مادر بزرگوار وی لیلا دختر ابى مره است. لیلا براى امام حسین (ع) پسرى آورد، رشید، دلیر، زیبا، شبیه ترین کس به رسول خدا (ص)، رویش روى رسول بود به طوری که هر کس که آرزوى دیدار رسول خدا را داشت بر چهره پسر لیلا مى نگریست .
پدر بزرگوارش می فرماید : "هرگاه مشتاق دیدار پیامبر مى شدیم به چهره او مى نگریستیم"؛ به همین جهت روز عاشورا وقتى اذن میدان طلبید و عازم جبهه پیکار شد، امام حسین (ع) چهره به آسمان گرفت و گفت:" اللهم اشهد على هؤلاء القوم فقد برز الیهم غلام اشبه الناس برسولک محمد خلقا و خلقا و منطقا و کنا اذا اشتقنا الى رؤیة نبیک نظرنا الیه...".
حضرت علی اکبر در کربلا حدود 25 سال داشت. برخی راویان سن وی را 18 و 20 سال هم گفته اند . او اولین شهید عاشورا از بنى هاشم بود. شجاعت و دلاورى على اکبر و رزم آورى و بصیرت دینى و سیاسى او، در سفر کربلا بویژه در روز عاشورا تجلى کرد.
روز عاشورا پس از شهادت یاران امام، اولین کسى که اجازه میدان طلبید تا جان را فداى دین کند، او بود. اگرچه به میدان رفتن او بر اهل بیت و بر امام بسیار سخت بود، ولى از ایثار و روحیه جانبازى او جز این انتظار نبود. وقتى به میدان می رفت، امام حسین (ع) در سخنانى سوزناک به آستان الهى، آن قوم ناجوانمرد را که دعوت کردند ولى تیغ به رویشان کشیدند، نفرین کرد.
محل دفن حضرت على اکبر (ع)، نزدیکترین شهید به امام حسین (ع) است، مدفن او پایین پاى اباعبد الله الحسین(ع) قرار دارد و به این خاطر ضریح امام، شش گوشه است.