به گزارش خبرنگار مهر، حسین معصومی همدانی بعدازظهر پنج‌شنبه در ارائه پنل علمی در همایش میراث جهانی شاهرود، بسطام و خرقان به میزبانی شهر بسطام بابیان اینکه بزرگ‌ترین فقها، فلاسفه در اوج شکوفایی تاریخ ایران پا به عرصه وجود گذاشتند، ابراز داشت: در دوره‌های زوال نه‌تنها ریاضی‌دان و منجم بلکه هیچ فقیه و عارفی را نیز نمی‌توان مشاهده کرد، لذا شکوفایی و ضعف تمدن‌ها پدیده‌ای است که خود را به این طریق نشان می‌دهد.
وی بابیان اینکه زمانی از گذشته خودمان صحبت می‌کنیم باید از چند اشتباه پرهیز کرد و آن‌هم عدم قیاس آن دوران با شرایط فعلی است، افزود: تاریخ خودمان را با تاریخ قرون‌وسطا نباید مقایسه کنیم، زیرا سامان‌دهی اجتماعی سیاسی که مشخصه قرون‌وسطایی محسوب می‌شود در سرزمین‌های ما نبوده است.
استاد تاریخ و فلسفه علم بابیان اینکه وجه بارز تمدن ما شهری بودن آن است، ابراز داشت: زندگی فکری ما شهری بوده است و عموم بزرگان و عرفای بزرگ ما در فضای شهری زندگی می‌کردند.
معصومی همدانی در ادامه تصریح کرد: یکی دو نسل قبل از خرقانی بزرگ‌ترین عرفای ما در بغداد مهم‌ترین شهر جهان اسلام زندگی می‌کردند لذا تصور دور بودن عارف از اجتماع باطل است زیرا در آن زمان مراکز فرهنگی در دل شهرها مستقر بودند و طبیعتاً فردی نظیر شیخ ابوالحسن خرقانی زاده شهر محسوب می‌شود.
وی افزود: مولانا با کوچ از بلخ به قونیه به سمت یکی از شهرهای بزرگ آسیای میانه گام برمی‌دارد که در این مراکز شهری ارتباط بین مردم قوی بوده است و این‌طوری نمی‌شود تصور کرد که فلاسفه خیلی از عرفا خبر نداشتند بلکه عرفا و فلاسفه با همه اختلافات مایل به ارتباط با یکدیگر بودند.
استاد تاریخ و فلسفه علم، با بیان اینکه فضای زندگی بزرگان و عرفای ما بسیار فرهنگی بوده است، اضافه کرد: نمی‌توان قبول کرد که هیچ صورت فکری پشت این قضیه نباشد، در زمان آل‌بویه به دلیل برخورداری از پایتخت‌های متعدد باعث تنوع و گسترش مراکز فرهنگی شد که درواقع شاید منطقه‌ای مانند بسطام و خرقان یکی از مراکز فرهنگی فعال در آن زمان بوده است.