به گزارش خبرنگار مهر در شیراز، ابو محـمد مشرف الدین (شرف الدین) مصلح بن عـبدالله بن شرف الدین شیرازی، مـلـقب به ملـک الکـلام و افصح المتکـلمین در سالهای اول سده هفتم هجری در حدود سال 606(ه.ق) در شیراز متولد شد، خانواده اش از عالمان دین و پدرش از کارکنان دربار اتابک بود و سعدی نیز از همان دوران کودکی تحت تعلیم و تربیت پدرش قرار گرفت و در همان دوران کودکی نیز پدرش را از دست داد و تحت تکفل جد مادری خود قرار گرفت.
او مقدمات علوم شرعی و ادبی را در شیراز آموخت و سپس در دوران جوان به بغداد رفت که این سفر آغاز سفرهای طولانی سعدی واقع شد. وی در آن زمان در مدرسه نظامیه مشغول به تحصیل شد که در همین شهر بود که به محضر درس "جمال الدین ابوالفرج عبدالرحمن محتسب" رسید و از او نیز به عنوان مربی و شیخ یاد می کند.
سعـدی بعـد از این سفـر به حـجاز، شام، لبـنان و روم رفت و سفـری کـه او در حـدود سال 620 آغـاز کرده بود در سال 655 با بازگـشت به شیراز پایان گـرفت و از آن پس زندگـی را به آزادگـی و ارشاد و خـدمت خـلق گذراند.
در این دوره یکـبار نـیز سفری به مکـه کرد و از راه تـبریز به شیراز بازگـشت. نکـته مهـم در زندگی سعـدی این است که در زمان زندگـیش شهـرت و اعـتبار خاصی داشت و سخـنانش مورد استـقبال شاعـران هـم عصرش قرار گرفت، آنچـنانکـه یکی از آنهـا به نام سیف الدین محـمد فرغـانی، چـنان شیفـته آثـار سعـدی بود کـه عـلاوه بر استـقبال از چـندین غـزل او چـند قصیده هـم در مدح او ساخته و برای او فرستاده که در یکی از آنها خطاب به سعدی سروده: "به جای سخن گر به تو جان فرستم/ چندان دان که زیره به کرمان فرستم".
اسلوبی که انوری در غزل ایجاد کرد به دست سعدی تکامل یافت و به آخرین حد ترقی رسید. سعدی فصاحت بیان و روانی گفتار را به جایی رسانیده که تاکنون هیچ شاعری نتوانسته است به اسلوب او سخن گوید و در شیوایی کلام به پای او برسد.
شیخ سعدی نه تنها یکی از ارجمندترین ایرانیان است، بلکه یکی از بزرگترین سخن سرایان جهان به شمار می آید و در میان پارسی زبانان یکی دو تن بیش نیستند که بتوانند با او برابر کنند.
اگر سخنش را به شیرین یا نمکین بودن بستاییم برای او مدحی مسکین است و اگر ادعا کنیم که فصیح‌ترین گویندگان و بلیغ‌ترین نویسندگان است، قولی است که جملگی برآنند؛ اگر بگوییم کلامش از روشنی و روانی، سهل و ممتنع است، از قدیم گفته‌اند و همه کس می‌داند، حسن سخن شیخ خاصه در شعر، نه تنها بیانش دشوار است، ادراکش هم آسان نیست و چون آب زلالی که در آبگینه شفاف هست اما از غایت پاکی، وجودش را چشم ادراک نمی‌کند.
گاهی شنیده می‌شود که اهل ذوق اعجاب می‌کنند که سعدی 700 سال پیش به زبان امروزی ما سخن گفته است ولی حق این است که سعدی 700 سال پیش به زبان امروزی ما سخن نگفته بلکه ما پس از 700 سال به زبانی که از سعدی آموخته‌ایم سخن می‌گوییم، یعنی سعدی شیوه نثر فارسی را چنان دلنشین ساخته که زبان او زبان رایج فارسی شده و ای کاش ایرانیان قدر این نعمت بدانند و در شیوه بیان، دست از دامان شیخ بر ندارند که بفرموده خود او "حد همین است سخنگویی و زیبایی را".
بوستان سعدی
"سعدی نامه" یا "بوستان" اثر ارجمند و پرآوازه شاعر و نویسنده اندیشهور ایران، سعدی شیرازی، به قول استاد مرحوم غلامحسین یوسفی مشهورتر از آن است که به معرفی نیاز داشته باشد. پسندها و آرزوهای سعدی بوستان بیش از دیگر آثار او جلوه گر است به عبارت دیگر سعدی مدینه فاضلهای را که میجسته در «بوستان» تصویر کرده است. در این کتاب پرمغز از دنیای واقعی جهان همه نیکی است و پاکی و دادگری و انسانیت، یعنی عالم چنان که باید باشد و به قول مولوی" شرب اندر شربت است".
سعدی به شیوه قدما از زبان قصه برای بیان اندیشههای خود بهره برده و همان گونه که می دانیم در تاریخ زندگی بشر قصه گویی، جایگاه، ویژهای دارد و در میان ملل شرق، داستانگویی در طبقات مختلف رواج داشته و در دوران اسلامی طبقهای به نام قصاص ظهور کردند که کارشان قصه گفتن برای مردم و سرگرم کردن آنها بوده است.
دیدگاه های سعدی/ تربیت از نظر سعدی شیرازی
سعدی را باید مبرز ترین مربیان و معلمان اخلاق ایران خواند چنانکه او می کوشد مسائل اخلاقی تربیتی را نه به عنوان موعظه کننده بلکه تلاش کرده استتا مفاهیم و محتوای زیبای اخلاقی را با تکیه بر قدرت معنوی انسانها مورد ارزیابی قرار دهد و هدفش در این راه تربیت انسانهای نمونه و جامعه ای که اگر فاضله نباشد، لااقل سالم و دور از نقص عمده باشد.
از نکات اخلاقی که در قالب پند و اندرز و در کسوتی از الفاظ دلنشین و اشعاری نغز بیان می کند ابایی ندارد که مورد خطاب پادشاه یا اینکه درویشی هم مسلک خودش باشند. به سلطان تعلیم می دهد که رضای رعیت و آبادانی کشور بهترین وسیله دفاعی و بر عکس نارضایتی مردم اخگری است.
از طرف دیگر درویشان را می ستاید اما نیرنگ برخی از آنان را نکوهش می کند، اسراف و پر خوری آنان هم گاهی به باد استهزاء گرفته می شود. درسهای اخلاقی وی در قالب وعظ و خطابه به همین منوال رفتارهای مناسب فردی و اجتماعی ادامه می یابد.
سعدی 30 سال آخر عمر را گوشه گیر بوده و به طاعت و عبادت پرداخته، می گویند یکی از مشایخ منکر سعدی، شبی درخواب دید که ملائکه با طبقهای نور پایین می آیند، پرسید: "این کرامات از آن کیست؟" گفتند: "برای سعدی است امروز بیتی سروده که مقبول خداوند قرار گرفته است"." برگ درختان سبز در نظر هوشیار/هر ورقش دفتری است معرفت کردگار".
شیخ به در خانه سعدی رفته که ماجرا را بگوید که می بیند سعدی چراغی روشن کرده و به آواز بلند این بیت را می خواند و می گرید.
سعدی در سال 691ه.ق و در سن 85 سالگی وفات یافت.