به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام علی ذوعلم رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی آموزش و پرورش صبح امروز در محل این سازمان برگزار شد.
ذوعلم در ابتدای سخنان خود با تاکید بر پیگیری بحث مدرسه زندگی گفت: مدرسه زندگی دارای مبانی محکم در حوزه تعلیم و تربیت است اما چون فهم عمیقی از آن نشده است شاید درست پیگیری نمی‌شود و ما رویکرد مدرسه زندگی را از مبانی فلسفی اسلامی گرفتیم.
وی ادامه داد: بحث آینده کشور ما به این سازمان وابسته است. ما نیاز به تحول در قواره برنامه درسی داریم. بهتر شدن تک تک دروس کافی نیست بلکه قواره برنامه درسی باید تغییر کند چون در حال حاضر مناسب نیست.
وی ادامه داد: ابتدا باید مبانی نظری ما تغییر کند. اگر در یک مدرسه دانش آموز ما به خاطر الزام مدیر نماز بخواند آن تربیت اسلامی نیست. اینها باید تغییر کند. دومین منبع ما تجربه‌های جهانی است اما نباید از آنها خط فکری بگیریم بلکه باید از آن بهره بگیریم. ما هرگز برخی الگوهای تربیتی کشورهای به ظاهر پیشرفته را قبول نداریم. سومین منبع ما نیز تجربه‌های موفق کشور خودمان است. ما مدارس موفق بسیاری داریم و بازآفرینی برخی الوگهای تربیتی را پیش گرفتند.
وی بیان کرد: شکل گیری بخش کارشناسی زبده و توانمند برای برنامه‌های تحصیلی مورد نظر ماست که استمرار و ثبات داشته باشد. گلایه همیشگی ما از دولت و مجلس همین است که چرا در عمل به این بخش مهم جامعه آنطور که باید توجه نمی‌شود. در حال حاضر عدالت درباره آموزش و پرورش نیست و هیچکس جز رهبر معظم انقلاب که همواره از معلمان و توجه به آموزش و پرورش حمایت کرده اند، وجود ندارد.
وی در ادامه درباره اوقات فراغت دانش آموزان که پیش روست و برنامه ریزی مدارس برای فراغت دانش آموزان گفت: یکی از انتقادها به مدارس این است که نباید تعطیلات تابستان دانش آموزان را به حال خود رها کند اما غالباً رویکرد مدارس این است که یک پولی از اولیای دانش آموزان دریافت می‌کنند و چند برنامه تفریحی تدارک می‌بینند در حالی که این برنامه‌ها باید دارای محتوای سازنده و تربیتی و ارتقا بخش باشد.
اداغام پژوهشگاه به معنای ارتقاء آن است
ذوعلم در پاسخ به سوال خبرنگارمهر درباره ادغام پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزش و پرورش و به معنای دیگر انحلال این پژوهش‌ها، تصریح کرد: طرحی که ما داریم به معنای حذف و انحلال پژوهشگاه نیست بلکه به معنای ادغام و ارتقای پژوهشگاه است. در واقع پژوهشگاه در قالب جدید حذف نمی‌شود بلکه به یکی از معاونت‌های مهم این سازمان تبدیل می‌شود. باید توجه داشته باشیم که ما می‌خواهیم از توانمندی پژوهشگاه‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور در کاربست تحقیقات بنیادین آموزش و پرورش استفاده کنیم. باید از مؤسسات پژوهشی بخواهیم که روی موضوعات مختلف تحقیق کند و نتیجه را از آنها دریافت کنیم و در آموزش و پرورش پیاده سازی کنیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی آموزش و پرورش افزود: پژوهشگاه در حوزه‌های یادگیری، کارهای کمی تاکنون انجام داده است. ما می‌خواهیم از بنیه پژوهشگاه برای تقویت حوزه یادگیری استفاده کنیم. معاون پژوهشی در استان‌ها داریم که باید تقویت شود. در واقع عنوان‌ها در استان‌ها به گروه‌های پژوهشی تغییر می‌کند.
ذوعلم با تأکید بر اینکه معاون پژوهشی سازمان پژوهش که در واقع همان بخش پژوهشگاه آموزش و پرورش است، تنها برای سازمان پژوهش کار نخواهد کرد و فعالیت او محدود به ارائه خدمات به سازمان پژوهشی می‌شود، گفت: ما یک مصوبه‌ای داریم مبنی بر ادغام پژوهشگاه که از طرف سازمان امور استخدامی کشور به ما تکلیف شده است و باید آن را اجرایی کنیم. نباید بابت اجرای این مصوبه ما سرزنش شویم. براساس دیدگاهی که در سازمان پژوهش‌ها حاکم است، ما هم می‌خواهیم این مصوبه را اجرا کنیم و هم اینکه قدرت پژوهشگاه را حفظ کنیم. در این طرح یک سوم سازمان همان پژوهشگاه می‌شود و نقش بنیادینی در این سازمان ایفا خواهد کرد.
وی ادامه داد: یکی از کارهای پژوهشگاه این خواهد بود که استانداردهای تألیفی را به ما بدهد. پیش از این پژوهشگاه تنها در حوزه پایش کتابهای تألیفی ورود می‌کرد و اگر سفارشی در حوزه ارزشیابی به آنها داده می‌شد، آن را انجام می‌داد. اما منطقاً نمی‌توان پژوهش را از برنامه ریزی جدا کرد. برای همین برخی پژوهشگران به حوزه‌های یادگیری می‌پیوندند و ما یک بازآرایی در حوزه کارشناسان و محققان انجام می‌دهیم.
ذوعلم در پاسخ به این سوال که برخی اعلام می‌کنند این ادغام و انتخاب پژوهشگران به نوعی سیاسی است، بیان کرد: همه ما انسان‌های سیاسی ای هستیم. اما مهم این است که منافع حزب را به منافع کشور ترجیح ندهیم و یا اینکه شعار سیاسی و دروغ ندهیم. پس به معنایی ما یک سیاست غلط و یک سیاست درست داریم. ما می‌خواهیم اعضای هیئت علمی را کامل کنیم. بیش از ۱۰۰ پست خالی در حال حاضر وجود دارد ولی اینکه بخواهیم تعدیل نیرو کنیم و یا کسی را از کار برکنار کنیم این طور نیست.
وی افزود: ملاک ما برای انتخاب افراد این است که باید خلاقیت، دانایی، توانایی، خوشفکری، مؤمن بودن و انقلابی بودن را داشته باشد. اینها همان کلیدواژه‌هایی است که رهبر معظم انقلاب نیز بر آنها تأکید دارند.
کناره گیری وزیر برای کشور هزینه داشت
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی آموزش و پرورش در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه پس از استعفای سید محمد بطحائی وزیر سابق آموزش و پرورش عنوان کردید افراد زیادی از رفتن ایشان خوشحال نیستند، مبنای این بیان چه بود؟ گفت: من براساس تماس‌هایی که با من گرفته می‌شد که برخی از آنها از دلسوزان نظام و کشور بودند و برخی از بدنه دولت و عنوان می‌کردند از کناره گیری ایشان راضی نیستند این را بیان کردم. اینکه عده زیادی از کناره گیری ایشان راضی نبودند لزوماً به معنای این نیست که از عملکرد ایشان راضی بودند اما رفتن ایشان به هر حال برای کشور هزینه ایجاد کرد. اینکه یک نفر سرپرست شود و در یک دوره‌ای شعارهایی بدهد و دوباره قرار باشد وزیری بیاید و … یا اینکه ما با این واقعیت روبرو هستیم که عمر وزرای آموزش و پرورش ما دو سال می‌شود یعنی هزینه دادن برای آموزش و پرورش و کشور. در حالی که باید آموزش و پرورش وزیری داشته باشد که ۱۰ سال در این مسند بماند و بر کار او نظارت شود. بسیاری از مواقع در خود مجلس شورای اسلامی کسانی بودند که عنوان کردند وزیری استیضاح شده و کسی دیگر در مجلس رأی اعتماد گرفته اما نمایندگان به وزیر قبلی راضی‌تر بودند.
و ی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه آیا برنامه عملیاتی برای اجرای مدرسه زندگی دارید، گفت: مدارس امروز ما آنچنان که باید، نیستند و دارای خلاء ها و آسیب‌هایی هستند. مثلاً در برخی مدارس در بعد اعتقادی ضعف‌هایی وجود دارد یا در برخی مدارس در بعد اخلاقی یا علمی یا فناوری و… در واقع مدارس تک ساحتی هستند. بعد عقلانیت، پرسشگری آزاد و اندیشه ورزی در مدارس ما ضعیف است. آزادی والاترین فخر الهی است و انقلاب اسلامی نیز هدفش همین آزادی بوده است. در بیانیه گام دوم انقلاب ی وقتی از ارزش‌های انقلاب سخن گفته می‌شود اولین نکته‌ای که به ان اشاره می‌شود، آزادی است وما باید در مدارس اخلاقی و فرایند آن را تبیین کنیم. امروز در سازمان پژوهش یکی از کارهای ما همین است که بتوانیم سازوکاری پیدا کنیم که به سمت مدرسه زندگی حرکت کنیم. ما بیش از ۱۱۰ هزار واحد آموزشی در کشور داریم و طراحی الگویی برای این تعداد واحد آموزشی کار اسانی نیست.
گنجاندن فرازهایی از بیانیه گام دوم انقلاب در جلد کتابهای درسی
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه در کتابهای درسی برای گام دوم انقلاب و یا شعار امسال چه محتوایی گنجانده شده است، بیان کرد: یکی از آسیب‌هایی که ما داریم این است که می‌خواهیم با محتواهای پرارزش با شعار و کلیشه برخورد کنیم. چند سال قبل نیز دفتر مقام معظم رهبری انتقادی مطرح کردند مبنی بر اینکه شعارهای سال تبدیل به پلاکارد می‌شود. در بحث رونق تولید، ما اگر بتوانیم توان و مهارت را در دانش آموزان افزایش دهیم در واقع توانسته ایم شعار سال را عملی کنیم. اما در حوزه بیانیه گام دوم انقلاب ما در سال تحصیلی جدید فرازهایی از این بیانیه را در جلد کتابهای درسی (پشت جلد) می‌گنجانیم و از معلمان انتظار داریم که درباره آن جملات سر کلاس‌های درس بحث و گفتگو کنند و منطق آن کلام بیان شود.
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه گفته می‌شود شما کمیته‌های برنامه درس ملی را کنار گذاشته اید و در حال حاضر یک کمیته نظرش را تحمیل می‌کند، گفت: ما از منتقدینی که حاضر هستند درباره برنامه درس ملی گفتگو کنند خواهش می‌کنیم که با ما تماس بگیرند و به بحث و گفتگو با هم بنشینیم. برنامه درس ملی یک سند ملی است که حاصل کار جمعی است و اسامی افرادی که در آن کار جمعی حضور داشتند در حال حاضر نیز در تیم جدید دیده می‌شود. در هر کار جمعی ممکن است چند نفر به فرازهایی از کار ایراد داشته باشند همانطور که بنده نیز از برخی از گذاره‌های برنامه‌های درسی دفاع نمی‌کنم اما از حاصل کار جمعی دفاع می‌کنم در حال حاضر ملاک ما سندی است که مصوب شده و یا هر قانونی که در مجلس به تصویب برسد.
تغییر لازمه پیشرفت است
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی آموزش و پرورش در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار مهر مبنی بر اینکه سالهاست بحث تغییر سیستم آموزشی و یا تغییر کتابهای درسی پیشتاز هستیم و به نوعی تا حرف از تغییرات جدید زده می‌شود خانواده‌ها و معلم‌ها نگران می‌شوند آیا تغییرات جدید مد نظر شما باز هم قرار است همه چیز را از بنیاد تغییر دهد، بیان کرد: لازمه پیشرفت، تغییر است اما ما با تغییری که منطقی و متناسب نباشد موافق نیستیم. تغییرات باید متناسب با نیازها باشد و تحول در تغییر قواره درسی کاری پیچیده و طولانی است. باید نظرخواهی کنیم، کارگروه بگذاریم و به نتیجه برسیم. نکته این است که در این تغییر همه چیز تغییر نمی‌کند. مثلاً ما کاری به تغییر ساختار ۶.۳.۳ نداریم بلکه ما بدنبال تغییرات معنادار برای توانمند سازی دستگاه تعلیم و تربیت هستیم.
ذوعلم در انتها در پاسخ به این پرسش که بسیاری از اتفاق‌هایی که در جامعه می‌افتد نوک پیکان انتقاد به سمت آموزش و پرورش می‌رود که در امر پرورش کوتاهی کرده است، بیان کرد: معمولاً دیواری کوتاه‌تر از آموزش و پرورش وجود ندارد. مثلاً اگر یک موتوری ورود ممنوع بیاید یا دختران ما حجابشان کم باشد و یا کسی بخواهد فرزندش را خارج از کشور بدنیا بیاورد همه می‌گویند آموزش و پرورش کوتاهی کرده است. در یک معنا این حرف غلطی نیست چرا که نهاد مدرسه اگر قدرتمند و توانمند باشد می‌تواند مشکلات را حل کند. هر چند انسان‌ها مختار هستند و حتی اگر یک نفر در یک مدرسه بسیار خوب تربیت شده باشد می‌تواند تصمیم بگیرد در یک جا مسیرش را عوض کند اما مدرسه زمینه ساز خوبی است. به همین جهت می گویم که مسئله هویت و اهداف جامعه را باید در برنامه‌های درسی دنبال کنیم. حالا اینکه چقدر خانواده‌ها، جامعه، فضای مجازی و … می‌تواند در کنار آموزش و پرورش موثر باشد و تاثیر هر کدام چقدر است؟ نیاز به بحث و بررسی دارد.