خبرگزاری مهر – گروه استانها: طهماسب صلح‌جو نویسنده و از منتقدان خوب سینمای كشورمان متولد ١٣٣١ زاده آذربایجان دارای مدرک تحصیلی لیسانس ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است که به عنوان یكی از ١٠ منتقد برتر ٣٠ سال سینمای بعد از انقلاب معرفی شده است؛ وی مهمان پنجمین جشنواره ملی فیلم کوتاه حسنات است و در این جشنواره نقد و بررسی آثار بخش مسابقه را برعهده دارد.
بر این اساس با طهماسب صلح‌جو منتقد سینما درباره جشنواره حسنات و فیلم کوتاه به گفتگو نشستیم که در ذیل می‌خوانید:
شما تمام آثار پنجمین جشنواره حسنات را مشاهده کردید؛ ارزیابی شما از روند جشنواره چیست؟
امسال نخستین سالی است که در جشنواره ملی فیلم کوتاه حسنات حضور دارم و با مشاهده این استقبال خوب جوانان اصفهانی و مهمانان شهرستانی از این جشنواره غافلگیر شدم.
در واقع با توجه به اینکه جشنواره‌های ریز و درشت فیلم در کشور زیاد هستند، چنین استقبالی از جشنواره فیلم کوتاه حسنات فرضت مغتنمی است که مسئولان فرهنگی اصفهان باید به شدت مغتم بشمارند.
در واقع اصفهان یک شهرت جهانی دارد به گونه‌ای که در دنیا با شنیدن نام ایران در ابتدا اصفهان را به یاد می‌آورند؛ بر این اساس من حتی پیشنهاد می‌کنم به عنوان جشنواره حسنات نام اصفهان را نیز اضافه کنند تا این جشنواره به نام این شهر ثبت و با این نام به برند تبدیل شود.
شما ببینید حتی همین جشنواره کودک و نوجوان را در دنیا به نام اصفهان می‌شناسند و توجه کنید که برند بودن برای پرورش فرهنگ از اهمیت زیادی برخوردار است.
از دیدگاه شما فیلم کوتاه در قیاس با دیگر شیوه‌های ساخت فیلم می‌تواند در جامعه تاثیرگذر باشد و پیام خود را به شکل ناملموس در قالب هنری به مخاطب عرضه کند؟
فیلم کوتاه در قیاس با سینمای حرفه‌ای پیشروتر است چراکه در فضای فیلم کوتاه همه ژانرهای سینمایی تجربه می‌شود و جریان‌های مختلف فیلمسازی اعم از داستانی، مستند، انیمیشن و تجربی ساخته می‌شود و فیلمسازانی هستند که تلاش می‌کنند تکنیک‌های جدیدی را اجرا کنند.
واقعیت این است که سینما در دنیا با فیلم کوتاه آغاز شد و نخستین فیلمی که برادران لومیر به نمایش گذاشتند نیز در ژانر کوتاه بود.
فیلم کوتاه در سینمای ما ارزشمند است اما متاسفانه این فیلم‌ها امکان نمایش و عرضه به مخاطب را ندارد اما جشنواره‌هایی مانند حسنات این فرصت را فراهم می‌آورد که ماحصل کارهای سینمایی کوتاه فرصتی برای خودنمایی داشته باشد.
از دیدگاه شما فیلمهای کوتاه جشنواره حسنات قابلیت نمایش در سینمای هنر و تجربه را دارا هستند؟
نباید توقع داشته باشیم که فیلمهای کوتاه به اندازه سینمای حرفه‌ای مورد توجه و پسند تماشاگران باشد و بر این اساس باید در جایی به نمایش درآید که دارای تماشاگران خاص است، سینمای هنر و تجربه نیز به دنبال همین نوآوری‌هاست و بر این اساس به نظر می‌رسد برای اکران فیلمهای جشنواره حسنات نیز مناسب باشد.
با توجه به اینکه شما تمام را مشاهده و نقد و بررسی آثار آثار بخش مسابقه پنجمین جشنواره حسنات برعهده دارید، ارزیابی شما از کیفیت فیلمهای ارسالی چیست؟
ببینید فیلمهای رسیده به جشنواره متنوع هستند به گونه‌ای که برخی از حد فیلم کوتاه در روند موجود فراتر و تکنیک چشمگیر و موضوع مهیج دارند و برخی نیز نوعی سیاه مشق برای آغاز کار فیلمسازی هستند؛ این تنوع در کلیت کارها وجود دارد.
از دیدگاه شما آیا جشنواره حسنات می‌تواند محلی برای پرورش استعدادهای هنرمندان در زمینه فیلمسازی باشد؟
البته از دیدگاه من نباید فیلم کوتاه را به چشم پلکانی برای رسیدن به فیلم بلند و حرفه‌ای تلقی کرد؛ فیلم کوتاه کلاس آموزش فیلمسازی نیست بلکه خود دارای هویت و جایگاه ارزشمند جهانی و حرفه‌ای تخصصی است؛ چه بسا می‌توان گفت بسیاری از فیلمسازان حرفه‌ای نمی‌توانند فیلم کوتاه قابل توجه بسازند و بر عکس این مسئله نیز صادق است.
در طول برگزاری جشنواره حسنات به طور معمول کارگاه‌های آموزشی مختلفی برگزار می‌شود، برخی معتقدند این کارگاه‌ها باید پیش از جشنواره باشد تا تاثیر خود را در جشنواره نشان دهد؟!
از دیدگاه من این مطلب صحیح نیست؛ به نظر من کارگاه‌های تخصصی که همزمان با جشنواره برگزار می‌شود یا جلسات نقد و بررسی کلاس آموزش فیلمسازی نیست بلکه فرصتی است برای بحث درباره ارزش‌های سینما تا هرکسی به فراخور توان خود از آن بحث‌ها بهره‌برداری کند؛ این کارگاه‌ها جلساتی برای افزایش دانش هستند این در حالی است که آموزش فیلمسازی در یک جلسه یا ساعت کوتاه به نتیجه نمی‌رسد بلکه فرایندی طولانی دارد.
برگزاری جشنواره‌هایی مانند حسنات چه تاثیری در جامعه و توجه آن به مقولاتی مانند احسان و نیکوکاری دارد؟
بی تردید سینما در تاثیرات اجتماعی کارآمدی موثری دارد اما نباید برگزاری جشنواره یا ساختن فیلم‌هایی با موضوع‌های مربوط به این جشنواره را فقط به جنبه آموزشی و تاثیرگذاری محدود کنیم.
به هر حال آن اندیشه‌ای که ما در فرهنگ خود با واژه حسنات از آن نام می‌بریم زمانی که قرار است گسترش پیدا کند خواه ناخواه به سینما نیز کشیده می‌شود؛ از دیدگاه من سینما خودش از جمله حسنات است چراکه هدف وی ساختن، آباد کردن و گسترش خوبی‌هاست.
پیشنهاد شما برای برگزاری هرچه بهتر جشنواره ملی فیلم کوتاه حسنات در اصفهان چیست؟
با توجه به فیلم‌هایی که در جشنواره پنجم مشاهده کرده‌ام، باید بگویم که برخی از این فیلم‌ها با موضوع جشنواره هماهنگی ندارند؛ البته از نظر ساختاری فیلمهای خوبی هستند؛ برخی فیلم‌ها نیز کام تماشاچی را بسیار تلخ می‌ساختند گرچه شاید گریزی به واقعیت باشند اما به نظر می‌رسد این روند با موضوع حسنات چندان جور نیست. اما برخی این نکته را مطرح می‌کنند که باید دیدگاه خود را درباره حسنات وسیع‌تر از محدوده ذهن جامعه ببریم و بر این اساس فیلمهای بسیاری در محدوه موضوع حسنات می‌گنجند.
این مطلب به خودی خود اشتباه نیست اما به شکل کامل نیز صحیح نیست؛ در آن صورت باید تمامی فیلم‌ها را در ژانر حسنات قرار دهیم.
پیبشنهاد می‌کنم که برگزارکنندگان جشنواره به این نکته توجه کنند که هر جشنواره هدف و آرمانی دارد و دیدگاهی را دنبال می‌کند؛ بر این اساس لازم است موضوعات را شفاف‌تر مطرح کنند تا فیلم‌هایی با موضوعات نزدیک‌تر به حسنات به جشنواره وارد شود.
به این نکته نیز اشاره می‌کنم که خود این جشنواره می‌تواند ایده‌ای برای ساخته شدن فیلمهای دیگر باشد؛ فیلم‌هایی در فضای فکری و اندیشه جشنواره.
مسئولان جشنواره از امکان برگزاری این جشنواره در خواهرخوانده‌های اصفهان خبر داده‌اند؛ از دیدگاه شما حسنات تا قابلیت تبدیل به یک جشنواره بین‌المللی را دارد؟
۱۰۰ درصد قابلیت را دارد چراکه موضوع حسنات محدود به جامعه و شهر ما نیست اما برای جهانی شدن باید این امر را ابتدا از خودمان آغاز کنیم یعنی ابتدا یک جشنواره ملی در سطح خوب برگزار کنیم و سپس به فکر بین‌المللی شدن آن باشیم تا بلایی که بر سر جشنواره فجر آمد دیگر رخ ندهد که پس از سی و چند سال برگزاری به این نتیجه رسیدند بخش بین‌الملل جدا شود.
در واقع جهانی شدن یک جشنواره با بخشنامه و فرمایش عملی نمی‌شود بلکه اگر روند درست باشد خود راه بین‌الملل را نیز می‌پیماید.