عباس معلمی عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه استفاده اخلاقی از حادثه عاشورا لایه های مختلفی دارد، گفت: افراد با اعتقادات و مذاهب مختلف چون شیعه و غیر شیعه وقتی با حادثه ای برخورد می کنند که در جنگی عده افراد کمی که معصوم هستند در مقابل افراد انبوه که در اوج خشونت و سنگدلی قرار می گیرند، احساسی در آنها پیدا می شود که نسبت به مظلوم احساس همدردی کنند و این عطوفت و همدردی در سازندگی انسان مؤثر است .
وی در ادامه با تأکید بر اینکه ورزش کردن جسم انسان را می سازد، مطالعه و تمرین ابعاد فکری را ساخته و ذهن انسان را قویت می کند، اظهار داشت: در بعد روحی و روانی نیز وقتی انسان در جای مناسب احساس خود را بروز می دهد، عاطفه او تقویت شده و خوش قلب تر می شود.
عباس معلمی در ادامه با بیان اینکه زمانها و مکانهایی هستند که به افراد کمک می کنند تا به سوی خدا و اوامر الهی جذب شوند، تصریح کرد: هنگامی که می گوئیم با نماز خواندن وارد دریایی می شویم که خود را از ناخالصیها پاک می کنیم، درباره دهه محرم نیز وضعیت چنین است با وارد شدن به ماه محرم انسان ناخالصیهای خود را پاک و تا حدی خود را تزکیه می کند.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی با اشاره به اینکه گاهی اوقات انسان باید دقت بیشتری کرده و خود را در آینه عاشورا بررسی و حسن و قبح اعمال خود را ببیند و از خود سؤال کند که اگر من در حادثه عاشورا بودم در کدام سپاه قرار می گرفتم، یاد آور شد: انسان باید با بررسی خصلتهای افراد مختلف، آنها را مورد سنجش قرار داده و با دقت و تیزبینی جایگاه خود را در میان سپاه اسلام یا کافر و یا حق و باطل بیابد. این مسئله باعث می شود انسان نسبت به خود سختگیری کند، چرا که برای رسیدن به این مهم مقدمه لازم است و عظمت این حادثه کمک می کند تا حق و باطل روشن شده و انسان بتواند ناراستیها و کجیها را ببیند.
وی با بیان اینکه حماسه عاشورا تأثیر بسیار والایی در خودسازی و اخلاق الهی در انسانها دارد، گفت: ایامی چون دهه محرم و یا مناسبتهایی مانند ماه رمضان منجر می شود تا انسان به خدا نزدیک شده و از بسیاری کارها حذر کند، به طوری که جرایم کاهش می یابد، رئوف و مهربان می شود و تحملش بالاتر می رود.