احمد رضا لاهیجان زاده در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: کلانشهر اصفهان یکی از هشت کلانشهر کشور است که به لحاظ جغرافیایی و اقلیمی تفاوت‌هایی متمایزی نسبت به مابقی کلانشهرها دارد از جمله اینکه این شهر در یک فرورفتگی بنا شده و در اطراف شهر رشته کوه‌هایی وجود دارد که به نوعی مانع جا به جایی هواست و بر اساس اعلام هواشناسی استان تقریباً در ۸۰ درصد سال سرعت باد در این شهر صفر یا نزدیک به صفر است و کلاً باد قابل قبولی که باعث جا به جایی هوا شود، وجود ندارد.
وی افزود: این شرایط ویژه سبب شده هر گونه توسعه و بارگذاری در اصفهان و وضعیت اقلیمی خاص این خطه سبب تجمع آلودگی شود زیرا باید توجه داشت زمانی‌که باد در یک شهری وزش داشته باشد عمده بار آلودگی جا به جا خواهد داشت و یکی از اثرات مهم در کاهش آلودگی هوا وزش باد به صورت افقی و جابه جایی به صورت عمودی است که این حالت را به ندرت در اصفهان داریم و فصل سرد سال و وقوع وارونگی دما از نیمه آبان تا اواخر بهمن ماه این وضعیت را تشدید می‌کند.
۷۰ درصد صنعت و جمعیت استان در شعاع ۵۰ کیلومتر شهر اصفهان متمرکز است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان خاطرنشان کرد: بر خلاف شرایط اقلیمی حاکم بر شهر اصفهان ۷۰ درصد صنایع استان را در محدوده شهرستان اصفهان تا شعاع ۵۰ کیلومتر آن ایجاد شده که یک خطای راهبردی بزرگی بوده که طی ده‌ها سال گذشته اتفاق افتاده است.
لاهیجان زاده افزود: به واسطه تمرکز صنعت در شعاع ۵۰ کیلومتر شهر اصفهان، شاهد تمرکز جمعیت در این شعاع هستیم به طوری که نزدیک به ۷۰ تا ۷۵ درصد جمعیت پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفری استان در شعاع ۵۰ کیلومتر شهر اصفهان استقرار یافته است در حالی که این شعاع هشت درصد مساحت استان را شامل می‌شود.
وی با بیان اینکه تمرکز جمعیتی سبب تمرکز تعداد زیادی خودرو در بافت شهری اصفهان شده است، اضافه کرد: از یک سو به دلیل تمرکز جمعیت این شهر تبدیل به قطب حمل و نقل کشوری شده به طوری که طبق آمار اصفهان جزو استان‌های رتبه یک و دو کشور در مصرف سوخت گازوئیل و برای خودروهای سنگین است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان خاطرنشان کرد: این بیانگر این مطلب است که مواد اولیه که برای صنایع وارد می‌شود و محصولاتی که از طریق حمل و نقل خارج می‌شود بار ترافیکی از خودروهای سنگین را به شعاع ۵۰ کیلومتر اصفهان اضافه کرده و در کنار آن بحث ترافیکی درون شهری است که به واسطه تمرکز جمعیتی به وجود آمده است.
از آستانه تحمل اکولوژیکی اصفهان عبور کردیم
لاهیجان زاده با بیان اینکه سه مقوله اقلیم خاص اصفهان، تمرکز صنعت و جمعیت و وضعیت حمل و نقل با هم مرتبط است، تصریح کرد: آنچه که در اصفهان اتفاق افتاده است؛ باید گفت تمام حدود و ثُغوری (مرزی) که برای آستانه تحمل بوم‌شناختی یک مرکز شهری در نظر می‌گیرند ما در اصفهان از تمام آستانه‌ها عبور کردیم.
وی ادامه داد: به بیان دیگر کلانشهر اصفهان برای اینکه به این توسعه صنعتی و جمعیتی برسد از حداقل و حداکثر توان اکولوژیکی برخوردار بوده است که از حد اکولوژیکی آن عبور کردیم و این شهر دیگر آن توانایی اکولوژیکی برای خودپالایی ندارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به اینکه در این شهر بارگذاری بسیار زیادی در حوزه آب و هوا شده است، افزود: این بارگذاری بسیار شدید سبب شده مصرف آب بیش از توان حداکثری رودخانه زاینده رود باشد و سفره‌های آب زیرزمینی ما به شدت در سال‌های گذشته مصرف شده و باعث ایجاد یک شرایط حاد و وخیم در وضعیت آب زیرزمینی و به دنبال آن فرونشست زمین شده است.
افزایش ۲۳۸ درصدی روزهای آلوده اصفهان طی ۷ سال اخیر
لاهیجان‌زاده با بیان اینکه از سال ۱۳۹۵ تا امروز تعداد روزهای آلوده هوا رشد ۲۳۸ درصدی داشته است، ابراز داشت: اگر نتوانیم برنامه منسجمی متناسب با این رشد آلودگی‌ها داشته باشیم تا چند سال آینده تعداد روزهای سالم ما به ندرت قابل محاسبه خواهد بود و این زنگ خطر بسیار جدی برای سلامت جامعه ساکن در اصفهان است که در حال حاضر نیز آمار بیماری‌هایی که در اصفهان و مراجعاتی که به بیمارستان‌ها و مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا وجود دارد کاملاً این مسئله را تأیید می‌کند.
وی با اشاره به اینکه قانون هوای پاک سال ۱۳۹۶ به تصویب مجلس رسید که بر اساس آن نزدیک به ۱۷۰ وظیفه برای ۲۳ دستگاه اجرایی برای کاهش آلایندگی تعریف شده است، خاطرنشان کرد: این دستگاه‌های اجرایی باید وظایف قانونی و ذاتی خود را برای کاهش آلودگی هوا انجام دهند تا بتوانیم به شرایط متناسبی در کلانشهر اصفهان برسیم؛ حدود ۱۲ دستگاه وظیفه تعیین کننده و محوری در قانون هوای پاک دارند که اگر صورت نگیرد نمی‌توانیم به اهداف برسیم.
حدود ۱۹۰ هزار خودروی فرسوده در شهر اصفهان تردد می‌کند
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با تاکید بر اینکه اولین گام مهم در اجرای قانون هوای پاک خروج خودروهای فرسوده است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر در کلانشهر اصفهان حدود ۱۸۰ تا ۱۹۰ هزار خودروی فرسوده وجود دارد که اینها علاوه بر مصرف سوخت بالا به لحاظ اینکه استانداردهای محیطی زیستی را نمی‌توانند تأمین کنند در ایجاد آلودگی هوا سهم اساسی دارند.
لاهیجان زاده افزود: در کنار این تعداد خودروی فرسوده، نزدیک به ۴۰۰ هزار موتور سیکلت غیر استاندارد در شهر اصفهان تردد می‌کند که حداقل سه برابر یک خودروی غیر استاندارد تولید آلودگی می‌کنند.
وی تصریح کرد: یکی از اقداماتی که باید سطح ملی انجام شود و استانها در آن دخالت ندارند مسئله خروج خودروهای فرسوده است که بر آن تاکید داریم زیرا براساس مطالعاتی که دانشگاه اصفهان انجام داده است سهم خودروهای فرسوده در آلودگی هوا بر اساس شاخص ۲.۵ میکرون حدود ۳۰ درصد است.
سوخت استاندارد شد اما باید در خودروی استاندارد سوزانده شود
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، استاندارد سوخت بنزین و گازوئیل را از دیگر الزامات قانون هوای پاک برشمرد و گفت: استاندارد سوخت امر بسیار مهم در کاهش آلودگی هوا است که خوشبختانه با راه‌اندازی فاز اول طرح بهسازی سوخت و فرآورده‌های نفتی در پالایشگاه اصفهان اکنون بالای ۹۵ درصد سوخت خودروها در شعاع ۵۰ کیلومتر اصفهان در این کلانشهر استاندارد شده که موفقیت بزرگی در کاهش آلودگی است اما باید در خودروهای استاندارد سوزانده شود.
لاهیجان زاده تصریح کرد: یکی از مشکلات ما موضوع استاندارد خودروهای تولیدی خودروسازان داخلی است در حالی که در جهان امروز تولید خودروهای برقی و هیبریدی در دستور کار تولید و استفاده بسیاری از کشورهای دنیا است هنوز خودروسازی‌های ما با تکنولوژی قدیم اقدام به تولید خودرو می‌کنند که اگر ما اقدام عاجل برای استاندارد کردن خودرو سازها به خورهای یورو پنج و هیبرید انجام ندهیم موضوع استاندارد سوخت عقیم می‌ماند و به اهداف خود نمی رسیم.
وی تاکید کرد: خروج خودروهای فرسوده، استاندارد سوخت و خودرو سه عامل بسیار تعیین کننده در کاهش آلودگی ناشی از حمل و نقل است که در سطح ملی باید انجام شود.
هر سال به تعداد خودروهای فرسوده در اصفهان اضافه می‌شود
لاهیجان زاده ابراز داشت: یکی از دلایل عقب ماندگی طرح کاهش آلودگی هوا در اصفهان و رشد روزهای آلوده این است که هر ساله به تعداد خودروها افزوده می‌شود در حالی که خودروهای فرسوده از رده خارج نمی‌شود و به خودروهای فرسوده ما هر سال افزوده می‌شود و در این شرایط نمی‌توان انتظار داشت وضعیت آلودگی هوا بهبود یابد.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر اینکه ۷۰ درصد صنایع استان در شعاع ۵۰ کیلومتر شهر اصفهان مستقر است متأسفانه بسیاری از صنایع هستند که با تکنولوژی ۵۰- ۶۰ سال پیش کار می‌کنند و سنتی محسوب می‌شود که یکی از این صنایع کوره‌های آجر پزی است.
گاز ۴۴ کوره آجرپزی قطع شد
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان افزود: این آجرپزی‌ها که از کوره‌های هوفمن (کوره‌های تونلی یا بیضی شکل که سوخت از بالای آنها منتشر می‌شود) استفاده می‌کنند آلوده کننده محیط پیرامون خودشان هستند که در این راستا اقدامات عاجل و گسترده‌ای را به عمل آوردیم.
لاهیجان زاده ادامه داد: سند بهسازی برای کوره‌های آجرپزی تهیه شده که بر اساس این سند واحدهای غیر مجاز شناسایی و تعطیل شدند که بخش اول طی ماه‌های اخیر انجام شد و حدود ۴۴ واحد غیر مجاز شناسایی و اقدامات لازم جهت قطع زیرساخت‌ها از جمله آب، برق و گاز انجام شد.
به گفته وی گاز ۴۴ کوره آجرپزی غیر مجاز شده و اینها تعطیل باقی خواهند ماند تا زمانی که تغییر خط دهند یا به بیرون از شهر منتقل شوند.
قطعی گاز ۲۵۰ کوره آجرپزی دیگر تا پایان دی ماه
لاهیجان زاده با بیان اینکه حدود ۲۵۰ کوره آجر غیرمجاز، سنتی و تونلی در شعاع ۵۰ کیلومتر اصفهان شناسایی کرده‌ایم، اظهار داشت: حدود دوماهی که در شهر اصفهان دچار وارونگی دما و آلودگی هوا هستیم با هماهنگی قوه قضائیه گاز نزدیک به ۲۵۰ کوره آجر قطع خواهد شد و تا پایان دی ماه این روند ادامه خواهد داشت و بعد از آن به صورت نوبت بندی کار خواهند کرد و به واحدها تا عید نوروز فرصت داده شده که برنامه مدیریتی خود را برای بهسازی و یا تغییر خط یا خروج از شهر را به محیط‌زیست اعلام کنند و اگر واحدی کماکان به روش سنتی ادامه داد تأسیسات آن ابتدای ۱۴۰۳ قطع خواهد شد.
اعلام جرم محیط‌زیست علیه ذوب آهن
وی در خصوص اقدامات محیط‌زیست استان در قبال آلایندگی شدید کارخانه ذوب آهن، گفت: ذوب آهن یکی از آلوده‌ترین صنایع فولادی است و متأسفانه بنا به دلایل اقتصادی و تکنولوژی قدیمی آن کماکان دارد به آلودگی خود ادامه می‌دهند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اضافه کرد: ذوب آهن سهم به سزایی در آلودگی لنجان و ۶ درصدی در آلودگی مستقیم مناطق ۱۵ گانه شهر اصفهان دارد و سهم ۴۰ تا ۵۰ درصدی در انتشار ذرات معلق ۲.۵ میکرون در شعاع ۵۰ کیلومتر دارد.
لاهیجان زاده خاطرنشان کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست استان علیه شرکت ذوب آهن و آلودگی که واحد کک سازی آن ایجاد می‌کند، اعلام جرم کرد که جلسات دادگاه آن تشکیل شد و این شرکت برنامه جامع برای کاهش آلودگی تهیه کرده و با شرکت‌های دانش بنیان داخلی و خارجی در حال مذاکره و قرارداد است و اگر قراردادها را اجرایی کنند حجم قابل توجهی از آلایندگی این کارخانه کاهش می‌یابد.
وی ابراز داشت: برنامه زمان بندی برای کاهش آلایندگی ذوب آهن را دنبال خواهیم کرد همانطور که برای فولاد مبارکه دنبال کردیم و خوشبختانه در شرکت فولاد مبارکه طرح‌ها بر اساس برنامه زمان‌بندی در حال اجرا است؛ کارهای محیط‌زیستی بزرگی در فولاد صورت گرفته و حجم زیادی از آلودگی آنجا مهار شده است که می‌تواند الگوی مناسبی برای ذوب آهن و سایر صنایع آلاینده باشد.