به گزارش خبرگزاری مهر، "پلانک" ماموریت آژانس فضایی اروپا (اسا) برای مطالعه جهان نخستین است. این ماهواره که هم اکنون در فاصله یک میلیون و نیم کیلومتری از زمین واقع شده است از 13 آگوست به طور منظم رصدهای خود را آغاز کرد.
در هفته های قبل، دستگاههای این ماهواره اسا برای رسیدن به دمای مناسب فعال شدند و هم اکنون نشانگرهای این دستگاهها عملکرد بسیار خوب آنها را نشان می دهند. تاکنون تمام عملیات این ماهواره بر طبق پیش بینیهای عملی پیش رفته است.
این رصدخانه میکرو امواج، اولین ماموریت آژانس فضایی اروپا برای مطالعه عمق کیهانی در میکروامواج است. این میکروامواج در حقیقت پرتوهای فسیلی هستند که از انفجار بزرگ (بیگ بنگ) تشکیل شده اند.
براساس گزارش لاستمپا، این ماهواره با چرخش در اطراف این امواج می تواند نقشه هایی در طول موج میکروامواج را از آسمان پیرامون خود تهیه کند.
پلانک به طور بی سابقه ای می تواند تغییرات دمای عمق کیهانی را اندازه گیری و اولین اطلاعات مربوط به جهان نخستین را ارائه کند. دو دستگاه پر قدرت پلانک به مدت 15 ماه بی وقفه اطلاعات بنیادینی را برای تائید تئوریهایی که تولد و تکامل جهان را توضیح می دهند جمع آوری می کند.
اولین دستگاه "دستگاه بسامد پایین" ( LFI) نام دارد که در حال تولید نقشه هایی است که از نظر علمی بسیار کاملتر از نقشه های تهیه شده توسط ماهواره WMAP ناسا هستند.
برای مثال در تصویر زیر می توان نقشه ای از آسمان را در طول موج نور مرئی مشاهده کرد. نوار طولی، کهکشان راه شیری و مظومه شمسی را نشان می دهند. نوار به رنگهای کاذب که در بالای نوار طولی قرار دارند فضایی از آسمان را نشان می دهند که پلانک در مدت "نقشه برداری اولین نور" (first light survey) تهیه کرده است.
این رنگها فاصله میان دمای عمق کیهانی میکروامواج را نسبت به ارزش متوسط خود نشان می دهند. به این ترتیب پلانک توانسته است در یک بسامد نزدیک به پیک طیف CMB (پیش زمینه میکرو امواج کیهانی) این اندازه گیریها را انجام دهد به طوری که مناطق قرمز تر گرمتر و مناطق آبی تر سردتر هستند.
نوار وسیع قرمز مرکز در اثر تشعشات باند رادیویی راه شیری ایجاد شده است در حالی که لکه هایی که خارج از منطقه کهکشانی می درخشند حاصل پرتوهای عمق کیهانی میکروامواج است.
به گزارش مهر، بلافاصله پس از پرتاب ماهواره پلانک در 14 می گذشته، عملیات کنترل تمام سیستمهای ماهواره شروع و به موازات آن عملیات سردشدن حسگرهای این دستگاهها نیز آغاز شد.
دقت حسگرهای حساس به تغییرات دمای CMB برابر با یک میلیونیم درجه است. برای رسیدن به این حساسیت، حسگرهای پلانک باید تا دمای بینهایت پایینی سرد می شدند و در برخی موارد دمای آنها به صفر مطلق یا صفر کلوین (15/273- درجه سانتیگراد) رسیدند و سرانجام این دستگاهها در دومین هفته ماه آگوست تا دمای مطلوب سرد شدند.
"نقشه برداری از اولین نور" از 13 آگوست آغاز شد و این عملیات در 27 آگوست به پایان رسید. حاصل این عملیات 9 نقشه جدید در 9 بسامد مختلف است. هر نقشه حلقه ای با وسعت حدود 15 درجه را نشان می دهد که هریک در پهنه ای از آسمان گسترده شده اند. تحلیلهای اولیه نشان می دهند که کیفیت این نقشه ها بسیار عالی هستند.
در تصویر زیر، موزائیکهایی از 9 نقشه اولیه پلانک نشان داده می شود. این نقشه ها جزئیات اولین نور را به تصویر می کشند. در این نقشه ها انتشارات قوی راه شیری به وضوح دیده می شوند.
این 9 تصویر، منطقه ای از آسمان را نشان می دهند که پلانک در 9 طیف مختلف از آن نقشه برداری کرده است. پایین ترین بسامد 30 گیگاهرتز (تصویر چپ بالا) و بالاترین آن 857 گیگاهرتز ( تصویر پایین سمت راست) است.
عملیات نقشه برداری از اولین نور به اتمام رسیده و بلافاصله اولین رصدهای علمی واقعی آغاز شده است. این رصدها حداقل 15 ماه بدون وقفه به طول می انجامند اما اولین نقشه های این رصدها در حدود 6 ماه دیگر در دسترس قرار خواهند گرفت.