به گزارش خبرگزاری مهر، وزیر امور خارجه در این متن می کوشد به دور از تعارفات سیاسی و در قالبی تازه آنچه را که بر فضای فعلی روابط ایران و اروپا سایه انداخته را به بحث گذاشته و در این میان بر نقش فرانسه بعنوان یک قدرت اروپایی توجه نشان دهد.
متکی با اشاره به جنبه های مختلف پرونده هسته ای در اظهارات بعضا متفاوت مسئولان فرانسوی به بررسی جنبه های مختلف تاثیر رفتار فرانسه بر آینده اروپا پرداخته است:
"راستی چگونه می شود ایرانی بود " عنوانی است که برای این مقاله انتخاب شده است:
شارل لویی دو منتسکیو فیلسوف بزرگ فرانسوی در سال 1721 در شاهکار خود " نامه های ایرانی " ( les lettres persanes ) این سئوال را در مورد رفتارهای عجیب فرانسویان مطرح ساخت: هنگامیکه ریکا، مسافر ایرانی داستان پس از رسیدن به پاریس پوشش فرانسوی برای خود اختیار می کند، با تعجب متوجه می شود که دوستان فرانسویش دیگر آن گونه که درگذشته با شیفتگی و تحسین از او یاد می کردند با وی برخورد نمی نمایند. این دو گانگی رفتاری جامعه فرانسه قرن 18 با وی او را به فکر انداخت که چگونه می توان هم ایرانی باشد و هم در دنیایی دیگر ، یعنی مغرب زمین ، زندگی کند.
داستان پرونده هسته ای ایران نیز همین پرسش را بر می انگیزد، در واقع سی سال پیش در حالی که یک رژیم دیکتاتور درا یران بر سر کار بود، تصمیم جمهوری فرانسه مبنی بر همکاری با سیاست هسته ای چنین حکومتی مورد اقبال و توجه دولتمردان فرانسوی تا عالی ترین سطوح بود.
آن سالها فرانسویان نه تنها درمورد اهداف برنامه های شاه سئوالی نمی کردند. بلکه فرانسه پیشنهاد مشارکت ایران در فراماتوم و سپس اوردویف را مطرح نموده بود و حتی از شاه برای بازدید از تاسیسات هسته ای خود در ساکلی دعوت نمودند و کوچکترین دغدغه ای از همکاری در زمینه هسته ای ، حتی در زمینه های نظامی نداشتند.
سالها بعد هنگامیکه مردم ایران به عمر نظام دیکتاتوری پایان دادند و با الهام از اصول عالیه اسلام ، بنیان یک نظام جمهوری را با شعار استقلال و آزادی ( که از ارزش های خود انقلاب فرانسه و جمهوری پنجم آن هستند) پی افکندند ، انتظار می رفت که رهبران جمهوری فرانسه از این خیزش فراگیر استقبال کنند و برای توسعه دموکراسی در مشرق زمین تلاش کنند.
اما تراژدی واقعی زمان شکل گرفت که ایرانی عصر جدید همچون شخصیت داستان مونتسکیو، خواست از ابزارهای جدید توسعه استفاده کند ، از آن پس همکاری های توسعه ای متوقف شد و روابط دو جانبه تا بدانجا تیره گردید که تسیحات فرانسوی سخاوتمندانه دراختیار دیکتاتور دیگری به نام صدام قرار داده شد تا با آن نه تنها مردم بی دفاع شهرهای ایران را مظلومانه هدف قرار دهد، بلکه بخشی از میراث شکوهمند تاریخی کشوری کهن چون " پارس" را نیز با سلاح های فرانسوی نابود سازد.
کشوری مانند جمهوری اسلامی ایران ، با ظرفیت های منطقه ای و بین المللی اش نیازی ندارد که در مسیر احقاق حقوق و تلاش برای آینده خود به معامله بنشیند . تلاش برای آتیه نسل های آینده برای ما وظیفه مقدسی است که درانجام آن تعلل جایز نیست.
بدیهی است که در این مسیر جمهوری اسلامی ایران منطق تقابل را برنگزیده است.
همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی ، پذیرفتن ابتکار فعال شدن کشورهای اروپایی در سال 2003 ، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و تعلیق غنی سازی به مدت 2 سال و .... جلوه هایی از حسن نیت ایران هستند.
سئوال این است که چه اتفاقی افتاده است که برخی از دوستان فرانسوی ما بدون توجه به جایگاه تاریخی کشور خود در اروپا، لحنی را برگزیده اند که از یک دیپلماسی کهن بسیار دور از انتظار است ؟ اسناد مذاکراتی ما نشان می دهد که درتابستان 2003 در ابتدای مذاکرات با 3 کشور اروپایی ، دوستان فرانسوی ما چنین اظهار می کردند که دلیل بدست گیری پرونده از سوی ما تقویت وزن اروپا در صحنه جهانی وکشیدن قایق بریتانیا به سوی قاره است.
لیکن هنگامیکه شنیدم وزارت امور خارجه بریتانیا اعلام کرد کرد که از درخواست فرانسه برای تحریم های یکجانبه با اشتیاق کامل پشتیبانی می کند و در برابر آن اسپانیا، ایتالیا، اتریش و آلمان اعلام کردند که خواهان تلاش های دیپلماتیک بیشتری هستند. از خود پرسیدم آیا این قایق بریتانیا نیست که از سال 2003 قاره سرگردان را به سوی خود می کشد؟ هر چند که تاکید می کنم قبل ازاظهار نظر پیرامون رویکرد دولت جدید بریتانیا باید قدری تامل کرد.
رئیس جمهوری فرانسه به درستی معتقد است که عدم توسعه یافتگی کشورهای منطقه باعث بی ثباتی و گسترش ناامنی شده است. راه چنین توسعه ای از مسیر انرژی هسته ای می گذرد. جمهوری اسلامی ایران تمایل ندارد که سیاست اتمی اش از سوی فرانسه با تبعیض مواجه شود.
فلذا ایران روند فعالیت های هسته ای وغنی سازی صلح آمیز خود را با رعایت پادمان و زیر نظر آژانس و در همکاری با سایر کشورهای جهان دنبال خوهد نمود و این امر را بدون دغدغه از رویکرد تبعیض آمیز احتمالی انجام خواهد داد. دغدغه جمهوری اسلامی ایران به هیچ عنون فرضی نیست در تاریخ روابط دو جانبه مثال های متعددی در خصوص این نگرش تبعیض آمیز از سوی فرانسه وجود دارد( خصوصا تحریم فروش ناوگان هوایی مسافربری، تجهیزات بیمارستانی و رادارهای مرزی برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر یا مهاجرین غیر قانونی )
" چگونه می شود ایرانی بود" دوست فرانسوی مسافر ایرانی اینگونه سئوال نمود . منتسکیو چنین نتیجه می گیرد که فکر کوچک آن مردم نمی توانست بپذیرد که غیر از فرانسویان کسان دیگری هم در گیتی هستند.