خبرگزاری مهر – گروه بین الملل: «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا در حالی اواخر هفته گذشته برای شرکت در نشست شورای همکاری خلیج فارس عازم منطقه شد که لایحه اخیر جمهوریخواهان کنگره برای به رسمیت شناختن نقش عربستان در حوادث ۱۱ سپتامبر، سایه تنش های حاکم بر روابط ریاض – واشنگتن را بیش از پیش سنگین کرده بود.
در عین حال، تهدید اوباما به وتوی لایحه پیشنهادی جمهوریخواهان شاید نشانه ای بود از تلاش وی برای بهبود رابطه با اعرابی که از او به دلیل حمایت از توافق هسته ای ایران دل خوشی ندارند.
از سوی دیگر، آنگونه که از نتیجه نشست اوباما و شورای همکاری خلیج فارس بر می آید، کشورهایی که به بهانه مخاطرات توافق هسته ای از آمریکا طلب سلاح و تضمین های امنیتی بیشتر می کنند، یک گام به اهداف خود نزدیکتر شده و سناریوی ایران هراسی را با چاشنی ایجاد گشت دریایی مشترک علیه ایران پر رنگ و لعاب تر کرده اند.
در همین رابطه خبرگزاری مهر گفتگویی داشته است با پروفسور «اسکات لوکاس» استاد روابط بین الملل دانشگاه «بیرمنگام» انگلستان. لوکاس علاوه بر اشراف بر سیاست خارجی انگلستان و آمریکا در حوزه های خاورمیانه و شمال آفریقا نیز صاحب نظر است. وی بنیانگذار و سردبیر وب سایت تحلیلی «EaWorldView.com» با تمرکز بر موضوعاتی چون ایران و سوریه است.
* «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا می گوید اگر مجلس نمایندگان لایحه دخالت عربستان در حوادث ۱۱ سپتامبر را تصویب کند، آن را وتو خواهد کرد. چرا جمهوریخواهان مجلس نمایندگان آمریکا به دنبال تصویب این لایحه هستند و در مقابل چرا اوباما قصد وتو کردن آن را دارد؟
واقعیت این است که لایحه نقش عربستان در حوادث ۱۱ سپتامبر، موجب ایجاد دو دستگی در بین نمایندگان جمهوریخواه شده است. بعضی از نمایندگان می گویند که خانواده قربانیان باید حق اقامه دعوی علیه بانیان این حادثه را داشته باشند و بعضی دیگر از کاستی های قانونی این لایحه که می تواند عواقب جدی داشته باشد، ابراز نگرانی می کنند. به عنوان مثال، تصویب این لایحه می تواند الگویی باشد برای ترغیب مردم دیگر کشورها به طرح شکایت علیه دولت واشنگتن.
در واقع، دولت باراک اوباما بر این باور است که لایحه پیشنهادی جمهوریخواهان دقیقا مشخص نمی کند که خانواده قربانیان به چه دلایل و در چه مواقعی می توانند علیه دولت خارجی (عربستان سعودی) اقامه دعوی کنند.
*بعضی ها استدلال می کنند که از اهمیت راهبردی عربستان سعودی برای آمریکا کاسته شده است. آیا شما با این استدلال موافق هستید؟
از اهمیت راهبردی عربستان کاسته نشده است. با این وجود، به واسطه اختلاف نظر درباره برخورد با ایران در مسائل منطقه ای از جمله بحران سوریه، کشمکش هایی در رابطه واشنگتن – ریاض وجود دارد.
*در نشست اخیر اوباما و شورای همکاری خلیج فارس برای تشکیل یک نیروی گشت دریایی مشترک علیه ایران توافق شد. حال با توجه به اینکه شورای همکاری خلیج فارس سعی به قانع کردن آمریکا برای ایجاد پیمانی نظامی در سطح ناتو دارد، آیا می توان ایجاد نیروی گشت دریایی مشترک با آمریکا را یک دستاورد بزرگ برای کشورهای عرب خلیج فارس به شمار آورد؟
در مرحله فعلی ایجاد گشت دریایی شورای همکاری خلیج فارس در حد یک ایده است و برای آنکه تاثیر آن را بر روی فاکتورهایی چون ایران برآورد کنیم نیازمند ارائه تعریف واضحتری از منابع و ساختارهای مورد نیاز هستیم.