خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: اوایل ماه میلادی جاری (ژانویه ۲۰۱۸)، جمعی از دانشمندان، فلاسفه و فعالین حقوق بشر که در میان آنها چهره‌های برجسته‌ای چون «نوام چامسکی»، «مایکل والزر»، «دیوید فیلیپس» و «مایکل هاردت» به چشم می خورد، با نوشتن نامه‌ای سرگشاده درباره به واقعیت پیوستن تهدید ترکیه مبنی بر حمله به عفرین سوریه هشدار دادند.
در این نامه از آمریکا، ایران و روسیه خواسته شد تا از عدم تجاوز نظامی ترکیه به این منطقه عمدتاً کردنشین، اطمینان حاصل کرده و مانع از تکرار فاجعه کوبانی شوند.
در همین راستا خبرنگار مهر در گفتگو با برخی از نویسندگان این نامه به بررسی این موضوع پرداخته است.
پروفسور «دیوید فیلیپس» یکی از نویسندگان این نامه است، وی در حال حاضر مدیر برنامه صلح و حقوق بشر دانشگاه کلمبیا آمریکا است. وی مشاور ارشد وزارت خارجه دولت کلینتون، معاون پیشین شورای روابط خارجی آمریکا، استاد دانشگاه هاروارد، مشاور ارشد دبیر کل سازمان ملل، عضو ارشد شورای آتلانتیک و رئیس بنیاد حقوق بشر کنگره آمریکا بوده است.
*لزوم نگارش این نامه چه بود؟
این نامه با این ضرورت نگاشته شده است که جامعه جهانی را متوجه تجاوز ترکیه کنیم و به جامعه جهانی در خصوص بی تفاوتی و عدم انجام اقدام مؤثر هشدار دهیم.
در واقع در خصوص این تهاجم اقدام مناسبی را از سوی جامعه جهانی شاهد نبوده ایم.
*چرا جامعه بین‌المللی تهاجم ترکیه به عفرین را محکوم نمی‌کند؟
ترکیه می گوید که عضو ناتو است اما باید توجه داشت که این عضویت صرفاً «اسمی» است.
دلیل این امر این است که ترکیه کشوری اسلامگرا است. از سوی دیگر این کشور دارای گرایشات ضدآمریکایی است و حقوق بشر را رعایت نمی کند.
ترکیه به آسانی و راحتی شاخصهای عضویت ناتو را دارا نیست. اگر امروز قرار بود این کشور عضو ناتو باشد با این شاخصها همسو نبود.
ترکیه به متحد بودن با آمریکا خود گرفته و وابسته به این اتحاد است. همین موضوع امروزه برای این کشور دردسر ایجاد کرده و این کشور را به دشمنی استراتژیک برای آمریکا تبدیل کرده است.
*حضور آمریکا و ترکیه در سوریه به یک شکل است. هردو آنها بدون اجازه دولت سوریه در این کشور هستند. نظر شما در این‌باره چیست؟
کردهای سوریه از آمریکا طلب کمک کرده اند. در مقابل از منظر کردها، ترکیه دشمنی است که این منطقه را اشغال کرده و به نوعی اشغالگر محسوب می شود.
لازم است که آمریکا میان نقش روسیه و کمک و حمایت ترکیه از گروههای جهادی(تروریست) در سوریه توازن ایجاد کند.
پروفسور «دیوید رالف گریبر» نیز یکی دیگر از نویسندگان این نامه است، وی استاد مردم‌شناسی (آنتروپولوژی) مدرسه اقتصادی لندن و نویسنده کتاب معروف «بدهی: ۵۰۰۰ سال نخست» است که در آن تاریخچه‌ای از پول، اعتبار و بدهی را به عنوان راهی برای مطرح نمودن سؤالاتی در باب اینکه جامعه بشری چیست و یا چه می‌تواند باشد و ما واقعاً چه چیزی را به یکدیگر بدهکاریم؛ مورد استفاده قرار می‌دهد.
وی که سابقه تدریس در دانشگاه «ییل» آمریکا را دارد، متخصص نظریه ارزش و نظریه اجتماعی است. گریبر از چهره‌های برجسته جنبش وال‌استریت است و حتی شعار معروف «ما اکثریت ۹۹ درصدی هستیم» را به وی نسبت می‌دهند- شعاری در اعتراض به اینکه چرا ثروت آمریکا باید در دست اقلیت یک درصدی جامعه باشد.
*لزوم نگارش این نامه چه بود؟
قصد ما این بود که برای لیبرال‌ها و مدافعان حقوق بشر، تظاهر به نادیده‌گرفتن آنچه در حال وقوع است را بیش از پیش دشوار کنیم. اقدام ترکیه نقض زیربنایی‌ترین اصول رفتار مدنی (متمدنانه) است و همه آنهایی که ادعا می‌کنند صدای وجدان اخلاقی دنیا هستند، از روی عمد، این مسئله را نادیده می‌گیرند.
علاوه‌براین، می‌خواستیم جهان را از تجربیات دموکراتیکی که به‌طورکلی در شمال سوریه در جریان است، آگاه کنیم- تجربیاتی که هدف نهایی تجاوز ترکیه هستند. آنها (ترکیه) کردهای عفرین را تروریست خطاب می‌کنند نه به‌این‌خاطر که آنها (کردها) کاری در راستای رعب و وحشت دیگران انجام داده‌اند، بلکه به این خاطر که پیرو عقاید «عبدالله اوجالان» رهبر پ ک ک هستند.
بنابراین، ترکیه به این دلیل به عفرین حمله کرد چراکه بسیاری از ایده‌هایی را که غرب ریاکارانه مدعی دفاع از آنها است، تروریستی فرض می‌کند و آرزوی نابودی آنها را دارد و ظاهراً قدرت‌های غربی و قدرت‌های تاثیرگذار بر جریان‌های فکری نیز به شدت در این قضیه همدست هستند.
*چرا جامعه بین‌الملل تهاجم ترکیه به عفرین را محکوم نمی‌کند؟
این واقعاً خیلی عجیب است. مگر نه اینکه این مثال روشنی از یک تجاوز بی‌دلیل است- دولت ترکیه حتی به ندرت به خود زحمت می‌دهد که تظاهر کند عفرین تهدید یا حمله‌ای از هر دست که باشد، علیه آنها انجام داده است. اردوغان به وضوح گفته است که قصد وی تعدیل بافت جمعیتی (توازن قومیتی) عفرین است- این یک تجاوز بی‌دلیل است.
اردوغان حمله کرد و به این ترتیب به همه اعلام کرد که قصدش از انجام چنین کاری انجام جنایت جنگی علیه غیرنظامیان است. البته نه‌اینکه اغلب مردم تا این حد درباره چنین مسائلی صادق باشند! با این وجود، کشورهایی مثل انگلیس تنها از سر وظیفه به حمایت شفاهی بسنده کرده و حتی سازمان عفو بین‌الملل هم نمی‌تواند آنها را وادار کند از صدور بیانیه‌ای که «هردو طرف درگیری را به خویشتنداری فرا می‌خواند» فراتر روند. این تکان‌دهنده است.
این فقط نشان می‌دهد که سیاست قدرت (رئالیسم یا رئال پلتیک) تا چه میزان جانشین هرگونه اصل مشروع یا بهانه اخلاقی شده است. من آنارشیستی هستم که انتظار زیادی از سیاستمداران ندارم اما حتی من نیز تا حدی از این مسئله شوکه شده‌ام.
*حضور آمریکا و ترکیه در سوریه به یک شکل است. هردو آنها بدون اجازه دولت سوریه در این کشور هستند. نظر شما در این‌باره چیست؟
مردم سوریه در ابتدا اعتراضاتی به نظام حاکم داشتند ولی این اعتراضات به گونه‌ای خودخواهانه از سوی قدرت‌های خارجی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. اما آنچه که آمریکا و ترکیه انجام می‌دهند، امپریالیسم محض است.
پروفسور «مایکل والزر» از دیگر نویسندگان این نامه از فیلسوفان سیاسی برجسته آمریکا است و درحال‌حاضر پروفسور مؤسسه «مطالعات پیشرفته» دانشگاه «پرینستون» است. موضوع آثار او دامنه وسیعی را در برمی‌گیرد که از آن جمله می‌توان به جنگهای عادلانه و ناعادلانه، ملی‌گرایی، قومیت، عدالت اقتصادی، نقادی اجتماعی، بنیادگرایی، تساهل و اجبار سیاسی اشاره کرد. از وی تاکنون ۲۷ کتاب و بیش از ۳۰۰ مقاله به چاپ رسیده است.
وی احیا کننده نظریه جنگهای عادلانه و ناعادلانه است.
*لزوم نگارش این نامه چه بود؟
نگارش این نامه با توجه به تهدید ترکیه مبنی بر حمله به جامعه کردی شمال سوریه (که اکنون تحقق یافته است) از فوریت برخوردار بود. کردها یکی از اقوام خاورمیانه هستند که بیش از همه نیازمند حفاظت یا در واقع برخورداری از شرایطی مطلوب هستند. برخی معتقد هستند حتی اگر دولت هم نشود، باید ساکن هرکجا که هستند، درجه‌ای از خودمختاری را داشته باشند.
*چرا جامعه بین‌الملل تهاجم ترکیه به عفرین را محکوم نمی‌کند؟
نمی‌توان روی جامعه بین‌الملل برای دفاع از برخی امور حساب کرد؛ در واقع چیزی به نام جامعه بین المللی نداریم. از آنجا که هیچ‌کس حاضر نیست به‌خاطر کردها بجنگد، هیچ‌کس هم مایل نیست تهاجم ترکیه را محکوم کند. برخی اعتقاد دارند که آمریکا باید دست‌کم تسلیحات مورد نیاز کردها برای جنگ با ترکیه را در اختیارشان بگذارد؛ اما من به اینکه چنین کاری را انجام می‌دهیم شک دارم.
*حضور آمریکا و ترکیه در سوریه به یک شکل است. هردو آنها بدون اجازه دولت سوریه در این کشور هستند. نظر شما در این‌باره چیست؟
جنگ داخلی به این معنی است که مشروعیت حاکم مورد رقابت واقع شده است. من به دعوتی که از جانب کردها باشد، راضی هستم (البته از بابت داشتن چنین دعوتنامه‌ای مطمئن نیستم).
به عقیده من، روسیه و ایران از دولتی حمایت می‌کنند که از نوعی وجاهت قانونی در جمع دولت‌ها برخوردار است. برخی گروههای مخالف سوریه هم هستند (منظور داعش نیست) که نزد برخی وجاهت اخلاقی دارند حال‌آنکه شاید وجاهت قانونی نداشته باشند. باید دید که ترجیح شما ایستادن در کدام سمت است.