به گزارش خبرگزاری مهر، اکثر تاریخ های رایج، از جمله تاریخ میلادی و تاریخ هجری شمسی، بر اساس گردش زمین به دور خورشید محاسبه می گردند و تعداد روزهای یک سال کامل، 365 روز و 6 ساعت است. ولی تاریخ هجری قمری، که تاریخ مشترک یک میلیارد و قریب به پانصد میلیون تن از مسلمانان جهان است، بر اساس گردش ماه (قمر) به دور زمین محاسبه می شود و با دور ماه به دور زمین، یک ماه قمری پدید می آید و با تکرار دوازده بار آن، یک سال قمری شکل می گیرد.
مدت هر ماه قمری، 29 روز و 12 ساعت و 43 دقیقه و تعداد کل روزهای یک سال، 354 روز است.
ماه های قمری عبارتند از: محرم، صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی، جمادی الاولی ، جمادی الثانی، رجب ، شعبان ، رمضان ، شوال ، ذیقعده و ذیحجه.
تاریخ قمری، پیش از اسلام نیز در میان برخی از اقوام و امتها، از جمله عرب های جزیرة العرب متداول بود و با نام های "عام الفیل" و امثال آن نام برده می شد. ولی پس از ظهور اسلام، به عنوان تاریخ رسمی این دین رهایی بخش در آمد و بسیاری از احکام عملی و فقهی اسلام، مانند روزه در ماه مبارک رمضان، دادن فطریه، به جای آوردن اعمال حج در ماه های حرام، ایام اعتکاف و امثال آن، بر آن مبتنی شد.
قرآن کریم نیز به این تاریخ سابقه دار و این که تعداد ماه های هر سال آن دوازده است و چهار ماه از ماه های آن حرام می باشند، اشاره کرده و در آیه ای فرموده: ان عدة الشهور عندالله اثنا عشر شهرا فی کتاب الله یوم خلق السماوات و الارض منها اربعه حرم ، ذلک الدین القیم، فلا تظلموا فیهِن انفسکم.
به طور قطع شماره ماه ها در پیشگاه خدا از روزى که آسمان ها و زمین را آفریده در کتاب خدا دوازده ماه است، از آنها چهار ماهش ماه حرام است، این است حساب استوار و پایدار، پس در این چهار ماه با جنگ و فتنه و خونریزى بر خود ستم روا مدارید و با همه مشرکان همان گونه که آنان با همه شما می جنگند ، بجنگید و بدانید خدا با پرهیزکاران است . (سوره توبه، آیه 36)
اما از اینکه تاریخ قمری از چه زمانی در میان مردم و در عصر کدام پیامبری از پیامبران الهی مرسوم و معمول شده است، اطلاع دقیقی در دست نیست. برخی از مورخان، استقرار کشتی نوح (ع) در کوه جدی، پس از پایان طوفان عظیم را در ماه محرم دانسته و به همین جهت محرم را از آن زمان، اول سال قمری دانسته اند. (2)
تاریخ قمری، حداقل از زمان تجدید بنای خانه خدا توسط حضرت ابراهیم (ع) و پسرش حضرت اسماعیل (ع) و رواج زیارت خانه خدا و انجام مراسم حج از آن زمان به بعد، در میان اعراب و سایر اقوام و قبایل جزیرة العرب متداول بوده و تا ظهور اسلام مورد استفاده اعراب قرار می گرفت و پس از هجرت پیامبر(ص)، تاریخ رسمی مسلمانان شد.
بعد از تعیین و تصویب مبدأ برای تاریخ اسلام، تعیین مبدأ و سرآغاز برای سالهای این تقویم نیز ماه محرم بنا به خصوصیات خاص خود که اولاً پایان مراسم و سفر حج بود و ثانیاً آخر ماه های حرام بود به عنوان اولین ماه سال انتخاب شد. در برخی دیگر از منابع نیز آمده است که چون از عصر ابراهیم (ع) اکثر اقوام عرب به علت فراغت از سفر حج و اعمال آن در ماه ذی الحجه، ماه بعد از آن را که محرم باشد، اولین ماه سال می گرفتند، روی این اصل با تبعیت از اصول سنتی اعراب ماه محرم را آغاز سال هجری قرار دادند.
اگر چه در اکثر کشورها مراسم خاص سال نو برگزار می شود ولی در اکثر کشورهای عربی اعیاد فطر و قربان به عنوان بزرگترین عید و جشن ملی در نظر گرفته می شوند.
و اما شروع سال قمری و ماه محرم برای شیعیان یادآور قیام خونین و همیشه جاوید امام حسین (ع) است. در مذهب تشیع ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده است. حادثه ای که با وجود گذشت قرنهای متوالی همچنان متبلور و راهگشای جویندگان حق و حقیقت است.
ای ماه خون، بار دیگر رسیدی و با نسیم گرم کربلایی، قصه آلاله های سرخ را به گوش جان می رسانی . دوباره سکوت تاریخ را در هم می شکنی و بغض ناله را از تنگنای حنجره ها آزاد خواهی کرد. بار دیگر از راه رسیدی و برف سکوت را با آفتاب عشقی که بر آسمان سینه داری، آب می نمایی و آن را به اقیانوس خروشان فریاد می رسانی، ای ماه خدا، قدومت گر امی.