خبرگزاری مهر – گروه استانها: سه سال است چشم‌به‌راه صدایی است که از لب‌های سکوت کرده دخترش بیرون بیاید، دخترش بارها چشم‌هایش را به لب‌های مادر دوخته بود؛ چشم‌هایی که باید هم با آن دید و هم شنید.
ساعت حوالی ۱۱ صبح را نشان می‌دهد، مادر کم‌کم آماده می‌شود تا به همراه فرزندش راهی مرکز کاشت حلزون شنوایی غرب کشور است؛ همان‌جایی که در آن زندگی خیلی‌ها به قبل و بعد حضورشان در این مرکز مربوط می‌شود.
بارها این مسیر را به امید آنکه روزی فرزندش قادر به شنیدن و حرف زدن باشد طی کرده و حال در نوبت کاشت حلزون مراحل موردنیاز را طی می‌کند.
آنچه عنوان شد برشی از زندگی خانواده‌ای است که در آن پدر و مادر از شنوایی کامل برخوردارند اما فرزندشان از بدو تولد با مشکل ناشنوایی همراه شده و با گذراندن مراحلی در نوبت کاشت حلزون گوش قرارگرفته‌اند.
کاشت دستگاهی به نام حلزون شنوایی در گوش داخلی، امکان احیای قطعی شنوایی را از طریق کانال گوش، برای ناشنوایان شدید یا مادرزادی فراهم می‌کند در دنیایی که ارتباطات بنیان اصلی زندگی را تشکیل می‌دهد، محروم بودن از ابتدایی‌ترین و شگفت‌انگیزترین مهارت بیولوژیکی یعنی شنوایی بسیار دردناک است چراکه قرار گرفتن در دنیای سکوت و انزوا به معنای از دست دادن نیمی از زندگی است اما در چنین شرایطی کاشت دستگاهی به نام حلزون شنوایی در گوش داخلی، امکان احیای قطعی شنوایی را از طریق کانال گوش، برای ناشنوایان شدید یا مادرزادی فراهم می‌کند.
مرکز کاشت حلزون شنوایی غرب کشور در همدان از سال ۹۰ با شکل‌گیری یک گروه مجرب و با توجه به برخورداری از استانداردهای بالا توانست مجوز لازم را دریافت کند و نخستین عمل جراحی کاشت حلزون شنوایی را نیز اسفند ۹۲ انجام داد.
این مرکز یازدهمین مرکز کاشت حلزون در کشور است و تشکیل آن‌یکی از دستاوردهای بسیار مهم در راستای رفع مشکلات ناشنوایان به شمار می‌رود چراکه اقدامات توان‌بخشی پس از جراحی کاشت حلزون برای برنامه‌ریزی و تنظیم پردازشگر گفتار انجام می‌شود و فرایند یادگیری با تطبیق برای چند ماه تا چند سال طی می‌شود و در این مدت عملکرد گفتاری فرد بهبود خواهد یافت.
کاشت حلزون نوعی درمان برای افراد باکم شنوایی شدید تا عمیق بوده و به شکل مؤثری برای کودکان و بزرگ‌سالان کم‌شنوا قابل‌استفاده است کارشناس شنوایی دانشگاه علوم پزشکی همدان در این خصوص در گفتگو با مهر بابیان اینکه کاشت حلزون نوعی درمان برای افراد باکم شنوایی شدید تا عمیق بوده و به شکل مؤثری برای کودکان و بزرگ‌سالان کم‌شنوا قابل‌استفاده است، گفت: حلزون گوش، اصوات را به پالس‌های الکتریکی رمزگردانی شده تبدیل می‌کند به‌طوری‌که این پالس‌های الکتریکی عصب شنوایی را تحریک کرده و مغز آن‌ها را به صوت تفسیر می‌کند.
حمید حسینی بابیان اینکه شنوایی از طریق کاشت حلزون با شنوایی نرمال متفاوت بوده و برای یادگیری اصوات شنیده‌شده به زمان نیاز دارد، افزود: در حال حاضر از میان هر ۱۰۰۰ تولد زنده، دو تا سه مورد با مشکلات شنوایی متولد می‌شوند که مهم‌ترین علت آن مسائل ژنتیکی است.
وی در پاسخ به این سؤال که کاشت حلزون شنوایی برای چه افرادی انجام می‌شود، اظهار داشت: کاشت حلزون شنوایی برای ۲ گروه از بیماران شامل ناشنوایان مادرزادی و افرادی که به علل مختلف مانند تصادف و ابتلا به بیماری‌های ویروسی و مننژیت شنوایی خود را ازدست‌داده‌اند، انجام می‌شود.
این کارشناس شنوایی‌شناسی درباره زمان طلایی کاشت حلزون شنوایی نیز عنوان کرد: برای اثربخشی بیشتر عمل جراحی کاشت حلزون شنوایی بهتر است این اقدام تا قبل از ۲ سالگی انجام شود ولی بیمارانی بوده اند که در سنین بالاتر کاشت حلزون را انجام داده‌اند.
وی گفت: برای افرادی که به تدریج دچار کم‌شنوایی شدید و ناشنوایی شده‌اند محدودیت سنی برای کاشت حلزون شنوایی وجود ندارد و باید هرچه سریع‌تر برای این بیماران عمل انجام شود.
وی گفت: کاندیداتوری کاشت حلزون در کودکان نسبت به بزرگ‌سالان بسیار پیچیده‌تر است و به عوامل متعددی مانند سن، آستانه شنوایی رادیوگرام، پردازش شنوایی با سمعک و عملکرد بازشناسی گفتار (در کودکان بزرگ‌تر) بستگی دارد.
وی اضافه کرد: اکثر بیمارانی که عمل کاشت حلزون شنوایی برای آنان انجام می‌شود، تجربه‌ای از اصوات ندارند و معنی صداها را نمی‌فهمند و در حقیقت مرحله زبان‌آموزی برای این افراد پس از کاشت حلزون آغاز می‌شود.
حسینی گفت: ازاین‌پس کار گروه‌های توان‌بخشی مراکز کاشت حلزون شنوایی متشکل از ادیولوژیست (کارشناس شنوایی‌شناسی)، گفتار درمانگر، روانشناس و... آغاز می‌شود و این افراد ضمن انجام تنظیمات روی دستگاه‌ها، بیمار را برای شنیدن صداهای محیط آماده می‌کنند و سپس همان‌طور که همه ما در کودکی اشیا را دیده، شناخته و تلفظ کرده‌ایم، کودکی که عمل کاشت حلزون روی او انجام‌شده، بانام و صدای اشیا آشنا شده و به‌تدریج گفتار روزانه ما را تمرین می‌کند.
شاخه ژنتیک مرکز کاشت حلزون راه‌اندازی شده است
رئیس مرکز کاشت حلزون استان همدان نیز در این خصوص بابیان اینکه کاشت حلزون می‌تواند ناشنوایی و کم شنوایی عمیق را به‌طور کامل درمان کند؛ افزود: مهم‌تر از کاشت حلزون پیشگیری از ناشنوا شدن افراد است که در این زمینه شاخه ژنتیک مرکز کاشت حلزون راه‌اندازی شده و با انجام مشاوره و تست‌های تخصصی برای خانواده‌هایی که یک عضو ناشنوا دارند از ایجاد ناشنوای جدید پیشگیری می‌کنیم.
فرهاد فراهانی بابیان اینکه هفته جاری صد و شصت و نهمین عمل کاشت حلزون با موفقیت در استان همدان انجام شد، گفت: سالانه یک هزار و۲۰۰ عمل کاشت حلزون شنوایی در ۱۱ مرکز کشور انجام می‌شود.
برنامه آینده مرکز کاشت حلزون کاشت پروتزهای ساقه مغز است
فرهاد فراهانی برنامه آینده مرکز کاشت حلزون را کاشت پروتزهای ساقه مغز عنوان و اضافه کرد: امیدواریم فنّاوری مربوطه را به‌زودی به همدان بیاوریم.
وی بابیان اینکه از کودکان یک سال و نیم سال گرفته تا بیمار ۶۵ سال در این مرکز مورد عمل جراحی قرارگرفته‌اند، عنوان کرد: هرچه سن بیمار پایین‌تر باشد یعنی تقریباً زیر سه سال، عمل کاشت حلزون بهتر جواب خواهد داد.
فراهانی بابیان اینکه مغز در سنین پایین‌تر حالت انعطاف‌پذیری دارد و هر آنچه سن بالاتر رود انعطاف‌پذیری مغز کمتر خواهد شد، گفت: از سن ۶ و ۷ سال به بعد انعطاف‌پذیری مغز کم خواهد شد.
وی بابیان اینکه در فردی که مشکل مادرزادی داشته و یا قبل از اینکه توانمندی گفتار پیدا کند ناشنوا شده باشد، هرچه سن بالاتر رود درصد بهبود کمتر خواهد شد، گفت: در افرادی که توانمندی گفتار داشته اما به دلایلی ناشنوا شده‌اند اگر زیر ۱۰ سال سن داشته باشند، عمل نتیجه بهتری خواهد داشت.
رایزنی برای پذیرش بیماران عمل کاشت حلزون از خارج کشور
فراهانی با اشاره به توانمندی‌هایی که درزمینهٔ کاشت حلزون در کشور حاصل‌شده است، عنوان کرد: در حال رایزنی هستیم بیمارانی را برای عمل کاشت حلزون از خارج کشور پذیرش کنیم.
مدیرکل بهزیستی استان همدان نیز در این خصوص با اشاره به اینکه ۳۵ هزار معلول زیرپوشش بهزیستی استان همدان هستند، افزود: ۶ هزار نفر در همدان مشکل معلولیت شنوایی وگفتاری دارند.
۵ هزار و ۱۷۰ ناشنوای استان همدان در سازمان بهزیستی پرونده دارند
حمیدرضا الوند بابیان اینکه یک‌هفتم یعنی ۱۵ درصد از جامعه معلولان استان مشکل گفتاری و شنوایی دارند، افزود: ۵ هزار و ۱۷۰ ناشنوای استان همدان در سازمان بهزیستی پرونده دارند و این افراد مانند معلولان دیگر خدمات مستمر و غیرمستمر دریافت می‌کنند که خدمات غیرمستمر شامل ارائه دفترچه بیمه، پرداخت کمک‌هزینه درمان، زندگی و مسکن و ارائه سمعک به این افراد است.
مدیرکل بهزیستی استان همدان با اشاره به اینکه در حال حاضر پشت نوبتی برای دریافت سمعک نداریم، ادامه داد: بر اساس درخواست متقاضیان دریافت سمعک در هفته دو روزبه مراجعین سمعک ارائه می‌شود.
طی ۶ ماهه نخست امسال نیز ۲۲۰ مورد سمعک توسط بهزیستی به متقاضیان داده‌شده است وی بابیان اینکه این افراد خدمات بیمه پایه بیمه تکمیلی، کمک‌هزینه‌های زندگی، ایاب ذهاب، تحصیل و در صورت نیاز مستمری، توان‌بخشی رایگان مثل کشت حلزون و تأمین وسایل موردنیاز دریافت می‌کنند، عنوان کرد: ازنظر تقاضای سمعک شهرستان همدان در استان در اولویت است و طی ۶ ماهه نخست امسال نیز ۲۲۰ مورد سمعک توسط بهزیستی به متقاضیان داده‌شده است.
الوند بابیان اینکه باوجود برنامه‌های شناسایی و غربالگری شنوایی در آینده نزدیک امیدواریم فرد ناشنوایی نداشته باشیم، اظهار داشت: سال گذشته درزمینهٔ کاشت حلزون برای افراد ناشنوا ۳۵ مورد با هزینه سازمان و هیئت‌امنای بیمارستان شهید بهشتی انجام شد.
وی در خصوص سیاست‌های کلی سازمان بهزیستی یادآور شد: با توجه به فشارهای اقتصادی تلاش سازمان این است که با فراهم کردن بخشی از نیازهای معلولان این فشارها را به حداقل برساند و با ارائه بسته‌های حمایتی درصدد افزایش اعتبارات برای مراکز نگهداری معلولان و تأمین ابزارهای توان‌بخشی برای معلولان باشد.
وی درزمینهٔ تأمین تجهیزات توان‌بخشی برای معلولان گفت: به‌طورقطع برای تأمین این تجهیزات مشکلاتی وجود دارد اما سازمان با برنامه و پیش‌بینی‌ها درصدد رفع دغدغه تأمین تجهیزات و ایجاد توانمندی در معلولان است.
عمل کاشت حلزون شنوایی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و حدود ۲ تا ۳ ساعت به طول می‌انجامد به‌طوری‌که در این عمل یک برش در پشت لاله گوش برای باز کردن استخوان ماستوئید که به گوش میانی منتهی می‌شود، ایجاد می‌شود و با باز کردن راهی به درون گوش میانی و سپس از قاعده مجرای حلزونی شکل قسمت داخلی پروتز حلزونی در مجرای حلزونی شکل قرار داده می‌شود و گیرنده داخلی در استخوان پشت گوش ثابت می‌شود.
در این روش عمل جراحی لازم می‌شود یک یا چند روز بیمار در بیمارستان بستری شود که این مسئله بستگی به دستگاه مورداستفاده و آناتومی (ساختار) گوش داخلی دارد.