خبرگزاری مهر، گروه استانها- طیبه قدمی: رودخانه مارپیچ روان در دل شهر کرمانشاه زمانی زیستگاه آبزیان و ماهی‌های زیبایی بود و مردم شهر جدای از بهره‌مندی جلوه‌های بصری آن، از قبل این رودخانه امرار معاش می‌کردند؛ این تصور از «قره‌سو» امروز دیگر در باور شهرنشینان کرمانشاهی نمی‌گنجد.
رودخانه قره‌سو در دو دهه اخیر به یک زه‌کش فاضلاب تبدیل شده است و به راحتی و بدون هیچ مشکلی فاضلاب‌های صنعتی و خانگی به این روخانه سرازیر می‌شود و نهادهای نظارتی و حفاظت از محیط زیست هم تنها تماشاگر این وضعیت هستند و تاکنون گامی اساسی برای نجات این رودخانه بر نداشته‌اند.
مرگ ماهیان این رودخانه در روزهای گذشته یک تراِِِژدی تلخ زیست‌محیطی را رقم زد و این موضوع سلامت شهروندان حاشیه این رودخانه و دیگر شهروندان را تهدید می‌کند تا آنجا که مسئولان شبکه بهداشت نسبت به خرید ماهی از دستفروشان هشدار داده‌اند.
با توجه به اینکه تلف شدن موجودات زنده جرم است، بی تردید رابطه سببیت در این اقدام محرز است و لذا مسببین این فاجعه زیست‌محیطی باید تحت پیگرد قضایی قرار گیرند و مدعی‌العموم باید به آلودگی رودخانه و تلف شدن موجودات زنده ورود کند.
ورود پساب کارخانه‌های بالادست قره‌سو علت مرگ ماهیان رودخانه
بهمن خدادادیان، کارشناس مسئول بهداشت محیط مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد علل مرگ ماهیان رودخانه قره‌سو با بیان اینکه پساب دو کارخانه بالادستی به رودخانه قره سو وارد شده، اظهار داشت: ورود این پسابها باعث شده بار آلی پساب و فاضلاب صنعتی افزایش و اکسیژن رودخانه کاهش یابد.
وی تصریح کرد: ماهی ها در اثر نبود اکسیژن دچار خفگی شدند همچنین علاوه بر آن مقداری چربی در رودخانه بوده که باعث انسداد آبشش ماهی ها شده است.
خدادادیان با بیان اینکه نتیجه نهایی باید از طریق سازمان حفاظت محیط زیست اعلام شود، گفت: با پیگیری های انجام شده منبع آلودگی رودخانه تقریبا قطع شده است.
کارشناس مسئول بهداشت و محیط مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه افزود: ماهی های زیادی در حاشیه رودخانه قره سو تلف شده و در این راستا اقداماتی انجام شده که درصدد هستیم در اسرع وقت نسبت به جمع آوری لاشه ها اقدام کنیم.
وی بیان کرد: همچنین گشت هایی در حاشیه قره سو مخصوصا در محدوده شهرک کرناچی، ولایت و کهریز الهیه مستقر شده‌اند تا مانع سوءاستفاده افراد خاطی برای جمع آوری لاشه های ماهی شوند البته در این راستا با افراد خاطی برخورد و پرونده‌هایی تشکیل شده است.
این مسئول با بیان اینکه هنوز ممکن است عده ای سودجو دست به چنین کاری بزنند، افزود: مردم ماهی را از دست فروش و دوره گرد خریداری نکنند و مردم اطراف قره سو از خوردن ماهی های نیمه جان و تلف شده به طور جدی بپرهیزند.
خدادادیان گفت: این ماهی ها ممکن است آلوده به مواد سمی باشند و در کوتاه مدت و بلند مدت مشکلاتی جدی را برای بدن ایجاد کنند.
کارشناس مسئول بهداشت محیط مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه خاطرنشان کرد: مردم هرگونه موارد مشکوک عرضه غیرمجاز ماهی را با شماره ۱۶۱۲ دامپزشکی یا ۱۹۰ وزارت بهداشت اطلاع رسانی کنند.
هم فاضلاب و هم پساب صنایع اطراف رودخانه قره سو پایش می شوند
فریدون یاوری، مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص علت تلف شدن ماهیان رودخانه قره سو در کرمانشاه اظهار داشت: برای پیگیری موضوع از رودخانه قره سو نمونه برداری کرده‌ایم.
مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه افزود: به این منظور هم صنایعی که در آن حوزه هستند، هم فاضلاب هایی که به رودخانه قره سو وارد می شوند، پایش می شوند.
این مسئول تاکید کرد: تا زمانی که این نمونه ها داخل آزمایشگاه نیامده و آنالیز نشوند نمی توان اظهار نظر قطعی در این زمینه داشت.
وی خاطرنشان کرد: موضوع تحت بررسی است و هم روز گذشته و هم امروز همکاران ما مجدداً بررسی های لازم را انجام دادند و به محض مشخص شدن نتیجه آزمایشات می‌توان در این زمینه اظهار نظر کرده و دلیل آن را اعلام کرد.
یاوری با اشاره موارد مشابه این اتفاق طی سال های گذشته، گفت: در گذشته نیز اتفاقات مشابهی برای قره سو و گاماسیاب رخ داده که مربوط به اتفاقاتی چون ورود فاضلاب های صنعتی، خشکسالی و کاهش دبی رودخانه بوده است و منجر به مرگ و میر آبزیان شد.
عوامل احتمالی آلودگی قره سو و مرگ و میر آبزیان این رودخانه
وی در خصوص علل احتمالی این موضوع گفت: از جمله عواملی که در این موضوع دخیل هستند، می توان به ورود ترکیبات سمی به داخل قره سو به علت کشاورزی های حاشیه رودخانه اشاره کرد که البته هم اکنون با توجه به اینکه فصلی نیست که سم پاشی صورت گیرد، احتمال این موضوع بسیار کم است.
مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه افزود: از دیگرعواملی که می تواند باعث این اتفاق شود، این است که تعمدا چیزی در آب ریخته باشند و علت دیگر نیز می تواند ورود پساب های صنعتی و خانگی به داخل رودخانه باشد.
وی ادامه داد: کاهش دبی رودخانه در اثر خشکسالی نیز می تواند علت دیگری برای این اتفاق باشد که البته با توجه به بارش های امسال این احتمال نیز ضعیف به نظر می رسد.
یاوری گفت: در مواردی نیز جریان دائمی به جریان موقت تبدیل شده و جریان پیوسته آب به دلایلی قطع و تبدیل به ماندآب شده که در این صورت می تواند باعث این اتفاق و مرگ و میر آبزیان شود.
وی تصریح کرد: در صورت قطع جریان پیوسته آب و تبدیل آن به ماندآب، کاهش مواد غذایی و اکسیژن رخ داده و مرگ و میر آبزیان را در پی خواهد داشت.
مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه احتمال مرگ و میر آبزیان قره سو در اثر پساب خانگی و پساب صنعتی، را بسیار قوی تر از سایر احتمالات در حال حاضر برشمرد.
وی در خصوص اقدامات پیشگیرانه در این زمینه گفت: پیشگیری های ما بر حسب عامل فرق می کند و برای مثال در زمانی که در اثر ورود پساب های صنعتی باشد، ما از واحدهای صنعتی می خواهیم که استانداردهای زیست محیطی را رعایت کنند.
یاوری افزود: چنانچه صنعتی سیستم تصفیه ندارد، باید حتما به سیستم تصفیه مناسب مجهز شود و آنهایی نیز که سیستم تصفیه دارند، با اپراتوری و عملکرد درست، استانداردهای سازمان محیط زیست را رعایت کنند.
ممانعت از ادامه فعالیت واحدهای متخلف
وی در پاسخ به اینکه اهرم قانونی برای برخورد با متخلفین در این حوزه چه خواهد بود؟ گفت: در حوزه صنعت، اگر چنانچه خروجی فاضلاب صنعتی بوده و یا مسائل زیست محیطی آن خارج از استانداردهای این حوزه باشد، سازمان حفاظت از محیط زیست و به تبع آن ادارات کل محیط زیست در استان ها این اختیار قانونی و این مسئولیت قانونی را دارند که حتما با این موضوع برخورد کنند.
این مسئول افزود: در برخورد با آن واحدی که الزامات زیست محیطی را رعایت نکرده است، حسب مورد و براساس قانون ما یک مهلت برای رفع آلودگی می دهیم که در آن مهلت مقررآلودگی را رفع کند و اگر در مهلت مقرر آلودگی را رفع نکند، ما پرونده را در محاکم قضایی مطرح می کنیم که توسط محاکم قضایی جلوی فعالیت آن گرفته شود.
وی ادامه داد: در کنار این موضوع بحث قانون تجمیع عوارض است که باید درصدی از فروشش را تحت عنوان جبران خسارت زیست محیطی به حساب دولت واریز کن.
یاوری خاطرنشان کرد: صرف نظر از اینکه برخورد قضایی با آن صورت می گیرد اسم آن در صنایع آلاینده ثبت می شود و تا زمانی که رفع آلودگی کند، باید رقم جریمه سنگینی را که تعیین شده بپردازد.
وی ادامه داد: اگر واحدها استانداردهای زیست محیطی را رعایت کنند و پساب ها تصفیه شده باشد طبیعتا پساب هایی که وارد رودخانه می شود، چه به آب سطحی ورود پیدا کرده و چه برای کشاورزی استفاده شود و چه به آب زیر زمینی وارد شود، خطری ندارد و مشکلی پیش نمی آید.
مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه در پایان خطاب به شهروندان تاکید کرد: وقتی این اتفاقات و اتفاقات از این دست رخ می دهد، مردم به هیچ وجه از ماهی های رودخانه استفاده نکنند تا سلامت آنها به خطر نیفتد.
بر اساس این گزارش، در ماجرای تراژدی مرگ ماهیان رودخانه قره‌سو و محرز شدن جرم تلف شدن موجودات زنده شهروندان کرمانشاهی منتظر پیگیری قضایی توسط دادستان هستند و مسئولان مربوطه نیز باید در این پاسخگو باشند.