب‌زمینی و مشکلات پیش روی آن به همین‌جا ختم نمی‌شود چراکه استان همدان به‌عنوان قطب تولید این محصول هنوز از دارا بودن ابتدایی ترین نیازها همچون صنایع تبدیلی محروم است.
مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز در همین زمینه در گفتگو با مهر عنوان کرد: کمبود واحدهای فرآوری سیب‌زمینی از نقاط ضعف صنایع تبدیلی استان همدان به شمار می‌آید.
محمدرضا شهسواری افزود: برطرف کردن مشکلات پیشروی واحدهای فرآوری سیب‌زمینی نیازمند سرمایه‌گذاری سنگینی است که تاکنون سرمایه‌گذار توانمندی در این زمینه نداشته‌ایم، اما انجام این امر از اولویت‌های استان همدان است.
مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بیان کرد: بر حوزه سیب‌زمینی تمرکز کرده‌ایم به طوری‌که توانسته‌ایم واحدهای بسته‌بندی سیب‌زمینی ایجاد کنیم تا محصول سیب‌زمینی در بازارهای داخلی و خارجی با بسته‌بندی مناسب عرضه شود.
متأسفانه به دلیل کمبود صنایع تبدیلی بخش عمده این محصول بدون فرآوری به خارج از استان صادر می‌شود.
مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به کمبود صنایع تبدیلی مرتبط با این محصول گفت: متأسفانه به دلیل این کمبود بخش عمده این محصول بدون فرآوری به خارج از استان صادر می‌شود.
محمدرضا شهسواری بابیان اینکه استان همدان ظرفیت فراوانی برای ایجاد صنایع تبدیلی سیب‌زمینی دارد، یادآور شد: چیپس، فرنچ فرایز، پودر، پوره، خلال، گرانول، نشاسته صنعتی، اتانول و سیلاژسازی برای تغذیه دام و ده‌ها محصول دیگر از جمله فرآورده‌های قابل تولید از این محصول است که تولید آنها می‌تواند ارزش‌افزوده قابل ملاحظه‌ای به دنبال داشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه انجام عملیات فرآوری محصول نیازمند وجود مواد اولیه مرغوب و باکیفیت در تمام فصول سال است، اظهار کرد: همین امر لزوم ایجاد سردخانه‌ها و انبارهای فنی برای نگهداری مناسب این محصول را اجتناب‌ناپذیر میکند.
مدیر صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی استان عمده‌ترین موانع توسعه صنایع تبدیلی سیب‌زمینی را نبود فرهنگ‌سازی مناسب در خصوص مصرف فرآورده‌های سیب‌زمینی، نبود مزیت و امتیاز خاص برای حمایت از سرمایه‌گذاران در این زمینه، نیاز به کشت واریته‌های خاص و متناسب با نوع صنعت، نیاز به سرمایه‌گذاری بالا در فرآوری این محصول و در نتیجه دشواری در این امر و ناتوانی متقاضیان برای ایجاد این واحد‌ها دانست.
با این حال به نظر می رسد شکوفایی و توسعه کشاورزی در گرو ایجاد صنایع تبدیلی بوده که این امر نیز مستلزم حمایت مسئولان است و حمایت دولت و ارائه تسهیلات و مشوق های لازم به سرمایه گذاران برای ایجاد کارخانه های صنایع تبدیلی می تواند مانع از بین رفتن محصول و فروش ارزانتر آن توسط کشاورزان از یک سو و قطع دست واسطه ها و دلالان از سوی دیگر شود.