خبرگزاری مهر- گروه هنر: این شب‌ها برنامه «شب کوک» با موضوع استعدادیابی خوانندگی از شبکه نسیم روی آنتن می‌رود که همین مساله بهانه‌ای شد تا سری به پشت صحنه برنامه زده و گفتگویی با عوامل آن داشته باشیم.
در گفتگوی شکل گرفته با دست اندرکاران «شب کوک» و در بخش اول گفتگو موضوع مقایسه این برنامه با سایر مسابقه های مشابه خوانندگی در شبکه های فارسی زبان خارج از کشور مطرح شد که به دلیل اهمیت موضوع در بخش دوم نشست نیز این موضوع به چالش کشیده شد. تولیدکنندگان مسابقه خوانندگی «شب کوک» در قسمت اول این گفتگو با اشاره به برخی از انتقادهای مطرح شده پیرامون این برنامه از منتقدان خواستند تا بعد از پایان دو فصل ابتدایی برنامه به نقد آن بپردازند. آنها بر این باورند که «شب کوک» هنوز در مرحله آزمون و خطاست و تمام تلاش خود را انجام می دهد که در ابتدا برادری خود را به رسانه ملی ثابت کند.
به هر ترتیب هادی دمیرچی تهیه کننده، مسعود فروتن کارگردان تلویزیونی و باربد بابایی طراح و مجری در بخش دوم نشست بررسی مسابقه تلویزیونی «شب کوک» ضمن ارزیابی دوباره شرایط این روزهای برگزاری مسابقه های تلویزیونی خوانندگی در آن سوی مرزها همچنان به انتقادات مطرح شده پیرامون محتوای برنامه پاسخ دادند.
آنها در این گفتگو ضمن دفاع دوباره از برنامه تولید شده خود در شبکه نسیم پاسخ به برخی از سوالات مطرح شده را به مدیران رسانه ملی ارجاع دادند و بر این باور بودند که برای پاسخگویی به انتقادات نباید عجله کرد. آنها در این گفتگوی تقریبا پرچالش بود که ضمن اشاره به برخی از حاشیه های مسابقه «شب کوک» که طی ماه های گذشته توسط برخی از رسانه ها مطرح شد، از منتقدان برنامه خواستند که با نگاه مهربانانه تری نسبت به نقد این برنامه مطالبی را منتشر کنند.
بخش دوم و پایانی این گفتگو را می خوانید.
*در بخش قبلی به ماجرای خلاقیت در ساخت برنامه‌هایی که ما به ازای متعددی در شبکه های خارجی و حتی فارسی زبان خارج از کشور دارند، پرداختیم و دوستان هم درباره آن واکنش های خود را بیان کردند اما من همچنان پاسخم را نگرفتم که چرا این فضا همچنان عاری از خلاقیت هایی است که باید به آن دست پیدا کرده و در تولید برنامه هایی مثل مسابقه «شب کوک» از آن به عنوان یک بازوی اجرایی قدرتمند استفاده کنیم.
هادی دمیرچی: من اصولا بر این باور نیستم که مسابقه «شب کوک» فاقد خلاقیت است. اتفاقا خلاقیت هم داشتیم به این دلیل که در دنیا می بینید تمام برنامه هایی که با این چارچوب ساخته می شوند بر این مبناست که یک عده افراد در یک تلرانس مشخص با شرکت در مرحله های مختلف وارد فضایی می شوند که اتفاقا مسابقه هم نبوده است، یعنی این افراد تست داده اند و فلان داور هم با در نظر گرفتن سلیقه شخصی خود نسبت به انتخاب افراد شرکت کننده اقدام کرده است و در نهایت هم مشاهده شده که اغلب نفر اولی به عنوان هنرمند منتخب معرفی نمی شود. اما ما برای این اتفاقی که شاهد هستید به معنا و مفهوم واقعی کلمه طراحی کردیم و من فکر می کنم اتقاقا به شدت خلاقیت داشتیم. ضمن اینکه بد نیست نکته دیگری را هم در فضای تبلیغاتی این برنامه ها در نظر بگیرید که همین برنامه‌های آنسوی آبی قبل از پخش تا مدت ها با تیزرهای تبلیغاتی مشغول خودنمایی بود اما ما با استفاده از کمترین فراخوان توانستیم از همه جای ایران علاقه مندان به خوانندگی را جذب کنیم که این اتفاق بسیار خوبی است و نشات گرفته از خلاقیتی است که تیم اجرایی برنامه از آن استفاده کرده است. از این گذشته برنامه ما یک مسابقه واقعی است که در هیچ یک از برنامه های مشابه شبکه های فارسی زبان دیده نمی‌شود.
باربد بابایی: من در اینجا می خواهم به سه نکته اشاره کنم و بگویم که به آن فکر کنید. نکته اول: آیا در تلویزیون ایران دکوری با این چارچوب و رنگ و لعاب دیدید یا ندیدید؟ نکته دوم: بستن مجموعه ای با این اسامی از جمله مسعود فروتن، زین الدین علامه، شامل تافته، امیر احمدپور طی چند ساله اخیر تا چه میزان در برنامه های دیگر وجود داشته است؟ نکته سوم: این را خودخواهانه می گویم که بنده بیست سال است به عنوان برنامه ساز و مجری مشغول به فعالیت هستم و این برنامه ای که روی صحنه می رود یک هزار و هشتصدمین برنامه ای است که بنده ساختم اما آیا شما تا به حال جنس اجرایی که روی صحنه اجرا می کنم در برنامه دیگری دیدید یا ندیدید؟
مسعود فروتن: بهتر است دست از محاکمه برداریم. حالا من از شما سوال می کنم. شما چه پیشنهادی دارید که بخواهیم در برنامه «مسابقه شب کوک» چیزی به نام خلاقیت داشته باشیم؟ من معتقدم در چارچوبی که در آن مشغول فعالیت هستیم خیلی هم خوب کار می کنیم اما شما و تعدادی دیگر از دوستان بر این باورید برنامه ما خلاقانه نیست. ما باید در این برنامه چه کاری بکنیم؟ به هر حال ما در این برنامه مجری، کارگردان، داور و تماشاگر داریم که مشغول برگزاری مسابقه به معنای واقعی و نه دکوری هستند. همه اینها باید باشند و ما کار دیگری هم نمی توانیم بکنیم. شما هر جای دیگر دنیا هم بروید خواهید دید که آنها هم بر طبق این مدل کار می کنند. حالا برخی از شبکه های فارسی زبان خارج از کشور آمدند و با حذف تماشاگران فضایی را طراحی کردند که خواننده گویی جلوی حوض می خواند.
*آقای فروتن قصد من اصلا محاکمه نیست. بارها هم از این و آن شنیده ایم که خلاقیت در محدودیت هم به وجود می آید. اگر من به عنوان خبرنگار نتوانم در طرح مباحث خبری تحلیلی که ساختار مشابهی دارند، خلاقیت نوشتاری ایجاد کنم به طور حتم با وجود اینکه احتمال می دهم اصولی و درست در چارچوب های علمی و تئوریک خبرنویسی در حرکتم اما این خلاقیت است که مخاطبان نوشتار من را چند برابر می کند. مساله ای که می توانیم آن را به همین برنامه «شب کوک» تعمیم دهیم، اینکه هنرمندان و کارکشته هایی چون مسعود فروتن و دیگران آنقدر قابلیت دارند که بتوانند طوری برنامه را طراحی کنند که در عین زیبایی کوچکترین تشابهی با برنامه های آنسوی مرزها نداشته باشد. کما اینکه شما چه بخواهید چه نخواهید در معرض مقایسه با شبکه های پرمخاطب فارسی زبان آن سوی مرزها هستید.
فروتن: من سوال دیگری را با شما در میان می گذارم. آیا من می توانم بگویم چرا شما فلان خبر را کار می کنید؟ به هر حال شما هم مانند ما یک سری وظیفه در قبال سازمانی که در آن مشغول به کار هستید دارید و شاید یک سری وظیفه در قبال مخاطبان جامعه هم داشته باشید. اما ماجرا اینجاست وقتی شما در قالب خبرگزاری مهر قرار می گیرید باید در قالب و چارچوب این خبرگزاری کارهایتان را انجام دهید. پس ما هم ساختاری مشابه شما داریم. ما دو هزار ملودی و آهنگ را برای داوری مسابقه «شب کوک» به بخش نظارت سازمان ارائه دادیم که فقط با داوری پنجاه قطعه آن موافقت کردند. پس حالا ما سعی می کنیم در این ماجرا و قالبی که به ما دادند رنگ و لعاب طراحی کنیم که مخاطب پای برنامه بنشیند و کانال را عوض نکند.
بابایی: لطفا به این نکته دقت کنید و مطمئنم اگر دقت کنید به خیلی از سوال هایتان پاسخ داده می شود. ما ۳۷ سال است که در رسانه ملی پیرامون موسیقی مانور چندانی ندادیم اما برنامه ما آمده و در قالب یک خط شکنی درصدد داشتن یک برنامه موسیقی است و شما می گویید چون فلان شبکه وجود دارد پس کاری که ما انجام می دهیم، چندان به چشم نمی آید. اصلا فلان شبکه هم وجود داشته باشد این مگر چه اهمیتی دارد؟ یعنی چون آن شبکه وجود دارد من حق ندارم در کشور خودم برنامه بسازم؟
*آقای بابایی من مخالفتی با جریان برنامه «شب کوک» ندارم، آنچه برای من اهمیت دارد این است که موسیقی پاپ ما به زعم بسیاری از کارشناسان به انحطاطی کشیده شده که اغلب مخاطبانی که حتی به کنسرت های زنده می روند و از بهترین های این حوزه برنامه زنده ای را می بینید چیزی جز تکرار محتوا نمی بینید، بنابراین رسانه ای مانند تلویزیون این قدرت را دارد که با حضور بزرگانی چون مسعود فروتن چیزی فراتر از آنی باشد که تاکنون دیدیم.
فروتن: این سوال را منِ برنامه ساز نباید به شما پاسخ بدهم، پاسخ این سوال و نکته شما را باید مدیران سازمان بدهند. ببینید تلویزیون چارچوب و قانونی دارد، اینکه شما می گویید «چرا و چگونه و امثالهم» مربوط به من نیست بلکه نکاتی است که اتفاقا می تواند در بهترین شکل ممکن از مدیران سازمان صدا و سیما پرسیده شود. ما برنامه ای به نام مسابقه «شب کوک» داریم که هم اکنون نیز مشغول ساخت آنیم. شاید بتوانیم در اندازه های بزرگ تر نیز نسبت به تولید یک برنامه اقدام کنیم اما به منِ برنامه ساز گفته اند که فعلا به اندازه یک قاشق می توانم از این ظرف چیزی را بردارم و من هم سعی می کنم که این قاشق را به بهترین شکل ممکن به مخاطب نشان دهم. همین یعنی خلاقیت من در تنگنا. بنده حتی معتقدم در این برنامه قالب هایی به شکل بسیار درست ارائه شده، حتی در حال حاضر که نگاه دوباره ای به هیات داوران دارم می بینم که هیچ چیز کمتری نسبت به داوران بزرگ تری که خیلی ها دوست داشتند آنها در برنامه باشند، ندارند. بنابراین بگذارید ما برنامه بسازیم، بگذارید رشد کنیم. شما باید به ما کمک کنید، ما را مطرح کنید. من، مسعود فروتن شخصا به حمایت اصحاب رسانه احتیاج دارم که شما معرف خوش روی من در جامعه باشید. من این کار را دوست دارم، من در جایی کار می کنم که بخاری برقی کنار تجهیزات ماست پس اینها نشان دهنده علاقه و عشق من به کار است. من هم دوست دارم که ما را نقد کنید اما اجازه بدهید تا بخشی از برنامه به اتمام برسد و بعد اگر انتقادی داشتید مطمئن باشید که در انتها با هم کنار یک میز می نشینیم و صحبت می کنیم چون انتهای یک راه سنگلاخ قطعا شاهراهی وجود دارد.
بابایی: در دوره قبلی «شب کوک» با دوست خبرنگاری که برخوردی از نوع نزدیک داشتیم گفتم که شما نان این مملکت را می خورید و حلیم مشت عباس را هم می زنید .فقط به یک دلیل. چون مطمئن بودم از جایی شانتاژ می شدند که آن را هم می شناسم. به هر حال ما یکسری دوستان تهیه کننده ای داشتیم که دوست داشتند چنین برنامه ای را تولید کنند اما به هر دلیلی موفق نشدند. حتی خیلی ها از من پرسیدند که با چه منبعی لابی کردید که موفق به ساخت برنامه شب کوک شدید؟ و ما هم در جواب این دوستان گفتیم که لابی ما فقط خدا بود و بس. فرمایشات شما برای من قابل احترام است اما قسمت اعظمی از سوالات شما مربوط به مدیران سازمان صدا و سیماست نه تیم برنامه ساز. من خواهش می کنم تا یک حدی از ما لاقل در حد دو فصل حمایت کنید که مدیران ما اطمینان پیدا کنند که ما آدم های خوبی هستیم و در راستای چارچوب های سازمان صدا و سیما بلدیم که حرکت کنیم و اتفاقا در همین جاست که ما هم به خلاقیت وارد می شویم و عزیزان هم به ما خلاقیت بیشتر می دهند.
*از این بحث بگذریم و من آخرین سوالم را مطرح کنم؛ اینکه معیار حضور شرکت کنندگان در این برنامه چه بوده است؟ آیا شما می دانید از این تعداد شرکت کننده چه تعداد از افراد از دانش موسیقی ولو در کمترین شکل ممکن برخوردارند؟ و اصولا چرا به هیات داوران خود این نکته را در میان نمی گذارید که برای پر رنگ تر کردن وجوه علمی برنامه کمی سخت گیری کنند تا مخاطب بداند با برنامه صرفا سرگرم کننده ای روبه رو نیست؟
بابایی: اتفاقا به نکته مهمی اشاره کردید. آقای عزیز ما آکادمی نیستیم. ما در شبکه ای کار می کنیم به نام «نسیم». شبکه نسیم هم شبکه نشاط و سرگرمی است. از سوی دیگر کنداکتوری که برای برنامه ما روی آنتن بسته شده فقط ۴۵ دقیقه است و اگر به ۴۶ دقیقه برسیم آنتن را از ما بگیرند. سوم اینکه تمام این سال هایی که من و هادی دمیرچی در حوزه موسیقی مشغول به فعالیت هستیم، در شهرستان ها مشاهده کردیم که خیلی از افراد هستند که موسیقی را بلدند، استعداد دارند اما هیچ جایی برای عرضه ندارند. اصلا ما چرا این برنامه را راه اندازی کردیم؟ برای اینکه همین بستر وجود داشته باشد که همین استعدادها به برنامه ما مراجعه کنند. ما در حال حاضر در همین برنامه بیش از پنج پدیده پیدا کردیم که به شما قول می دهم بعد از پایان این سری از برنامه «شب کوک» سه خواننده به مارکت موسیقی کشور اضافه می شوند. در این موضوع هم شک نداشته باشید. ما اساسا آکادمی نیستیم و به کسی هم آموزش نمی دهیم. البته اگر این برنامه بنا بود در شبکه سه ارائه شود به طور حتم به لحاظ محتوایی تغییراتی را هم در آن لحاظ می کردیم.
دمیرچی: برنامه ما به واسطه اینکه زبان موسیقی با زبان انگلیسی گره خورده تا یک حدی می تواند بار آموزشی داشته باشد، ما از ساده ترین اصلاحات موسیقی با زبان انگلیسی عاجزیم چون به طور حتم اجازه استفاده از زبان انگلیسی را نداریم. از نظر شما وقتی بخواهیم به فلان شرکت کننده بگوییم که «موزیکالیته» تو ضعیف است باید از چه واژه جایگزینی استفاده کنیم؟ ضمن اینکه برنامه ما فارغ از تمام این احوال بار آموزشی هم دارد. در نهایت بگویم که بنده بسیار خوشحالم که در این فصل برنامه توانستیم به سهم خود از خروج جوانان برای شرکت در مسابقه های خارج از کشور که واقعا زیبنده یک ایرانی نیست جلوگیری کنیم. «شب کوک» توانسته به سهم خود برای اولین بار از این بیرون رفتن استعدادها جلوگیری کند.
گفتگو از علیرضا سعیدی