مجله مهر - زهرا شاهرضایی: یکی از لذت‌های ایام محرم نذری دادن و نذری گرفتن است. نذری‌هایی که طعم‌شان با تمام غذاهای عادی فرق دارد و همه در ماه عزاداری اباعبدالله برای یک بار هم شده، سر سفره نذری او می‌نشینیم. اما کم نیستند خانواده‌هایی که در طول ماه محرم حتی یک بار هم طعم غذای نذری را نمی‌چشند و حالا گروهی با این اعتقاد که هیچکس نباید از نذری امام حسین بی‌بهره باشد، حاضر است نذری‌های کوچک خانگی یا باقی‌مانده نذری‌های هیئتها را از شما تحویل بگیرد و به سفره مستمندان و مستضعفان برساند. با یکی از اعضای این گروه دانشجویی که خیلی هم دوست ندارد، نامی از او بیاوریم مصاحبه می‌کنیم و او از این کار خوب و حال خوب خودشان در این ایام می‌گوید:
ما پل بین نذری‌دهنده و خانواده های محرومیم
قصه این گروه از محرم سال گذشته آغاز می‌شود؛ از ماجرای چند رفیقِ بچه هیئتی که تصمیم می‌گیرند، فکری برای نذری‌های اضافی هیئتها و مستمندانی که به آن احتیاج دارند، بکنند. کار را کم‌کم شروع می‌کنند و شیرینی‌هایش را که می‌بینند، آن را ادامه می‌دهند و نام «وارثین» را برای گروه خود انتخاب می‌کنند. «فرهاد ملک» جوان ۲۷ساله و یکی از اعضای این گروه است که برایمان از صفر تا صد این حرکت را می‌گوید: «نام وارثین را از قرآن انتخاب کردیم. از آیه‌ای که می‌گوید مستضعفین را وارثین زمین قرار داده است.» بی‌مقدمه از رسالت وارثین می‌گوید: «ما نذری‌های اضافی هیئات را جمع‌آوری می‌کردیم و به خانواده‌های مستضعفی که به هر دلیل از نذری امام حسین محروم بودند، می‌رساندیم. بعضی‌ها مریض در خانه دارند و نمی‌توانند در مراسم شرکت کنند یا اینکه در مناطق دورافتاده‌ای از تهران هستند که هیئت هم می‌روند؛ اما وسع مالی هیئت به گونه‌ای نیست که بتوانند، اطعام داشته باشند. این غذاها را آخر شب‌ها جمع می‌کردیم و تا فردا بعد‌ازظهر بین خانواده‌های محروم پخش می‌کردیم.»
خودمان هم نذری می‌پزیم
کار اول این گروه ارتباط برقرار کردن با هیئتها و خیرین است که تبلیغات این کار اول شفاهی شروع شده و کم‌کم تبلیغات مجازی شروع به کار می‌کنند. گام بعدی شناسایی کردن خانواده‌های محروم است که بخشی این را از طریق خیریه‌ها سراغ می‌گیرند. «یکی از روش‌های شناسایی خانواده‌های مستضعف این است که خود این خیریه‌ها به ما اطلاع می‌دهند. یک راه دیگر هم سر زدن به مناطق محرومی است که معروف‌اند؛ مثل کورههای آجرپزی اطراف تهران یا روستاهای محروم اطراف ورامین و حسن‌آباد و اسلامشهر.»
برای وارثین، مقدار نذری مهم نیست و نذری هر چقدر هم که کم باشد، خادمان برای تحویل گرفتن آن آماده‌اند. «حاشیه های جالب در کار برای ما زیاد بوده است. مثلا خانمی به ما زنگ زده که وسع من کم است. ۶-۵ تا غذا می‌توانم به این نیت درست کنم؟» گاهی هم به جای غذا مواد خشک را نذر می‌کنند تا اعضای گروه وارثین خود دست به کار شوند و آشپزی کنند «پدرم سال‌ها آشپز هیئت بوده و معمولا او آشپزی گروه را بر عهده دارد.»
به تکیه پلاستیکی نذری دادیم
از هیئت‌های محروم اطراف تهران خاطرات تلخ و شیرینی دارند. هیئتها و تکیه‌هایی که ابتدایی‌ترین تجهیزات را هم ندارند. «به روستایی در منطقه امین‌آباد رفتیم، بچه‌های آن روستا با پلاستیک حسینیه درست کرده بودند. آن شب هم که ما به این هیئت سر زدیم، هوا بارانی بود، اوضاع این حسینیه وخیم بود. از بچه‌های تکیه پرسیدیم که هیئت شما شام هم می‌دهد؟ که پاسخ دادند: ما این نایلون را هم به زور خریدیم! پرسیدم تا چندم محرم هیئت دارید که گفتند تا هفدهم. من هم گفتم پس تا هفدهم محرم هر کس به این هیئت بیاید، شام می‌گیرد.»
سیب‌زمینی آب‌پز نذری می‌دادند
او می گوید برخی مناطق فقیر هم نذری می‌دادند اما «یک بار که در منطقه کوره آجرپزی رفتیم، در خانه یکی از اهالی مراسم هیئت برگزار بود. آمدم که غذا را پخش کنم، دیدم یک دیگ بزرگ روی گاز است و از آن بخار بلند می‌شود. با خودم گفتم: اینجا خودشان غذا دارند. یادمان باشد دیگر از دفعه بعد اینجا غذا پخش نکنیم. موقع برگشت به این فکر افتادم که چرا فقط یک دیگ روی گاز است و هر غذایی هم باشد، باید دو دیگ باشد؛ خلاصه فضولیم گل کرد و در دیگ را برداشتم و دیدم که فقط سیب‌زمینی است؛ یعنی غذای هیئت فقط سیب‌زمینی آب‌پز بود! اینجا حرفم را پس گرفتم و به دوستان گفتم غذاهای نذری را پخش کنند.»
به جای نذری اضافی، نذری اختصاصی می‌دهیم
در طول این یک سال آنقدر واکنش‌های خوب دیده‌اند که آن‌ها را به رغم تمام سختی‌های کار به ادامه این حرکت امیدوار می‌کند «مردم و هیئتها آنقدر واکنش‌های مثبت نشان داده‌اند که ما گاهی شرمنده می‌شویم. وقتی بعضی هیئتها از این حرکت با خبر می‌شوند، اختصاصی نذری پختن را شروع می‌کنند. بعضی‌ها وقتی از نیت کار باخبر می‌شدند به ما می‌گفتند: ما غذای اضافه نمی‌دهیم بلکه خودمان مخصوص به این نیت غذا درست می‌کنیم.»
چای، قند، خرما، مواد غذایی خشک و حتی یک جعبه انار؛ مردم همه‌جوره به این گروه کمک می‌کنند: «یک بار خانمی زنگ زد و گفت شما اجناس خشک هم قبول می‌کنید؟ ما هم گفتیم قبول می‌کنیم و وقتی به خانه این خانم رفتیم، به ما یک کارتن انار داد. به او زنگ زدم که خانم من الان این را چکار کنم؟ واقعا نمی‌دانستیم با آن‌ها چکار کنیم تا اینکه بین ۵ خانوادهای که از همه محروم‌تر بودند، پخش کردیم.» تعداد نذری‌های هیئتها نشان می‌دهد که استقبال از کار وارثین چقدر بوده است «تاسوعا و عاشورای سال گذشته حدود ۵هزار غذای نذری بین خانواده‌های مستضعف پخش کردیم.»
در مناطق محروم مولودی گرفتیم
غیر از پخش نذری، وارثین در کارهای خیر دیگری هم پیش‌قدم شده است «در عید قربان امسال گوشت نذری بین مردم کم‌بضاعت توزیع کردیم که در این بین متوجه شدیم بچه‌های این منطقه لوازم التحریر ندارند. ما هم غید غدیر را در یکی از کورههای آجرپزی جشن گرفتیم و به بچه‌ها لوازم‌التحریردادیم.»
بچه ها حساسیت خاصی دارند که این نذری دادن‌ها غرور کسی را نشکند «ما معمولا در هر محله‌ای که برای پخش نذری می‌رویم یا نام هیئت بزرگ محله را می‌رویم و می‌گوییم از فلان هیئت آمدهایم. به همسایه بغلی شماهم نذری داده‌ایم که کرامت آن خانواده خدشه دار نشود. در محله‌هایی هم که هیئت و حسینه به طور کل وجود ندارد، می‌گوییم برای توزیع غذای نذری آمدهایم. حواسمان هست که غرور کسی این میان شکسته نشود.» از همین خانواده‌های فقیر اما بلندطبع هم خاطره جالبی دارد. «یک بار که غذای نذری را برای خانوادهای بردیم که می‌دانستیم وضع خوبی ندارند ما به اندازه تعداد اعضای خانواده یعنی پنج عدد غذا به او دادیم؛ اما به من گفت: برای ما سه تا کافی است. آن خانه را می‌بینید که یک چراغش روشن است، وضع آن خانواده واقعا خراب است. این دو غذای سهم ما را هم به آن‌ها بدهید. این در حالی بود که من می‌دانستم اوضاع خودش چندان تعریفی ندارد.»
افطاری و سحری هم داده‌ایم
وارثین، ماه رمضان امسال خانواده های محروم را به افطاری هم دعوت کرده است «ما این خانواده ها را به حسینیه نزدیک محل سکونتشان دعوت می‌کردیم. تقریبا ۲۰ شب ماه رمضان در ۲۰ حسینیه افطاری دادیم. این افطاری هم هم کاملا مردمی تهیه می‌شدند، یک نفر آش را به عهده می‌گرفت، یک نفر نان و پنیر و بالاخره همه تلاش می‌کردند که این افطاری پخش شود. علاوه بر افطاری هم شب‌ها نذری‌های خانگی را جمع می‌کردیم و دوباره این ها را به عنوان سحری در خانه‌ها پخش می‌کردیم و جالب اینکه اکثرا شب‌ها بیدار و سر کار آجرپزی بودند.»
حرکت وارثین در تهران محصور نمانده و پایش به شهرهای دیگر کشور هم باز شده است «من به دوستانم در چند شهر دیگر زنگ زدم و از طرح با آن‌ها صحبت کردم که اتفاقا آن‌ها هم استقبال کردند. مشهد، شیراز و اهواز هم این حرکت را دنبال کرده اند و حتی از ما پیشی گرفته‌اند!»