خبرگزاری مهر - گروه استانها: مردم استان سمنان اهمیت ویژه‌ای به طبیعت می‌دهند چرا که اقلیم گرم و خشک و اکثراً کویری این استان دشواری زندگی و ارتزاق از طبیعت را به آنان آموخته است اینجا نه دریا است که از آن ماهی گرفت و نه آب و زمین فراوان برای کاشت گندم؛ در نتیجه مردم به واسطه گره خوردن زمین با ارتزاق و حیات شأن ارادت خاصی به طبیعت دارند.
به همین واسطه است که استان سمنان به دوست داری محیط زیست و خیل عظیم جمعیت سازمان‌های مردم نهاد فعال در این زمینه نیز معروف است، موضوعی که در بدو ورود مدیران غیربومی به استان سمنان با تعجب آنان نیز همراه می‌شود این علاقه به طبیعت اما در کنار عجین شدن رزق و روزی با زمین، به واسطه فرهنگ مردم استان سمنان و زندگی در پایه جنوبی البرز و شمال دشت کویر نیز، تشدید شده است تا جایی که روز سیزدهم فروردین ماه برای این مردم اهمیت خاص دارد.
روز سیزدهم فروردین ماه اما بایدها و نبایدهایی هم دارد که در سه بخش شامل طبیعت، جاده‌ها و تردد و همچنین بهداشت و کرونا به آنها می‌پردازیم اما قبل از آن باید به آداب و رسوم استان در روز سیزدهم پرداخت که البته چندان تفاوتی با دیگر شهرهای کشور ندارد اما موارد خاصی هم در آن دیده می‌شود که از جمله آن می‌توان به طبخ غذاهای محلی اشاره کرد.
رسوم روز ۱۳
یک کارشناس و صاحب نظر در حوزه مسائل فرهنگ بومی استان سمنان در این باره به خبرنگار مهر، می‌گوید: روز سیزدهم فروردین در واقع روز آغاز کشت و بذرریزی در زمین‌هایی است که مردم آن را در بهار برای کاشت آماده کرده‌اند و خرداد و تیرماه و حتی شهریورماه محصولات آن را بسته به نوع محصول از گندم، جو، یونجه و… درو خواهند کرد در نتیجه در واقع به نوعی جشن محصول نیز محسوب می‌شود.
محمد رضا گرزالدین با بیان اینکه حضور در طبیعت و طبخ غذاهای محلی از جمله مهمترین مرسومات روز سیزده بدر در استان سمنان است، تاکید کرد: طبخ آش رشته محلی در شهرهای استان سمنان، پخت نان، فتیر و کاک و همچنین شیرمال که با آروشه و ارده و شیره تناول می‌شد از جمله صبحانه‌های خاصی سیزده به در است.
وی با بیان اینکه سبزه گره زدن و پرتاب کردن هفت تا ۱۳ سنگ به دوردست که البته بیشتر در بین عشایر کوهستان نشین رونق داشته، از دیگر رسوم روز طبیعت است، افزود: در روز طبیعت همچنین مردم سبزی پلو و آش رشته را با سبزی‌های محلی و گوشت خام به صورت ته چین (دیگی) می‌پزند که ویژه استان سمنان است و جای دیگری چنین چیزی را نمی‌توان یافت، برنجی که با گوشت خام ترکیب و با شعله اندک زغال کم کم می‌پزد تا جایی که بعد از شش ساعت آب گوشت درآمده با برنج مخلوط می‌شود، به خوبی می‌پزد و ملغمه‌ای از مزه‌های خوب را ایجاد می‌کند.
بازی‌های محلی
یک کارشناس و صاحب نظر در حوزه مسائل فرهنگ بومی استان سمنان با بیان اینکه غذای دیگی از جمله دیگر غذاهای محلی روز سیزده به در استان است، تاکید کرد: این غذا همان پلو و گوشت خام مانند ته چین است که در همه طبخ می‌شود اما در استان سمنان به خصوص در بی ارجمند، میامی و سنگسر و شاهرود برای پخت آن چاله بزرگی در زمین حفر و در آن آتش فراوانی از چوب و یا فضله دفع شده گاو که حرارت بسیاری دارد، ایجاد می‌شود سپس دیگ مسی حاوی گوشت و برنج و سیب زمینی در درون زمین دفن می‌شود تا به مرور بپزد و درست زمانی که گروه به طبیعت رفع خسته از بازی‌های محلی باز می‌گردند، سرو می‌شود.
گرزالدین با بیان اینکه زو بازی یا همان کبدی کبدی از دیگر رسوم ۱۳ فروردین استان سمنان است، گفت: بازی‌های محلی استان حراج، خر جستنک، چو توپ که اکثراً در روستای میغان شاهرود بازی می‌شود و چیزی شبیه بیسبال یا کریکت امروزی است، علا علا، هفت سنگ و یک قول دو قول، خر من گم شده و… هستند که در روز طبیعت به فراخور مکان تفریح و اینکه آیا زمین باز و فراخی در روبرویشان وجود دارد یا خیر، بازی می‌شوند.
وی افزود: یک رسم دیرینه دیگر هم در استان سمنان برای روز طبیعت وجود داشت که متأسفانه کمرنگ شده است آن هم اینکه بعد از ظهر روز سیزدهم و هنگامی که آش توسط بانوان پخته می‌شود دختران دم بخت را با سبزه گره زدن شناسایی می‌کردند و عصرگاه که زنان برای قدم زدن می‌رفتند معمولاً از روی این گره‌هایی که نزدیک خانواده‌ای که آنجا ساکن شده بود، متوجه می‌شدند که اینجا دختر دم بختی وجود دارد در نتیجه مادر یا بزرگ‌تر خانواده‌ای که در آن پسر مجرد وجود دارد با نگاه خریدار با دخترهای خانواده مجاور که در مقابل جوی آب سبزه گره زده‌اند، نگاهی می‌انداخت و اگر خدا می‌خواست وصلتی در آن سال صورت می‌گرفت.
باید و نبایدهای روز سیزده
سید حسین موسوی سرهنگ بازنشسته راهنمایی رانندگی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره باید و نبایدهای روز ۱۳ می‌گوید: در روز طبیعت متأسفانه شاهد تصادفات جاده‌ای بسیاری در استان سمنان هستیم با این تفاوت که در طول نوروز عمده حوادث در راه‌های اصلی رخ می‌دهد اما در این روز به خصوص عمده حوادث در محورهای مواصلاتی فرعی و روستایی رخ می‌دهد که عرض اندکی دارند.
موسوی با بیان اینکه عدم داشتن عجله برای رسیدن به تفرجگاه‌ها اولین و مهمترین توصیه ممکن در روز سیزدهم فروردین ماه است، ابراز داشت: توصیه دیگر این است که حتماً از داشتن سوخت کافی و سلامت خودرو اطمینان حاصل و مسیر مناسب و نزدیک و همچنین آشنایی انتخاب شود که راننده حداقل یک بار در آن رانندگی کرده باشد و آن را بشناسد و مخاطرات آن را بداند همچنین از نشستن پشت فرمان افرادی که زیر یک سال گواهینامه دارند خودداری شود.
وی با بیان اینکه ۳۰ سال در این عرصه کار کردم و به تعداد بسیار فراوان کسانی را دیدم که در راه‌های فرعی تصادفات مرگ باری داشتند که یا جوان و گواهینامه خود را تازه گرفته بودند و یا با راه آشنا نبودند، ابراز کرد: مشکل اینجا است برخی در راه‌های فرعی که عرض کمی دارند و همگی دوطرفه هستند به یکباره فضای پر درختی را می‌بینند و توقف می‌کنند لذا این برای خودروهای پشت سر خطر ایجاد می‌کند که نباید اینگونه باشد.
این کارشناس با بیان اینکه رعایت سرعت مطمئنه، استفاده از کمربند ایمنی، عدم سبقت گرفتن در محورهای دوطرفه‌ای که در روز سیزده فروردین ماه قطعاً شلوغ می‌شوند، انتخاب مسیر و مقصد درست، نداشتن عجله برای رسیدن و همچنین مهم‌تر از همه انتخاب زمان درست برای بازگشت از تفریح از دیگر نکاتی است که باید مد نظر باشد، بیان کرد: نباید تا زمان تاریکی صبر کرد و لذا بهترین زمان بازگشت از تفریحگاه‌های استان سمنان دو ساعت به غروب خواهد بود که در صورت ترافیک سنگین هم تا قبل از تاریکی هوا، هم استانی‌ها به خانه‌شان برسند و دچار مشکلات نشوند.
اعلام محدودیت‌های روز ۱۳ به در
رئیس پلیس راه استان سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره محدودیت‌های ترافیکی در روز طبیعت در سراسر استان بیان کرد: پلیس در روز طبیعت از تردد موتورسیکلت و وانت‌هایی که در قسمت بار، مسافر سوار کرده باشند جلوگیری می‌کند از سوی دیگر کسانی که قصد حضور در تفرجگاه‌های استان را دارند، حتماً سرعت مطمئنه، مسیر درست، عدم داشتن عجله، همراه داشتن سوخت کافی و مسائل ایمنی را در کنار توصیه‌های پلیس راه و راهداری جدی بگیرند.
سرهنگ تقی کبیری با بیان اینکه امروز مأموران پلیس استان سمنان در آماده‌باش کامل هستند و در همه مناطق ییلاقی و تفرجگاه‌های استان مستقر خواهند بود، ابراز داشت: شهروندان برای جلوگیری از بروز حوادث حدالامکان از بوستان‌های شهری استفاده کنند و در صورت سفر به مناطق ییلاقی، از تردد و استقرار در حاشیه راه‌ها بپرهیزند.
وی درباره وضعیت راه‌های استان سمنان همزمان با روز سیزدهم فروردین ماه نیز افزود: ترافیک در جاده‌های مسیر تهران - مشهد، استان‌های شمالی و اصفهان در محدوده استان سمنان بخصوص در مسیر بازگشت از مازندران و گلستان به استان سمنان و در مسیر منتهی به تهران پرحجم و روان است.
طبیعت و انفال را سالم نگه داریم
مدیرکل منابع طبیعی استان سمنان اما درباره توصیه‌های روز طبیعت، گفت: از مردم همیشه همراه و خوب استان سمنان می‌خواهیم تا در روز طبیعت و در صورت برافروختن آتش در تفرجگاه‌ها، پیش از ترک محل از خاموش شدن آن مطمئن شوند تا خدایی ناکرده مشکلی در طبیعت و منابع طبیعی استان پیش نیاید.
محمد جعفر مرادی حقیقی با بیان اینکه مردم برای جلوگیری از تخریب عرصه‌های طبیعی از ریختن زباله در طبیعت، روشن کردن آتش در مناطق جنگلی و استفاده از سرشاخه‌های خشک درختان برای روشن کردن آتش خودداری کنند، تاکید کرد: توصیه ما به مردم این است که از مغازه‌ها هیزم و زغال تهیه کنند و از تهیه هیزم در طبیعت جدا جلوگیری کنند.
وی با بیان اینکه ۳۵ گروه حفاظتی در ایام نوروز و روز طبیعت به صورت شبانه روزی از مراتع محافظت می‌کنند، تاکید کرد: رفتار مسئولانه مردم در این زمینه از جمله مهمترین خواسته‌های ما است همچنین برای جلوگیری از قطع درختان جنگلی و بوته‌های مرتعی، مأموران منابع طبیعی در عرصه‌های منابع طبیعی آماده هستند تا تذکرات لازم را به مردم بدهند بعد از حضور مردم در طبیعت نیز مأموران منابع طبیعی در محیط زیست حضور یافته و باقی مانده آتش مردم را خاموش خواهند کرد.
روابط عمومی منابع طبیعی استان سمنان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده که با همکاری شهرداری در خروجی شهرها به سمت مناطق تفرجگاهی به منظور جلوگیری از قطع شاخه‌های درختان جنگلی و کندن بوته‌های مرتعی، توزیع هیزم درختان باغی انجام می‌شود لذا مردم می‌توانند با کمترین آسیب به محیط زیست روز طبیعت را در تفرجگاه‌های استان سر کنند.