خبرگزاری مهر، گروه جامعه: روستاهای ایلام دارد یکی یکی از جمعیت تهی می شود. کشاورزان و دامپروران منطقه که روزگاری حاصل کار و تولید خود را برداشت می کردند، حالا راه شهر در پیش گرفته اند و به حاشیه نشینان شهری، دستفروشان، کارگران فصلی و کارگران ساختمانی تبدیل شده اند و با ادامه وضع فعلی، این سرنوشت محتوم بقیه کسانی است که در مقابل مصائب زندگی در روستاهای گرفتار در میانه کوه و خشکسالی راه مقاومت پیش گرفته اند.
روستای «چم شیرعلی» در بخش هلیلان شهرستان چردوال تنها یک نمونه از روستاهایی است که تقریبا خالی از سکنه شده است.
خدابنده جمشیدزاده مدیر کمیته امداد شهرستان چرداول با بیان اینکه این شهرستان ۵۸ هزار نفر جمعیت با حدود ۱۳ هزار خانوار را در خود جای داده است می گوید: این شهرستان دارای ۱۳۷ روستا است که تعداد قابل توجهی از آنها به دلیل مهاجرت جمعیت خود را از دست داده است. تعدادی از روستاها هم به طور کل خالی از سکنه شده است که این روند با شتاب ادامه دارد. معیشت روستائیان منطقه بیشتر متکی بر دامداری و کشاورزی است اما کشاورزی به دلیل خشکسالی رونق گذشته را ندارد و به دلیل نبود دشتهای وسیع، کشاورزی خرد در زمینهای کوچک دیگر به صرفه نیست.
وی می افزاید: از سوی دیگر کمبود آب بلای جان دامها هم شده است. در حالی که تا همین چند سال پیش روستائیان منطقه گله های چند صد تایی گوسفند و گاو داشتند، حالا دامهای هر خانواده به تعداد انگشتان یک دست رسیده است و نگهداری از آنها و به چرا بردن آنها دیگر به صرفه نیست؛ همین است که اهالی عطای زندگی در روستا را به لقایش می بخشند و زندگی حاشیه ای در ایلام و کرمانشاه را بر آن ترجیح می دهند.
در جای جای روستاهای دهستان زردلان از توابع بخش هلیلان، روستائیانی هستند که با استفاده از تسهیلات کمیته امداد امام خمینی (ره) توانسته اند سر پا بمانند. کمیته امداد در این منطقه به منظور ثابت کردن جمعیت و جلوگیری از مهاجرت به شهرها، طرحهای زیادی را پیگیری کرده است. از تامین بهداشت روستائیان تحت پوشش تا ساخت مسکن و این آخری یعنی کمک هزینه تامین دام همه و همه از سوی نهادی پیگیری می شود که در نخستین روزهای پس از انقلاب اسلامی توسط معمار انقلاب بنا نهاده شد و حالا برکات حضورش در دوردست ترین نقاط کشور قابل مشاهده است.
جمشید زاده مدیر کمیته امداد شهرستان چرداول معتقد است توانمندسازی روستائیان تنها راه پیشگیری از مهاجرت و تخلیه روستاها است. زیرا حیات کشور به حیات روستاها وابسته است و مرگ یک روستا به معنی مرگ تولید و زوال یک شریان حیاتی کشور است.
روستای چم شیرعلی تا همین چند سال پیش حدود ۲۳ خانوار را در خود جای داده بود اما حالا تنها ۴ خانوار با حدود ۳۵ نفر جمعیت را دارا است. از این چهار خانوار هم ۳ خانوار تحت پوشش کمیته امداد هستند که اگر تسهیلات کمیته نبود، چم شیرعلی هم به سرنوشت روستاهای مشابه تبدیل می شد که امروز تنها یادگاری از خانواده ها را در خود جای داده است و برف سقفهای نیمه فرو ریخته اش را کسی نیست که بیندازد. اما هنوز هم امید به آینده را می شود از نگاه دانش آموزانی خواند که در سرمای زمستانی مشق زندگی را در زیر سقف کانکس می آموزند. مدرسه عدالت اگرچه تناسبی با نام خود ندارد اما ۳ دانش آموز دارد که مشتاقانه قدر همین کانکس را می دانند. امسال اولین سال است که کلاس ابتدایی در این روستا برقرار می شود. مدرسه آب و برق و سرویس بهداشتی ندارد اما تا سال گذشته از همین کانکس هم خبری نبود و بچه ها برای درس خواندن به روستاهای مجاور می رفتند که گاهی کیلومترها دورتر است و در سرمای استخوان سوز زمستان رمق را از بچه ها می گیرد. مدرسه قدیمی روستا مخروبه شده و سالهاست بدون استفاده مانده است. سهیل ۸ ساله و خواهرش ستاره ۱۱ ساله به همراه محمدامین که کلاس پنجم است تنها دانش آموزان عدالت هستند. محمدامین می گوید روستای ما نانوایی نداشت و برای همین مردم مهاجرت کردند اما بزرگ که بشوم خودم نانوا می شوم تا دوستانم به روستا برگردند. معلم از شهرستان سرابله می آید و می گوید: درس بچه ها خوب است؛ ای کاش بتوانند ادامه تحصیل بدهند و مثل بقیه، پایان دبستان، پایان دوره تحصیلشان نباشد.
محمد یکی از ۳ خانوار تحت پوشش در این روستا است. ۱۰ سال پیش که زمانه بر زندگی او و خانواده اش سخت گرفت، محمد هم بار سفر را بست تا راهی شهر شود اما تنها یک اتفاق مانع از این مهاجرت شد. سالهای میانی دهه ۸۰ بود و اوج خشکسالی، کشاورزی رو به نابودی و مراتع در حال خشک شدن بود و تهیه علوفه برای آنها به سختی امکان پذیر بود. سرپرست خانواده فوت شده بود و یک زن با پنج فرزند هیچ سرپناهی برای خود متصور نبودند. همان زمان بود که محمد با دریافت ۶ میلیون تومان وام از کمیته امداد توانست ۲۰ راس دام برای خود تهیه کند. ۲۰ راس دام سال به سال بیشتر شد و با اتمام بازپرداخت وام، توانست با دریافت وام ۱۵ میلیون تومانی شرایط نگهداری از دامها را ارتقا بخشد. محمد حالا حدود ۲۰۰ راس دام دارد این در حالی است که در سال ۸۶ و پیش از مداخله کمیته امداد، تعداد دامهای خانواده به ۲ راس رسیده بود.
حالا محمد با درآمد خود از شغل دامپروری، توانسته تراکتوری تهیه کند و کار کشاورزی را هم با همیاری ۲ برادر خود در روستا احیا کند. ۲ دختر خانواده هم توانسته اند تشکیل خانواده بدهند و مادر که حالا در ۵۵ سالگی به سر می برد و سایه فرزندان را بالای سر خود می بیند؛ با چشم‌هایی خیره به افق کمرنگ زمستانی، به روزهایی می اندیشد که شاید اهالی چم شیرعلی بار دیگر به روستا برگردند و هیاهوی بچه ها با سر و صدای بی امان دامها بیامیزد و بوی خوش نان از مطبخ ها تنوره بکشد.