به گزارش خبرگزاری مهر ، محمد مهدی شیر محمدی دبیر علمی همایش در آغاز این همایش که عصر امروز در سالن سید الشهدای تهران برگزار شد با بیان اینکه حضور انگلیس ها در ایران همواره یکی از بحث برانگیزترین مسائل تاریخ معاصر ایران بوده است به تشریح نحوه ورود و نفوذ انگلیسی ها در ایران در دوران حکومت های مختلف پرداخت.
وی نخستین آشنایی انگلیسی ها با ایران را زمان ایلخانان مغول دانست و اظهار داشت: جئوفری دولانگی نخستین مامور سیاسی انگلیس بود که وارد ایران شد.
دبیر علمی این همایش با بیان اینکه با تاسیس کمپانی هند شرقی انگلیسی ها سعی کردند عمیق نفوذ خود را در سراسر هند و شبه قاره هند افزایش دهند تصریح کرد: در سال 1616 در دوران صفویه کشتی انگلیس جیمز در بندر جاسک لنگر انداخت و دو سال بعد یک تجارتخانه انگلیسی در این بندر تاسیس شد.
انگلیسی ها برای بیرون راندن رقیب پرتغالی خود از جزایر جنوبی ایران به یاری شاه عباس صفوی شتافتند و در ادامه این همکاری نظامی در گامبرون (بندرعباس) دومین تجارتخانه خود در ایران را ایجاد کردند.
شیرمحمدی در ادامه سخنان خود به تشریح نحوه نفوذ بیشتر انگلیسی ها در ایران در زمان قاجاریه پرداخت و اظهار داشت: در این دوران ایلچیان روس، عثمانی و انگلیس سعی می کردند برای استفاده از هوای خوش شمال تهران تابستانها را در روستاهای اطراف به سر ببرند. انگلیسی ها روستای قلهک را در میانه جاده شمیران به عنوان یک موقعیت سوق الجیشی برای ییلاق انتخاب کردند.
وی افزود: در زمان محمدشاه قاجار انگلیسی ها در محله زنبورک چی سفارتخانه داشتند و بعد توانستند سفارت کنونی را در محل کنونی خیابان فردوسی تدارک ببینند و برای ایام تابستان در قلهک مستقر می شدند.
دبیر علمی نخستن همایش بررسی ابعاد فقهی و حقوقی غصب باغ قلهک به محله ییلاقی روس ها در زرگنده و عثمانی ها در منطقه ای حوالی تجریش امروزی اشاره کرد و گفت: در دوره میرزا آقاخان نوری که تبعه رسمی انگلیس بود قلهک به انگلیسی ها واگذار شد.
شیرمحمدی اضافه کرد: در دوره رضاخان انگلیس ها این ملک را بدون تشریفات حقوقی به نام خود ثبت کردند که متاسفانه عده ای از فراماسونورها آنها را در این کلاهبرداری یاری کردند.
وی این همایش را فرصتی دانست تا از آرا و نظرات اصحاب نظر در حوزه های فقهی، حقوقی و حقوق بین الملل و نیز از نظرات کارشناسانی که در قوای مختلف و مرتبط با این پرونده حضور دارند برای شناسایی راهکارهای عملی احیای حقوق ملت ایران استفاده شود.
دبیر علمی این همایش با اشاره به تلاش رسانه های انگلیسی برای سیاسی کردن پرونده باغ قلهک خاطر نشان کرد: ما از آقای جفری آدامز سفیر انگلیس در تهران دعوت کردیم تا در این همایش حضور یابد که متاسفانه پاسخ منفی داده اند. البته ما تا آخرین لحظات این همایش منتظر حضور ایشان می مانیم.
شیرمحمدی تاکید کرد: حضور نیافتن سفیر انگلیس در این همایش را به معنای نداشتن پاسخی روشن درباره تداوم غصب این باغ می دانیم و شاید هم سکوت سفیر انگلیس به معنای رضایت از روند مردمی است که برای آزادسازی باغ آغاز شده است.
وی در پایان اظهار امیدواری کرد تا انگلیسی ها کلید باغ قلهک را تحویل دهند و به سفارت اصلی خود در خیابان فردوسی نقل مکان کنند.
علی عسگری نایب رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی نیز در این همایش تاکید کرد که هیچ دلیل قانونی، شرعی، فقهی و مدرکی دال بر مالکیت انگلیس بر باغ قلهک وجود ندارد.
عسگری در این همایش با اشاره به فتاوای مراجع عظام تقلید در این خصوص گفت: بر اساس نظر علمای شیعه این نوع هبه و بخشش مورد قبول نیست.
وی خاطر نشان کرد: مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی در پاسخ به سئوالاتی در این خصوص و درباره مشروع بودن این بخشش شاه ایران فرموده اند که تکلیف این مسئله مربوط به مراجع ذیربط قانونی است و متصرفان مالک آن نبوده و حقی ندارند.
عسگری با تقسیم دوران سیاسی انگلیسی ها به سه دوره رد پا، نفوذ و سلطه گفت: در دوران رد پا که در حقیقت عمده آن مربوط به اواخر دوران پادشاهی ناصرالدین شاه بود شاه ایران سفرهایی را به کشورهای اروپایی داشت که در این سفرها او را به مراکز قمار و شراب خواری بردند و در این مراکز شاه ایران علاقه شدید برای دایر کردن این گونه مراکز در ایران نشان داد که این مسئله در ایران اجرا شد که بعدها با فتوای علما این مراکز برچیده شد.
نایب رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس خاطر نشان کرد: وضع موجود باعث شد که برخی چهره های وابسته به انگلیس فاز نفوذ را طرح ریزی کنند که اقدام عمده این دوره راه اندازی لژهای فراماسونری در ایران بود.
وی خاطر نشان کرد: کشورهای استعماری وقتی می خواستند کشوری را مستعمره خود قرار دهند این نوژها را راه اندازی می کردند و افرادی که عضویت آن را می پذیرفتند سرسپرده انگلیسی ها می شدنتد و از این طریق حکومت از درون تهی می شد.
عسگری دوره سوم حضور سیاسی انگلیس در ایران را دوره سلطه دانست که از نوع سلطه مستقیم نبوده است و گفت: انگلیسی ها با استفاده از بستر رد پا و نفوذ سلطه خود را با کشورهایی که مستعمره آنها می شدند می گستراندند و آن کشور را از حقوق مسلم شرعی و قانونی خود محروم می کردند که شرایط باغ قلهک نیز همین گونه است.
وی در تشریح تاریخچه غصب باغ قلهک از سوی انگلیس گفت: انگلیسی های دارای مکان کوچکی در جنوب تهران بودند که در سال 1286 زمینی در شمالی ترین نقطه تهران که در آن زمان خیابان فردوسی بود به آنها داده شد.
نماینده مشهد خاطر نشان کرد: پس از این زمینی به میزان 15 جریب طی نامه ای از سوی شاه ایران به انگلیس به منظور انتفاع داده شد که این نامه نمی تواند نشان مالکیت انگلیس بر این باغ باشد.
وی خاطر نشان کرد: منظور از دادن این باغ به انگلیس تنها انتفاع و این مسئله دلیلی بر هبه آن به انگلیسی ها و تسلک انگلیس بر آن نیست.
عسگری گفت: در فقه شیعه عطایا به 4 قسم صدقات، هبه، و سکنا است که موضع باغ قلهک مربوط به بخش سکنا است که این نوع سکنا از نازل ترین نوع خود بوده که از آن نمی توان تملک استخراج کرد و قطعا قابل بازپس گیری است.
وی با اشاره به اینکه در غصب باغ قلهک انگلیسی ها نوعی کلاهبرداری دولتی داشته اند گفت: انگلیس در مقطهی در دوران رضا شاه اقدام به ثبت سند برای این باغ به نام خود کرد که این ثبت در برگه استشهادیه بوده و افرادی نظیر حسین پیرنیا رئیس مجلس شورای ملی آن زمان، حسن پیرنیا وزیر کابینه رضا خان و حسن مستوفی از رجال سیاسی دوران رضا خان آن را امضاء کرده اند که هر سه از فرماسون های مشهور بوده اند.