مدیر فرهنگی کم داریم

دکتر غلامعلی حداد عادل رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه گفتگوی تفصیلی با خبرنگاران مهر ،علاوه بر اظهار نظر در خصوص مسائل روز، به چند سئوال شخصی نیز پاسخ داد.

مهر: یکی از امور مهم در مسیر تحقق سند چشم انداز 20 ساله، اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی است و دولت هم در این راستا تلاش هایی انجام داده است. ولی کارشناسان معتقدند هنوز موانعی برای اجرای این سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب وجود دارد، دیدگاه جنابعالی در این باره چیست؟

حداد عادل: تصویب سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی از سوی مقام معظم رهبری را نباید به معنای آن دانست که از فردا، همه تلاش های دولت در مسیر گذشته متوقف می شود و ظرف چند ماه به کلی وارد فضای این سیاست ها می شویم؛ چرا که اگر در اجرای سیاست ها شتاب زدگی صورت گیرد، ممکن است از این مسیر به نتیجه مطلوب دست نیابیم و حتی این سیاست ها به ضد خودش مبدل شود.

اگر در اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی شتابزدگی صورت گیرد، ممکن است از این مسیر به نتیجه مطلوب دست نیابیم

تجربه "خصوصی سازی" در برخی کشورها مانند آلمان بعد از اتحاد دو آلمان نشان می دهد که آنجا در برخی موارد عجله کردند؛ در ابتدای تشکیل مجلس هفتم هیئتی از نمایندگان به آلمان سفر و با مقامات آن کشور گفتگو کرده بودند و آلمان ها به همکاران ما گفتند که در مواردی نظیر واگذاری صنعت برق به بخش خصوصی عجله کرده بودند و نتیجه مطلوبی از این کار نگرفته بودند و بعد هم توصیه کرده بودند که باید مراقب این مسئله باشیم.

به اعتقاد بنده حرکت به سوی اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی باید با برآیند فعالیت های دولت مورد ارزیابی قرار گیرد؛ ممکن است در برخی موارد دولت ضروری بداند خودش سرمایه گذاری کند و یا در برخی استان ها و مناطق کشور دولت به این نتیجه برسد که اگر بخواهد یک مرتبه دست از سرمایه گذاری بکشد، سرمایه گذار خصوصی به سرعت از این موضوع و سرمایه گذاری نقاط مورد نظر استقبال نکند و این مسئله به ضرر کشور تمام شود و دود آن به چشم مردم برود.

اراده دولت برای اجرای سیاست های اصل 44 خوب است و از نشانه های این مسئله، عرضه سهام بسیاری از شرکت های بزرگ دولتی در بازار بورس است که به بورس رونق بخشیده ، امروز خوشبختانه اقبال مردم از بورس بسیار چشمگیر است ‌و هنگامی که بخش زیادی از سهام یک شرکت بزرگ ظرف چند دقیقه به فروش می رود، نشانگر آن است که دولت و مردم می خواهند بخش خصوصی را وارد جرگه های مهم اقتصادی کشور کنند.

هنگامی که بخش زیادی از سهام یک شرکت بزرگ ظرف چند دقیقه به فروش می رود، نشانگر آن است که دولت و مردم می خواهند بخش خصوصی را وارد جرگه های مهم اقتصادی کشور کنند

البته برخی مشکلات هم در این زمینه وجود دارد و هنوز بسیاری از شرکت های دولتی از نظر حقوقی شفافیت مالی و پولی مورد تائید حساب داران که مجوز ورود آنها به بورس را صادر می کند، پیدا نکرده اند و علت این امر هم آن است که آنها، با مجموعه دولت همکاری داشته اند و هیچ گاه دغدغه تنظیم حساب های مالی به منظور عرضه به مردم را نداشتند و اجرای این کار صرفت زیادی می طلبد و گاهی نیز برخی مدیران دولتی دل واگذاری سریع امور به دیگران را ندارند و مانند پدری که به خاطر علاقه به دختر خود دوست ندارد او ازدواج کند و دوری از فرزند برای او نگران کننده است، با وجود آن که می دانند این مسئله به صلاح کشور است، در برابر این کار مقاومت می کنند و از فراق آنچه که پای آن زحمت کشیده اند، متالم می شوند.

مهر: لایحه اجرایی اصل 44 قانون اساسی که در مجلس در حال بررسی است ، اکنون در چه مرحله ای قرار دارد؟ گویا مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز نظراتی داشت و کارشناسی بیشتر این لایحه را خواستار شده بود؟

لایحه اجرایی اص 44 از یکشنبه آینده، در 3 شیفت کاری شبیه به ایام بررسی لایحه بودجه با شور و نشاط جدی در صحن علنی مورد بررسی قرار می گیرد

حداد عادل: لایحه اجرایی اصل 44 از ابتدای ابلاغ سیاست ها توسط رهبر معظم انقلاب، مورد توجه مجلس و دولت بود و قوا در چند عرصه همکاری سودمندی داشتند که یکی از این عرصه ها تدوین لایحه اجرایی اصل 44 بود و در نهاد قانونگذاری پس از ابلاغ بخش دوم سیاست ها تحت عنوان بند (ج)، به پیشنهاد شخص بنده و با استفاده از امکانات موجود در آئین نامه داخلی مجلس کمیسیونی ویژه برای بررسی این لایحه با حضور نمایندگان سلایق مختلف تشکیل شد و یکی از همکاران متخصص خود را به ریاست کمیسیون برگزیدیم.

بنده شخصا این مسئله را با علاقه و جدیت پیگیری کرده ام و حتی در برخی جلسات کمیسیون شرکت می نمایم و به نظر من کمیته کاری تشکیل شده فعالیت خوبی انجام داده است و توانست از همکاری مرکز پژوهش های مجلس و دولت و نمایندگان بخش های خصوصی و تعاونی و متخصصان اتاق بازرگانی و صاحب نظران دانشگاهی استفاده کند و تحولی چشم گیر در لایحه اولیه دولت ایجاد کند. آمادگی مجلس در این زمینه به اندازه ای بود که اگر دولت یک ساعت دیرتر لایحه خود را ارائه می کرد، نمایندگان ملت طرح خود را ارائه می کردند و تماس مجلس با دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام در تکمیل لایحه استمرار داشته است.

از آنجا که مجلس هفتم به پایان عمر خود نزدیک می شود، مصلحت ندیدیم که تاخیر بیشتری در بررسی لایحه در صحن علنی به وجود آید و نظر مجمع نیز توسط کمیته کاری منتخب کمیسیون ویژه طی چند جلسه دریافت شد و کمیسیون مورد نظر آنچه پذیرفته بود را اعمال کرد و در مجموع سعی شد با حفظ استقلال قوه مقننه، نظرات دولت و مجمع نیز لحاظ شود و لایحه از یکشنبه آینده (فردا)، در 3 شیفت کاری شبیه به ایام بررسی لایحه بودجه با شور و نشاط جدی در صحن علنی مورد بررسی قرار می گیرد.

مهر: آیا حضرتعالی به عنوان یک شخصیت فرهنگی و دانشگاهی که سال ها در حوزه آموزشی و پرورشی فعالیت کرده و از منظر عمومی صاحب نظر محسوب می شوید، با خصوصی سازی در حوزه تعلیم و تربیت نیز موافقید؟

حدادعادل: بنده همیشه با دخالت مردم در حوزه تعلیم و تربیت موافق بوده ام و به قول شاعر "بودم آن روز من از طایفه درد کشان/ که نه از تاک نشان بود و نه از تاک نشان".

یادم می آید هنگامی که پیش از تصویب لایحه تاسیس مدارس غیر انتفاعی در مجلس، مباحث زیادی بین وزارت آموزش و پرورش و برخی مدیران مدارس در گرفته بود و منجر به اعتصاب و بستن مدارس شده بود و نزاع بر سر دامنه فعالیت مردمی در آموزش و پرورش بالا گرفته بود، در شورای معاونان وزارتخانه، وزیر وقت سئوال کرد کدام یک از اعضای شورا با تاسیس مدارس غیر انتفاعی موافق هستند و همه سر خود را پائین انداخته بودند و تنها کسی که دست خود را بالا برد بنده بودم و بعد هم با تائید حضرت امام و مصوبه نمایندگان ملت، کشور در این راه افتاد و نتیجه آن شد که امروز در یک منطقه مانند منطقه 3 تهران نزدیک به 50 درصد دانش آموزان در مدارس غیر انتفاعی درس می خوانند و اگر قیمت یک متر زمین در این منطقه محاسبه شود، معلوم خواهد شد جمع سرمایه اکتسابی آموزش و پرورش از بخش خصوصی آنقدر بالاست که اگر این اتفاق نیفتاده بود، دولت با رقمی معادل هزینه ساخت چند صد مدرسه در مناطق محروم باید این مدارس را می ساخت.

بعید است که مسئولان کشور در عرصه فرهنگ و مقامات بالای دستگاه ها، تصویر و تصور دقیق و درستی از مهندسی کردن در عرصه فرهنگ داشته باشند

بنده به عنوان کسی که عمر خود را در آموزش و پرورش گذرانده ام و افتخار معلمی دارم از آغاز معتقد به فعالیت مردم و سرمایه گذاری و مدیریت آنها در بخش تعلیم و تربیت و فرهنگ بودم اما برای یک کشور و نظامی مثل جمهوری اسلامی که نظام دینی و ارزشی است و مانند نظام لیبرالی شعار "هر که خواهد گو بیا و هر که خواهد گو برو" را سرلوحه کار خود قرار نداده، واگذاری فعالیت های فرهنگی و تعلیم و تربیتی بدون نظارت و ضوابط دقیق دارای آثار سوء خواهد بود و معتقدم باید به مردم میدان دهیم تا در عرصه های فرهنگی و هنری و تعلیم و تربیت توانایی و استعداد خود را آشکار کنند و تلاش نکنیم با مقررات دولتی همه را با یک چوب برانیم.

به عنوان نمونه، بسیاری از مردم هستند که می توانند معلمان خوب و با سواد و خدمتگزاری برای فرزندان ما باشند ولی به خاطر برخی مشکلات خانوادگی و شخصی نمی توانند 24 ساعت در هفته تدریس کنند و یا به مناطق دور هجرت کنند و در نتیجه موفق به تطبیق خود با قوانین کلی و عمومی موجود دولتی نمی شوند ولی اگر درب آموزش و پرورش به روی فعالیت های مردمی باز باشد، یک خانم مهندس خانه دار بسیار با سواد که فارغ التحصیل علوم انسانی است، می تواند در کنار شوهرداری و خانه داری و بچه داری در عرصه آموزش هم نقش آفرینی کند و چنانچه نتوانست با شرایط محل تدریس وفق یابد یا مایل بود ساعت تدریس خود را کاهش و افزایش دهد، دست او برای این کار باز است اما این نوع انعطاف ها در قالب قوانین کلی نمی گنجد.

شورای انقلاب فرهنگی تا رسیدن به عمق معنای مهندسی فرهنگی فاصله دارد

آنچه که بیان کردم مربوط به حوزه تعلیم و تربیت بود ولی نظیر این نوع برکات و حرکات در عرصه خصوصی سازی در حوزه فرهنگ فراوان است و این نیروی ملی یک چشمه جوشان بی پایان است ولی در عرصه فرهنگ دولت به همان اندازه که بار خود را از جنبه اجرا سبک می کند، باید بار نظارتی خود را تقویت کند؛ در عرصه اقتصاد نیز همینطور است ولی در عرصه فرهنگ باید بیشتر مراقب بود که با زمین گذاشتن بار اجرایی یک کار، به فکر نظارت بر آن باشیم تا امور از دست خارج نشوند.

مهر: همان گونه که مطلع هستید رهبر معظم انقلاب اخیرا بر لزوم مهندسی فرهنگی در کشور تاکید فرمودند، جنابعالی به عنوان یک عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضمن آن که نمایی از وضعیت فرهنگی کشور را ترسیم می کنید، بفرمائید بخش های مختلف فرهنگی چه اقدامی در زمینه تحقق مهندسی فرهنگی مورد نظر حضرت آیت الله خامنه ای انجام داده اند؟

حدادعادل: عنوان "مهندسی فرهنگی" عنوانی درست و دقیق و عمیق است و حکایت از آن دارد که مقام معظم رهبری صرفا شعارها و عناوین کلی را در حیطه فرهنگ کافی نمی دانستند و معتقد هستند که باید عرصه فرهنگ را مهندسی کنیم و احساس بنده نیز به عنوان کسی که در عرصه های نظر و عمل تجربه مختصری طی ده ها سال داشته، این است که واقعا به کاری شبیه مهندسی در عرصه فرهنگ نبازمندیم و همواره در شورای انقلاب فرهنگی و هم اندیشی برگزار شده برای مهندسی فرهنگی تلاش کردم که معنی مهندسی را در عرصه فرهنگ درک کرده و تبیین کنم.

الگوی من در فلسفه ملا صدراست ولی اشتغال ذهنی ام فلسفه کانت است که فلسفه او میدانی بسیار مناسب برای تحرک بخشیدن به فلسفه تطبیقی به حساب می آید

به اعتقاد بنده مسئولان فرهنگی کشور همواره باید از خود درباره معنا و مفهوم مهندسی فرهنگی سئوال کنند تا معلوم شود که چه کاری باید انجام دهیم. اکنون اگر از ما سئوال کنند که مهندسی در کارخانه یا مهندسی ساختمان یعنی چه، تصوری از آن در ذهن خود داریم ولی بعید است که مسئولان کشور در عرصه فرهنگ و مقامات بالای دستگاه ها، تصویر و تصور دقیق و درستی از مهندسی کردن در عرصه فرهنگ داشته باشند.

در حال حاضر سعی بنده در کنار دیگر اعضای شورای انقلاب فرهنگی این است که این مهندسی از قول به عمل برسد و از قوه به فعل در آید. بنده مخصوصا با آقای مخبر دبیر شورای انقلاب فرهنگی گفتگو کرده ام تا نتایج هم اندیشی مربوط به مهندسی در حوزه فرهنگ را در نوع فعالیت این شورا بهتر مشاهده نماییم. البته همه کسانی که در این شورا حضور دارند معتقدند شورا روند تکاملی یافته و بر خلاف گذشته که وقت اعضا صرف موارد جزئی و خاص می شد، امروز به مسائل مهم تر و کلان تر رسیدگی می کند و تصمیم گیری در مسائل اجرایی را به اهل آن واگذاشته ولی هنوز هم شورای انقلاب فرهنگی تا رسیدن به عمق معنای مهندسی فرهنگی مورد نظر رهبر معظم انقلاب فاصله دارد.

مهر: علاقمندیم در همین زمینه به صورت مشخص نظر شما را در خصوص فرهنگ عمومی کشور بدانیم.

حداد عادل: در عرصه فرهنگ معتقدم جنگ خاموشی که روزانه ده ها کشته و صدها مجروح بر جای می گذارد، "جنگ فرهنگی" است ولی این جنگ که رهبر معظم انقلاب از آن به "ناتوی فرهنگی" تعبیر کرده اند، مانند بمباران و درگیری های نظامی سر و صدا ندارد و دود آن آشکارنیست ولی به چشم همه خواهد رفت و در حقیقت سازی است که اکنون زده می شود و صدایش بعدا در می آید.

دشمنان انقلاب سرمایه گذاری های زیادی برای تخریب فرهنگ کشورهای اسلامی به ویژه ایران کرده اند و در این راه از انواع ساز و کارهای ارتباطی نوین از جمله ماهواره و اینترنت بهره گرفته اند و با استفاه از این ابزار بر روی فرهنگ عمومی ما اثر گذاشته اند و بنده از وضع کشور در مقابله با تهاجم فرهنگی و شبیخون فرهنگی راضی نیستم و تصور می کنم که شورای انقلاب فرهنگی و مجلس و دولت باید مسائل و مخاطرات حوزه فرهنگ را جدی تر بگیرند و در عرصه سینما، تئاتر، ادبیات، موسیقی و سایر حوزه های فرهنگی تفکر و سرمایه گذاری بیشتری صورت گیرد و مدیران فرهنگی بیشتری تربیت شوند تا نقص بزرگ انتخاب مدیر فرهنگی که باعث گرفتاری ما در دستگاه های فرهنگی شده، رفع شود.

امروز شاهد آن هستیم که تعداد فراوانی مهندس و پزشک تربیت شده در کشور داریم اما وقتی نیاز به مدیر فرهنگی داریم احساس می شود باز هم باید سراغ همان مهندسان و پزشکان برویم که این مسئله برای شخص بنده نگران کننده است.

مهر: جنابعالی تاکید کردید دشمنان با استفاده از ابزار نوین ارتباطاتی فرهنگ عمومی ما را مورد هجمه قرار داده و تخریب کرده اند، آیا به اعتقاد شما برخوردهایی که در طول سال های گذشته با پدیده ماهواره و اینترنت صورت گرفته، چه قدر موثر بوده است؟

مردم از اصولگرایان انتظار دارند دچار تفرقه نشوند و کارآمدی خود را در عرصه عمل نشان دهند و این دو شروط، موانع بسیاری دارند

حداد عادل: به نظر می رسد برخوردهای صورت گرفته جوابگوی تحرکات دشمنان نبوده اما این مسئله به معنای آن نیست که باید این عرصه را رها کرد، بلکه باید به طور دائم به این مسائل و راه حل آنها اندیشید؛ معلوم نیست که کارهایی همچون جمع آوری آنتن های ماهواره و فیلترینگ اینترنت خیلی مفید و عملی باشد ولی برخی تصور می کنند که با پاک کردن صورت مسئله، مسئله هم پاک می شود در حالی که چنین نیست و با فکر نکردن به موضوعات، مشکلات حل نمی شوند.

در حال حاضر ما درباره پدیده ای به نام ماهواره و اینترنت، اصلا فرصت کافی برای بررسی مشکلات ناشی از آنها پیدا نکردیم تا راه حل برای آنها بیابیم و در واقع بر خلاف درمان بیماری های جسمی که با نسخه پزشک و خوردن دارو علاج می شوند و بیمار به راحتی از بستر بیماری بر می خیزد، این داستان پیچیده تر از آن است که با یک نسخه فوری یک متخصص حل شود. متاسفانه ما هنوز متوجه نشده ایم که چه اتفاقی در حال وقوع است و یک علت این مسئله آن است که عرصه اقدامات ضد فرهنگی و تخریبی دشمن عرصه آلوده کننده و بد نام است، کم تر فردی جرات می کند پرده را از روی واقعیت کنار بزند و حقیقت را بیان کند که این مسئله نگران کننده است.

مهر: اگر اجازه دهید به موضوع انتخابات مجلس هشتم بپردازیم. بسیاری از تحلیلگران سیاسی، جنابعالی را فردی صاحب نفوذ در جریان اصولگرا می دانند و شما نیز در سخنان اخیر خود، بر لزوم همگرایی و وحدت اصولگرایان برای تداوم مسیر خدمت رسانی این جریان تاکید داشتید، به نظر شما آیا زنجیره پیروزی اصولگرایان در انتخابات مجلس هشتم ادامه می یابد؟

دشمن با استفاه از ابزار مدرن روی فرهنگ عمومی ما اثر گذاشته و بنده از وضع کشور در مقابله با شبیخون فرهنگی راضی نیستم

حدادعادل: اظهار نظر درباره نتیجه انتخابات در ایران کار دشواری است؛ زیرا انتخابات‌‌ فرمایشی نیست بلکه واقعا مردم تصمیم گیرنده هستند ولی بنده امیدوارم که اصولگرایان‌ شایستگی خود را برای اعتمادی که مردم به آنها در انتخابات گذشته داشته اند، به اثبات برسانند و دامنه پیروزی ها تداوم یابد.

مردم دو انتظار از اصولگرایان دارند؛ اول این که دچار تفرقه نشویم و دیگر این که کارآمدی و کارآیی خود را در عرصه عمل نشان دهیم و هر دوی این شروط، موانع بسیاری دارند. شما در عالم سیاست اخبار را می شنوید و تحولات را رصد می کنید و می بینید که دائما تلاش می شود بین دولت و مجلس و بین خود مجلسی ها و دولتی ها و در نتیجه در مجموعه اصولگرایان اختلاف ایجاد شود و از سوی دیگر تلاش می شود دستاوردهای عملی و مفید دولت و مجلس کمرنگ جلوه کند و مشکلات پر رنگ نشان داده شوند.

پیش بینی نتیجه انتخابات در ایران به خاطر فرمایشی نبودن این فرایند دشوار است اما امیدوارم زنجیره پیروزی اصولگرایان ادامه یابد

توجه کنید که در همین هفته دولت گذشته و متعاقب آن، طرح های عمرانی زیادی در نقاط مختلف کشور افتتاح شد اما اگر بررسی شود مشخص خواهد شد چه میزان خبر در برخی فضاها انعکاس یافت و در عوض نقص ها، کمبودها و مشکلات چگونه و تا چه اندازه پر رنگ جلوه کرد که باید گفت این کار، در حقیقت ندیدن آب در لیوان است.

در شرایط موجود تلاش ما در مجلس این است که با بهره گیری از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در تاریخ هفتم خرداد سال 86 یک سال باقی مانده از عمر مجلس را صرف اموری کنیم که در خدمت به کشور و منافع مردم و رفع مشکلات آنها، اولویت دارد و زودتر پاسخ می دهد و آهنگ پر شتابی در خانه ملت آغاز شده است تا از میان انبوه عناوینی که در دستور کار نمایندگان ملت قرار دارند، موضوعاتی اولویت یابند که کارآمدی جریان اصولگرا در قوای مجریه و مقننه را ثابت می کنند.

ادامه دارد...