خبرگزاری مهر – گروه استانها: تبدیل کوه صفه به یک پارک گردشگری هرچند نگرانی برخی کوهنوردان را به لحاظ تغییراتی که برای تسهیل دسترسی مردم به این منطقه تفریحی و طبیعی، در برداشته است اما برخلاف نظر برخی که این تغییرات را مترادف با خدشه دار کردن طبیعت کوهستانی صفه می دانند، شهرداری و برخی کارشناسان اجتماعی اعتقاد دارند، ساماندهی کوه صفه می تواند زمینه استفاده مردم از گردشگری کوهستان در شرایطی که زاینده رود نیز به خشکی محکوم شده، فراهم کند.
چند سالی می‌شود که در مورد ایمن‌سازی کوه صفه زیاد شنیده شده است انواع پروژه‌هایی که بسیاری از آنها به عنوان راهی برای کاهش خطرات کوهنوردی معرفی می‌شود. البته شاید بتوان کلمه ایمن‌سازی را به به گونه ای تعریف کرد که به معنی ساخت و گسترش پیاده‌رو و صاف کردن قسمتهای مختلف کوهستان دانست، تا هر شهروند با هر سطح از امکانات، تجربه و توانایی، بتواند مانند پارک‌ها در آنجا قدم بزند.
شاید در نگاه اول تبدیل کوه به یک پارک با تعداد زیادی ساختمان و مرکز رفاهی و تفریحی مانند رستوران و کافه و امکان استفاده از تاکسی و تله‌کابین برای جابجایی در قسمتهای مختلف آن، اتفاق خوبی به نظر بیاید، ولی باید بدانیم که پس از مدتی دیگر کوهی در کار نیست و البته بسیاری از کوهنوردان و ورزشکاران از همین بابت نگرانند.
تعریف دوم از ایمن‌سازی را باید از زبان اهل فن، یعنی کارشناس ایمنی و امداد و نجات پرسید. اینکه آیا هر ساختار طبیعی خطرناک با صاف کردن و تعداد زیادی پروژه عمرانی ایمن می‌شود یا ایمن‌سازی برای رفتن به کوه، به معنی تهیه و استفاده از لباس و امکانات لازم متناسب با مسیر و مطالعه و استفاده از تجهیزات خاص کارشناسی‌شده در بدنه کوه است طوری که سلامت طبیعت و فرم کوهستان آسیب نبیند.
تله کابین تعادل کوهستان را بر هم می زند
استاد محیط زیست و منابع طبیعی در گفت و گو با مهر در خصوص وضعیت تبدیل کوه صفه به پارک گردشگری صفه گفت: به طور کلی در اکوسیستم‌های کوهستانی، حتما باید تعاملی بین آب، گیاه، جانوران و انسان داشته باشیم. در منطقه صفه، تله‌کابین یکی از مواردی است که این تعادل را بهم می‌زند. در مناطقی شبیه شمال ایران یا بعضی کشورها، شاید پتانسیل احداث تله‌کابین وجود دارد، زیرا وقتی به قسمت های بالاتر می‌رسند تازه شروع یک سلسله جبال است و به نوعی برای خودش یک آغاز است.
همه اقشار مردم امکان مسافرت به جاهای دور دست را ندارند و برای اینکه از زیر بار فشارهای زندگی رهایی یابند بیشتر به اماکن در دسترس سوق پیدا می‌کنند در این میان هم پارک کوهستانی صفه تاحدودی توانسته است نقش جایگزینی را در میان مردم اصفهان داشته باشد
خاتون آبادی بیان داشت: مثال دیگر، آب است که مربوط به منطقه صفه نیست و عمدتا از زاینده‌رود به آنجا پمپاژ می‌شود. باید ببینیم این آب در مسیر بازگشت چه آسیبی به قسمتهای پایین دست می‌رساند، برگشت آن سطح آب سفره‌های زیرزمینی دانشگاه اصفهان را بالا آورده و بتدریج موجب فساد ریشه درختان در پایین شیب می شود.
کوهنوردان کوه صفه را ملک خود می دانند
در عین حال اما وحید خسروی، مدیر مجموعه کوهستانی صفه اصفهان نیز در این ارتباط که چرا کوه صفه به پارک گردشگری مبدل شده است و سبب نارضایتی بسیاری از مردم به ویژه کوهنوردان شده است، گفت: این از حسادت کوهنوردان است که کوه را ملک خود می‌دانند.
صفه و زاینده‌رود دوقلوهای خانواده شهروندان اصفهان هستند
اما در این میان کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر زاینده‌رود و کوه صفه را دوقلوهای دوست‌داشتنی شهر اصفهان دانست و اظهار کرد: مردم اصفهان رابطه دیرینه‌ای با زاینده رود داشته‌اند و گویا آرامش و امنیت روحی و روانی شهروندان این شهر به زاینده رود گره خورده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر بر اثر برخی از برداشت‌های غیر مجاز و همچنین تغییرات اقلیمی زاینده رود خشک شده و هنوز مردم اصفهان نتوانسته‌اند با فقدان این عضو از خانواده‌شان کنار بیایند، اضافه کرد: در این راستا باید توجه داشته باشیم که مردم اصفهان نه تنها یک فضای اقلیمی زیبا بلکه یار همراه خود را از دست داده‌اند و تحمل این امر برای آنها بسیار سخت است.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران با بیان اینکه در حال حاضر مردم اصفهان فضاهای حاشیه‌ای شهر و نه فضاهای حاشیه‌ای رودخانه زاینده رود را بهترین پناه‌گاه و مرهمی برای التیام غم از دست دادن زاینده رود می‌دانند، افزود: از این رو ترغیب مردم به سمت استفاده از فضاهای تفریحی و تفرجگاه‌های طبیعی در اطراف شهر بسیار کار پسندیده‌ای است که التیامی برای فقدان آزاردهنده زاینده رود باشد.
در شهر اصفهان به غیر از صفه فضاهای تفریحی دیگری نیز هستند که در حال تخریب بوده و چنانچه شهروندان نسبت به نحوه استفاده صحیح از این فضاها آموزش نبینند شاهد اتفاقات ناگواری خواهیم بود
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر همه اقشار مردم امکان مسافرت به جاهای دور دست را ندارند و برای اینکه از زیر بار فشارهای زندگی رهایی یابند بیشتر به سمت اماکن در دسترس سوق پیدا می‌کنند، ابراز داشت: در این میان پارک کوهستانی صفه از اماکن مناسب است و تاحدودی توانسته نقش جایگزینی ویژه را در ذهن مردم اصفهان بازی کند.
محمدی ادامه داد: منطقه تفرجگاهی صفه به عنوان دوقلوی زاینده‌رود است و می‌تواند به عنوان عضوی از خانواده اصفهانی‌ها بار زاینده رود را به دوش بکشد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه کوه صفه سبقه طولانی در زندگی مردم اصفهان و شکل‌گیری بافت تاریخی این شهر دارد، افزود: نیکوست که خانواده‌های اصفهانی برای استفاده بهینه از این منطقه باستانی و فرهنگی ترغیب شوند.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران با تاکید بر اینکه این روزها برخی اعتقاد به تخریب صفه و ایجاد خطرات زیست محیطی برای اصفهان دارند، اضافه کرد: بر این اساس باید توجه داشته باشیم که در شهر اصفهان به غیر از صفه فضاهای تفریحی دیگری نیز هستند که در حال تخریب بوده و چنانچه شهروندان نسبت به نحوه استفاده صحیح از این فضاها آموزش نبینند شاهد اتفاقات ناگواری خواهیم بود.
نمی‌توان بین مردم و محیط طبیعی میله کشید
وی ادامه داد: در این راستا باید یادآور شوم که کسانی که دغدغه نابودی صفه را دارند باید به جای انتقاد و جلوگیری از گرایش مردم برای استفاده از این منطقه تفرجگاهی، خود را وقف آموزش به مردم کرده و برای آگاهسازی مردم نسبت به استفاده بهینه از طبیعت صفه تلاش کنند.
محمدی صفه رابخشی از ماهیت شهروندی اصفهان اعلام کرد و گفت: باید حقوق شهروندی در رابطه با صفه رعایت شود و از سویی دیگر نیز باید توجه داشته باشیم که ما حبس کردن و حصار صفه هیچ سودی به جامعه نمی‌رسانیم.
وی با تاکید بر اینکه طبیعت و همه زیبایی‌ها باید در راستای آرامش روحی جامعه باشد و چنانچه سلامت روان پشت میله‌های زیست محیطی محصور بماند خیلی شرایط خوشایندی را به ذهن متبادر نمی‌کند، اضافه کرد: راه صفه و هیچ روزنه طبیعتی نباید به روی انسان‌ها بسته شود. اما باید مردم را آگاه کرد و فرهنگ درست استفاده از طبیعت را به مردم داد و احساس تعلق به طبیعت ایجاد کرد.
مخالف ساخت و ساز در صفه هستیم
اما احمد رضا مصور، معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان در گفت و گو با مهر با بیان اینکه کوه صفه به عنوان جاذبه اکولوژیک طبیعی و همچنین جاذبه‌های میراثی که دارد مورد توجه شهروندان قرار گرفته است، اظهار داشت: از این رو شهرداری با هماهنگی میراث فرهنگی نسبت به حفظ فضای میراثی و طبیعی این منطقه تفرجگاهی توجه داشته و تاکنون اقدامات زیادی را انجام داده است.
همه اقدامات شهرداری در کوه صفه به منظور حفظ این فضا و ایجاد جاذبه‌های گردشگری بوده، ما خود مخالف هر گونه ساخت و ساز در کوه صفه هستیم ضمن اینکه در حال حاضر نیز چنین اقدامی صورت نگرفته است
وی با بیان اینکه ما برای حفظ و نگهداری از قلعه تاریخی «شاه دژ» کوه صفه برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده‌ایم، افزود: باید توجه داشته باشیم که استفاده از فضاهای تاریخی یکی از ملزومات حفظ این بناهاست و از این رو شرایط استفاده از این بنا با راه‌اندازی خط دوم تله‌کابین در دستور کار قرار گرفت.
معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان همچنین به ایجاد فضای سبز مناسب در دامنه کوه صفه طی سال‌های اخیر اشاره کرد و افزود: این فضای ایجاد شده به حفظ دامنه‌های کوه صفه کمک شایانی داشته است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه همه اقدامات شهرداری در کوه صفه به منظور حفظ این فضا و ایجاد جاذبه‌های گردشگری بوده است، گفت: ما خود مخالف هر گونه ساخت و ساز در کوه صفه هستیم ضمن اینکه در حال حاضر نیز چنین اقدامی صورت نگرفته است.
مصور اضافه کرد: ساخت هتل هما هم ارتباطی با کوه و حریم صفه ندارد.
شرایط موجود جامعه و فشارهای ناشی از مشکلات متعدد، ضرورت فراهم آوردن محیط هایی با جذابیت بالا که از خستگی شهروندان بکاهد و زمینه شادی و نشاط اجتماعی را فراهم آورد، از جمله وظایف شهرداری ها است که در این راستا شهر اصفهان با داشتن چندین مکان تفریحی طبیعی، نیاز به بازآفرینی شهری برای ایجاد تغییر در چنین محیط هایی است. از جمله این بازآفرینی ها را می توان در کوه صفه اصفهان مشاهده کرد همانگونه که شهرداری با کمک میراث فرهنگی اطراف رودخانه زاینده رود در شهر اصفهان را برای استفاده عموم ساماندهی کرده است، این ساماندهی در دیگر محیط های طبیعی که دسترسی آن شاید برای همه شهروندان ممکن نباشد، لازم است.