خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- مهدی ذوالفقاری: جاده ابریشم شبکه راه های به هم پیوسته ای در راستای بازرگانی وسیع در قاره آسیا بود که شرق و غرب و جنوب آسیا را به یکدیگر مرتبط می کرد و تا قرن پانزدهم میلادی نیز به مدت حدود ۱۷۰۰ سال بزرگ ترین شبکه تجارت جهانی به شمار می رفت.
دولت چین مدتی است که عزم خود برای بازسازی جاده ابریشم رسماً اعلام و تلاش های گسترده ای را در این راه مصروف داشته است. این جاده، آسیای مرکزی را به اروپا متصل می کند. تحقق این هدف مستلزم احداث شاهراه ها، ریل ها و لوله های نفتی بسیاری خواهد بود. از این رو، دو هفته پیش یک مجله آلمانی نیز پروژه غول آسای دولت چین برای بازسازی جاده تاریخی ابریشم را تلاشی برای «تسخیر جهان» نامگذاری کرد.
«شی جین پینگ» رئیس‌جمهور چین مدت ها است در سخنانش بارها به این پروژه اشاره کرده و از «یک خط کمربندی و یک جاده» سخن می‌گوید. چنین پروژه عظیمی حدود ۶۰ کشور جهان یعنی نیمی از جمعیت کره زمین را دربر خواهد داشت.
از این رو، خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده و در این گفتگو جویای دیدگاه وی پیرامون عزم کشور چین برای بازسازی «جاده ابریشم» شده که مشروح آن در زیر آمده است.
* چرا کشور چین تلاش گسترده ای را برای احیای جاده ابریشم در دستور کار دارد؟
چین سال های مدیدی است که به پروژه احیای جاده ابریشم علاقمند شده است. نگاه چین به کشورهای حوزه جاده ابریشم قدیم (جاده تاریخی ابریشم) به عنوان بازارهای اقتصادی مهمِ برخوردار از کالاها و خدمات است. به علاوه، هر قدر که پکن به تقویت بنیه اقتصادی خود می پردازد، ممکن است به تقویت حضور راهبردی خود در میان کشورهای جاده ابریشم، تمایل بیشتری را نیز نشان دهد.
* اهمیت ایران در این پروژه را چگونه ارزیابی می کنید؟
از آنجایی که ایران کشور تأثیرگذاری در این پروژه به شمار می آید، چین سال ها است از روابط گسترده ای با ایران برخوردار است. اگر ایران بخواهد نقش کلیدی در این خصوص داشته باشد، لازم است حضور خود را در میان کشورهای حوزه جاده ابریشم به ویژه در جنوب و آسیای مرکزی توسعه و ارتقاء داده و همچنین نقش اقتصادی بزرگتری را در مقایسه با جایگاه کنونی اش ایفا کند.
* دیدگاه اتحادیه اروپا درباره تلاش های چین برای احیاء جاده ابریشم چیست؟ آیا این اتحادیه به جاده ابریشم به عنوان یک تهدید می نگرد؟
اتحادیه اروپا دیدگاه دوگانه ای پیرامون جاده ابریشم دارد. فکر نمی کنم اتحادیه اروپا به خودی خود آن را به عنوان تهدیدی در راستای منافعش قلمداد کند. با این وجود، اتحادیه اروپا و چین رقبای جهانی یکدیگر هستند؛ لذا پر واضح است که تلاش می کنند تا از منافع حداکثری و ضررهای حداقلی حین رقابت با یکدیگر برای دستیابی به یک بازار خاص برخوردار باشند.
* آیا این جاده می تواند از پتانسیل بهبود روابط میان ایران و اتحادیه اروپا برخوردار باشد؟
لزوماً خیر. ایران و اتحادیه اروپا از زمینه های دیگری نیز برای همکاری یا رقابت با یکدیگر برخوردار هستند.