به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت علوم، محسن شریفی با بیان اینکه از قدیم نیز اسناد بالادستی بر اهمیت اخلاق در علم تاکید داشته‌اند، افزود: از جمله این اسناد می‌توان به قانون مقررات انتظامی هیأت علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی و آیین نامه انضباطی دانشجویان جمهوری اسلامی ایران مصوبه جلسه ۳۵۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد.
ابطال ۵۲۴ مورد از مقالات غیرمجاز
وی در ادامه به وضعیت مقالات باطل شده یا بازپس داده شده در دنیا و ایران اشاره کرد و افزود: از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹، حدود ۲۵ هزار مقاله در جهان باطل شده است که ۵۲۴ مورد از آن مقالات ایرانی بوده است.
ارجاع ۶۷ پرونده تخلفات هیئت علمی به هیئت انتظامی
شریفی همچنین در خصوص وضعیت شکایات و تخلفات در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در سال ۹۶ و ۹۷ اظهارداشت: به طور کلی ۲۵۰ پرونده مرتبط با هیأت علمی در کارگروه تخصصی تخلفات پژوهشی مرتبط با اعضای هیئت علمی، و ۱۷۳ مورد مرتبط با دانشجویان بررسی شده است. همچنین ۶۷ پرونده به هیئت انتظامی اعضای هیئت علمی و ۳۵ پرونده به کمیته انضباطی دانشجویان ارجاع داده شد. همچنین ۹۸ پرونده هیئت علمی و ۶۱ پرونده دانشجویان طی این مدت تعیین تکلیف شده است.
شریفی همچنین درخصوص شکایت واصل شده به معاونت پژوهش و فناوری وزارت عتف از ابتدای سال ۹۷ تا شهریور ماه ۹۸ گفت: به طور کلی ۸۲ پرونده دریافت ۳۷ مورد خاتمه و ۴۵ پرونده دیگر نیز توسط کارگروه دانشگاهها و موسسات در حال بررسی هستند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و سیاستگذاری امور پژوهشی وزارت علوم در رابطه با اقدامات فرهنگی و پیشگیرانه در زمینه تقلبات علمی در وزارت عتف، افزود: دبیر کمیته تخصصی اخلاق پژوهش در معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تدوین کتابچه منشور و موازین اخلاق پژوهش و درستکاری علمی و اطلاع رسانی و ارسال به کلیه مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت، پیشنهاد تصویب واحد آموزشی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کارگاه برای اعضای هیئت علمی و گردآوری و انتشار کتاب گزارش مقابله با تخلفات علمی از اقداماتی است که انجام شده است.
شریفی در رابطه با اقدامات حقوقی وزارت عتف در رابطه با تخلفات علمی مطرح کرد: در همین راستا دستورالعمل نحوه بررسی تخلفات پژوهشی تدوین شد و پس از تایید وزیر علوم در سال 93 ابلاغ شد. این دستورالعمل شامل تهیه کلیه تعاریف و مصادیق تخلفات علمی، تعیین مرجع بررسی تخلفات علمی در دانشگاهها و موسسات آموزشی و پژوهشی، تعیین مراحل اجرایی رسیدگی و بررسی تخلفات علمی در دانشگاهها و موسسات آموزشی و پژوهشی است.
وی همچنین در رابطه با مصادیق تخلفات پژوهشی عنوان کرد: مصادیق تخلفات پژوهشی در ۵۷ بند با امضای مقام عالی وزارت به همراه دستورالعمل در سال ۹۳ جهت اجرا به کلیه دانشگاهها موسسات آموزش و پژوهش ابلاغ شد که سرفصل‌های آن مشتمل بر سوء رفتارهای پژوهشی، عدم تعهد و مسئولیت نسبت به ذینفعان، عدم رعایت حقوق آزمودنی‌ها، جعل، داده‌ها، تحریف داده‌ها، سرقت علمی، اجاره علمی، عدم رعایت حقوق مالکیت معنوی مسئولیت پژوهش انجام شده، انتشار مجدد، همپوشانی انتشارات، خرید و فروش آثار پژوهشی و جعل هویت است.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و سیاستگذاری امور پژوهشی وزارت علوم در ادامه با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه جلوگیری از تخلفات در پایان‌نامه‌ها اظهار داشت: در این زمینه آیین‌نامه ثبت و اشاعه پیشنهادها پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ابلاغ شد. همچنین نرم‌افزارهای مشابهت‌یاب برای بررسی پایان‌نامه‌ها جهت جلوگیری از بروز تخلفات توسعه یافت و پروپوزال‌ها و پایان‌نامه‌ها در سامانه ایرانداک نیز ملزم به ثبت شد.
شریفی همچنین در رابطه با اقدامات انجام شده در حوزه جلوگیری از تخلفات نشریات علمی گفت: تهیه لیست سیاه نشریات و ثبت در سامانه وزارت عتف اطلاع رسانی آن به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی، ارزیابی نشریات داخلی و لغو اعتبار نشریات در صورت مشاهده تخلف، ایجاد نظام ارزیابی و داوری مجلات ایندکس شده در ISC و شناسایی مجلات نامعتبر و اطلاع رسانی آن بر روی سایت ISC، الزام استفاده از نرم‌افزارهای تشابه‌یاب در تدوین مقالات و مجلات تدوین و تصویب آیین‌نامه نشریات علمی از جمله این اقدامات است.
وی تصویب آیین‌نامه همایش‌های علمی، الزام به ثبت همایش‌ها و مقالات آن در پایگاه ISC، شناسایی همایش های نامعتبر و اطلاع رسانی آن در پایگاه ISC و اعلام به مراجع قانونی، تاکید بر تخصیص هم امتیاز صرفاً به مقالات کنفرانسی ثبت شده در ISC را به عنوان اقدامات دیگر وزارت علوم در حوزه جلوگیری از تخلفات همایش‌ها نام برد.
شریفی در ادامه به اقدامات حوزه حقوقی نیز اشاره کرد و گفت: تصویب قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی در ۲۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۶ توسط مجلس شورای اسلامی، تهیه و تدوین پیش‌نویس آیین‌نامه اجرایی به صورت مشترک با وزارت بهداشت و وزارت دادگستری در شهریورماه سال ۹۷ و ارائه آن به کمیسیون علمی تحقیقاتی هیئت دولت و تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی مورخ ۳۰ مرداد سال ۹۷ در هیئت وزیران از جمله اقدامات حقوقی است.
شریفی اعلام کرد: پیش‌نویس دستورالعمل آیین‌نامه اجرایی و چگونگی تشکیل و فعالیت کارگروه‌ها توسط کمیته‌ای در وزارت علوم در دست تدوین است. انتظار داریم روسای محترم دانشگاهها و مراکز پژوهشی نسبت به تشکیل کارگروه‌ها اقدامات لازم را به عمل آورند و بین کارگروه موسسه و هیئت‌های انتظامی و کمیته انضباطی و هیئت رسیدگی به تخلفات کارکنان نیز هماهنگی‌های لازم صورت گیرد.