محمدحسین ابوالحسنی کارگردان مستند کوتاه «۱۲- هیچ» در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این مستند که به مساله کنکور میپردازد، گفت: آزمون سراسری یا همان کنکور، مسالهای که هر ساله به طور میانگین ۱ میلیون نفر در کشور ما به طور مستقیم با آن دست و پنجه نرم میکنند؛ البته این یک میلیون نفر فقط آمار افرادی است که فارغالتحصیل شدهاند و میتوانند در کنکور شرکت کنند اما به طور غیرمستقیم دانش آموزان در پایهها و مقاطع مختلف، کم و بیش با این مساله درگیر میشوند تا به سال آخر یعنی دوازدهمین سال تحصیل خود برسند و در نهایت با این غول مرحله آخر گل آویز شوند و با خاطره خوب یا بد از آن عبور کنند.
وی افزود: همین بُعد کمیتی کنکور و جمعیتی که با آن مواجه میشوند باعث میشود تا از کنار آن به راحتی عبور نکنیم و برای بررسی ابعاد مختلف بزرگترین امتحان سراسری کشور کمی بیشتر تامل کنیم تا متوجه کم و کیف مساله بشویم و به همین دلیل هم هست که هر سال در نزدیکی ایام برگزاری کنکور، درباره این پدیده زیاد بحث میشود و موافقان و مخالفان آن از زاویه دید خود با آن مواجه میشوند و به نقد و بررسی آن میپردازند. مستند کوتاه «۱۲- هیچ» که از محصولات جدید مرکز مستند سفیرفیلم است با نگاهی نو، به بررسی ابعاد مختلف مساله کنکور میپردازد و نسبت آن با دیگر مسائل آموزش و پرورش را بررسی میکند.
این کارگردان مطرح کرد: همیشه وقتی حرف از مشکلات آموزش و پرورش میشود، احتمالاً اولین اسمی که در ذهن ما نقش میبندد کنکور است؛ کنکوری که دانشآموزان در دوران تحصیل خود که در معرض آن قرار دارند و بیشتر جنبههای زندگیشان تحتتأثیر این اسم قرار میگیرد از روح و روانشان و خانوادههایشان تا خرج و مخارج و هزینههای مالی و تاثیر روی سلامتی آنان، همه و همه مسائلی است که با نگاهی گذرا به کنکور میتوان به آنها پی برد. اما این موضوع که «آیا اساساً کنکور مساله است؟ و اینکه این مساله حل شدنی است یا خیر؟ و در نهایت نسبت اهمیت کنکور با دیگر مسائل نظام آموزشی چگونه است؟» سوالاتی هستند که تا به حال جوابهایی جز جوابهای کلیشهای و کلی چه از طرف مسئولان و چه از طرف توده مردم به آنها داده نشده است و متاسفانه این جوابها نتیجهای جز پاک کردن صورت مساله و بیشتر سر در گم کردن دانشآموزان نداشته است که البته در نهایت آنها هستند که با کنکور رو به رو هستند. این مسایل باعث رقم خوردن شرایط کنونی شده، مساله اینجاست که آیا کنکور واقعاً مشکل است یا رسانهها از آن برای ما یک غول بزرگ و بی شاخ و دم میسازند؟ اگر مشکل محسوب میشود، حل این مشکل تا چه میزان اولویت دارد؟
وی مطرح کرد: مدتهاست موافقان و مخالفان، در مساله کنکور با راه انداختن دوقطبیهایی مانع بسط افکار عمومی به دیگر مشکلات آموزشی میشوند. به عبارتی دیگر، کنکور را آنقدر مشکل جلوه میدهند که اذهان عمومی دیگر به سمت مشکلات اساسی و ریشهای عدیده آموزش و پرورش سوق پیدا نکند. دانشآموز ما ۱۲ سال از بهترین دوران زندگی خودش را در مدرسه میگذراند و برای رشد و تعالی خودش تلاش میکند تا در این نظام آموزشی تبدیل به دانشآموز تراز شود اما در این ۱۲ سال مشکلات و موانع جدی و ریشهای در مسیر او برای رسیدن به هدفش قرار دارد که متاسفانه اکثراً فکری برای برطرف کردن آنها نشده و چه بسا بسیاری از آنها به خاطر اینکه قدرت رسانهای توجهی به آن نکرده است اصلاً بهعنوان مشکل و معضل در نظر گرفته نمیشوند! قدرت رسانهای که منفعت خود و سود مالی و رسانهایاش در گرو معضل نشان دادن کنکور و در نتیجه گره زدن آینده همه به آن و آن را به عنوان تنها نسخه موفقیت دانش آموزان معرفی کردن است.
ابوالحسنی اظهار کرد: این معادله ناسالم غول نشان دادن کنکور نه تنها از طرف مافیای این حوزه - تعلیم و تربیت- بلکه از طرف مسئولان این حوزه که دایهدار تعلیم و تربیت دانش آموزان هستند در حال تقویت شدن است و نتیجه این توجه نابرابر و نادرست، جو غلط و تصور اشتباه اکثریت جامعه به ویژه پدر و مادرهاست که تاثیر بسیاری روی نوجوانان خود دارند. توجه نابرابر به مسائل آموزش و پرورش به این منجر میشود که مشکلات ریشهای این نظام مثل مدل آموزشی حفظ محوری و عدم مهارت آموزی دانش آموزان یا نداشتن آینده مشخص در بین دانش آنها و یا محتوای غیراستاندارد کتابهای درسی و مشکلات متعدد و ریشهای نظام آموزشی ما که به مراتب از آزمون سراسری حادتر هستند و موضوع کنکور در نتیجه عدم توجه به این مشکلات تبدیل به معضل شده است توجه نشود، و برنامهای برای اصلاح آنها وجود نداشته باشد.
وی مطرح کرد: علاوه بر نکاتی که پیشتر برای علل به حاشیه رانده شدن این مشکلات و عدم توجه مسئولان به آنها گفته شد، باید به نبود مطالبه از طرف مردم برای حل این مشکلات نیز اشاره کرد. چرا که برای اکثریت جامعه آنطور جا افتاده است که کنکور مهمترین مساله نظام آموزشی ماست، حل شدن بقیه مسائل این حوزه در گرو حل یا حذف شدن آن است و متاسفانه این گزاره دستاویزی شده است برای برخی مسئولان تا به بهانه آن از زیر بار مسئولیت خود که اصلاح نظام آموزشی است شانه خالی کنند و تمام تقصیرها و عیبهای سیستم آموزشی را به گردن کنکور بیندازند و اینطور مسئولیت خود در قبال بقیه مشکلات حوزه تعلیم و تربیت را هم در ذهن خود و هم در اذهان عمومی به فراموشی بسپارند.
ابوالحسنی در پایان توضیح داد: در نهایت باید به این موضوع توجه کرد که کنکور مساله مهمی است، اما به این دلیل که معلول مشکلات دیگر و ریشه نظام آموزشی ماست، باید ابتدا به حل این مشکلات که از مدل آموزشی ما گرفته تا مسائل معلمان در کشور را شامل میشود فکری کرد تا سپس به سراغ خود کنکور رفت. نکتهای که ما در طول ساخت مستند «۱۲- هیچ» سعی کردیم به آن بپردازیم ایجاد گفتمانی جدید در حوزه آموزش و جا انداختن نگاهی نو و منصفانه به مسائل حوزه تعلیم و تربیت است که در نتیجه بشود به جای طرح و برنامه ریختن سالیانه و بی ثمر برای کنکور، فکری برای ۱۲ سال تحصیل دانش آموزان این مرز و بوم داشت و برای آن برنامهریزی کرد. امیدواریم در رساندن این حرف و پیام به مسئولین موفق بوده باشیم و این مستند کوتاه در این ایام به خوبی دیده شود.