به گزارش خبرنگار مهر، نشست «تجربه ایرانی مواجه با علوم انسانی مدرن» به همت گروه فرهنگ ایرانی پژوهشکده فرهنگ معاصر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، روز گذشته با حضور رضا داوری اردکانی و سایر اساتید برجسته درپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
محمدامین قانعی راد، رئیس انجمن جامعه شناسی ایران به عنوان یکی از سخنرانان این همایش درباره مواجهه ما با علوم انسانی و اینکه این مواجهه چه تاثیری روی دستگاه اندیشه ای جامعه گذاشته است سخن گفت.
وی گفت: برای اولین بار در سال ۱۳۱۷ غلامحسین صدیقی، تدریس تعلیم وتربیت را در دانشگاه تهران آغاز می کند و پس از آن یحیی مهدوی کتاب «جامعه شناسی یا علم الاجتماع(مقدمات و اصول)» را تالیف کرد. این اثر اولین کتاب جامعه شناسی است که در ایران منتشر شده است. پس از آن در سال ۱۳۳۷ موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی و بعد از آن هم در سال ۱۳۵۰ دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران تاسیس شد. به این ترتیب تاریخ جامعه شناسی ایران را می توان به دو قسم ۱۳۱۷ تا ۱۳۳۷ و ۱۳۳۷ تا ۱۳۵۷ تقسیم کرد.
قانعی راد ادامه داد: در قسم اول (۱۳۱۷ تا ۱۳۳۷) که دوره پیشاتاریخ نام دارد ما مواجهه قدرتمندی با جامعه شناسی نداشتیم اما در دوره دوم (۱۳۳۷ تا ۱۳۵۷) که موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی به کمک یونسکو و احسان نراقی تاسیس شد مواجهه نسبتا قدرتمندی داشتیم. جلال آل احمد، حسن حبیبی، غلامعباس توسلی، داریوش آشوری علی محمد کاردان و.. از جمله چهره های این موسسه هستند.
این استاد جامعه شناسی اضافه کرد: در سال ۱۳۵۵ گروهی از افراد تصمیم گرفتند که بنیادی با نام مطالعه فرهنگ ها بنا کنند که بعدها این بنیاد با موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ادغام و تبدیل به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی شد. به عقیده من نقطه مواجهه ما با جامعه شناسی به عنوان علم مدرن سال ۱۳۳۷ است. در سال ۱۳۵۰ با انحلال موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، جامعه شناسی رادیکالیزه شد.
رئیس انجمن جامعه شناسی ایران تصریح کرد: در سال های ۱۳۳۷ نسل جوان تحت تاثیر نهضت ملی است و جوان های آن دوره تحت تاثیر افرادی چون دکتر مصدق هستند اتفاقی که در این میان می افتد اینکه در چنین شرایطی جامعه شناسی توسط روشنفکرانی تاسیس می شود که شکست خورده اند. این درحالیست که جامعه شناسی فرانسوی محصول پیروزی انقلاب فرانسه است. در امریکا، جامعه شناسی محصول انجیل اجتماعی است یعنی جامعه شناسان گروه هایی هستند که در پی ساختن جامعه بهتر هستند اما جامعه شناسی ایران در شرایطی که به وجود امد که پدیدآورندگان آن هم در برابر غرب و هم در برابر قدرت احساس شکست می کنند.
قانعی راد در پایان گفت: در متون جامعه شناسی ما هم در ان دوران بیشتر مقاومت دیده می شود و به همین دلیل هم جامعه شناسان ما هیچ گاه نتوانستند با توسعه پیوند بخورند. آنها بیشتر ناقد توسعه بودند تا مبلغ آن.جامعه شناسی در سال ۱۳۵۷ را باید در پرتو کینه ای در دل روشنفکران آن دوران جستجو کرد.