گلستان در آستانه بحران آب و خشکسالی

 به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، با توجه به آنکه کشاورزی محور توسعه این استان است و چالش عمده در به فعلیت رساندن این ظرفیت مهم و حیاتی، محدودیت منابع آب است به نظر می رسد برنامه ریزی در این خصوص بسیار ضروری است.
 
استان گلستان در تولید سویا، کلزا و خاویار رتبه اول کشور، در پنبه دوم و در توتون و برنج سوم و در تولید محصول استراتژیک گندم و نیز ماهی گرمابی رتبه چهارم را داراست.
 
رفع محدودیتهای مرتبط با منابع آب مستلزم تقویت اعتبار طرحهای اجرایی و شروع طرحهای مطالعه شده است و صنعت آب گلستان برای اجرایی شدن سیاستهای ابلاغی رهبر معظم انقلاب، اقدامات اساسی و موثری را بنیان نهاده و اجرایی کرده که ایجاد نظام مدیریت جامع در کل چرخه آب بر اساس توسعه پایدار و آمایش سرزمین از اهم آن است.

در این خصوص باید اذعان داشت که با توجه به اتفاقات گذشته در خصوص حوضه های آبریز کشور و ضرورت حفظ یکپارچگی از نظر مدیریت منابع و مصارف متناسب با توان هر حوضه اجتناب ناپذیر و ضروری است.

چند برنامه در سطح کلان در کشور در دست پیگیری است که تجدید ساختار مدیریت بخش آب، تشکیل مدیریت حوضه های آبریز، مدیریت تخصیص و نظاممند کردن تخصیص حوضه های آبریز و مطالعه و به روزرسانی طرحهای جامع آب از آن جمله است.

در استان گلستان نیز بخش آب به جهت تدوین برنامه متناسب با ظرفیت زیر حوضه های آن با هماهنگی دستگاه ها چند برنامه را مطالعه و به اجرا گذاشته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان در این زمینه افزود: مطالعه یکپارچه مدیریت سیل استان با هماهنگی دستگاه های مرتبط و استان های همجوار یکی از این برنامه هاست.

نادعلی حاجیلری افزود: جامع نگری در مطالعه و اجرای طرحهای تامین آب شرب شهرها، روستاها و صنایع با تشکیل کمیته های راهبردی و استقرار مدیریت نظام مند تخصیص حوضه های استان با توجه به منابع و مصارف و شرایط بالادستی و پایین دستی و نیازهای زیست محیطی از دیگر این برنامه ها است.

وی اظهار داشت: پیگیری تسریع در مطالعه کانال سراسری یا همان سامانه انتقال آب با هدف متعادل سازی منابع و مصارف انتقال آب مازاد که به صورت جامع کلیه نیازها و مصارف را پوشش دهد در راستای راهبرد بلندمدت توسعه انتقال آب بین حوضه ای در دست اقدام است.

وی خاطرنشان کرد: مطالعه و اجرای حدود 280 هزار هکتار اراضی زهدار استان نیز از برنامه های مهمی بوده که در این چارچوب در حال اجراست و این پروژه با هدف بهبود شرایط خاک به شکل جامع تری در حال پیگیری است.

به گفته حاجیلری، هماهنگی با حوضه های آبخیز و بخشهای در حال مطالعه و اجرای سدها از جمله بهره برداران نیز از دیگر برنامه هاست که با اجرای این طرحها و برنامه ها رویکرد نظام مندی در طراحی و اجرای پروژه ها در حوضه های آبریز پیگیری می شود.

تعداد سدهای گلستان افزایش می یابد

مدیرعامل آب منطقه ای گلستان اعلام کرد: در راستای توسعه بهره برداری از منابع آب داخل استان، تعداد سدهای استانی از 13 سد در وضع موجود به 22 سد در 20 سال آتی افزایش می یابد.

وی عنوان کرد: افزایش بهره برداری از منابع آب با توسعه شبکه های آبیاری از 34 هزار هکتار به بیش از 100 هزار هکتار از دیگر طرحهاست.

وی اظهار داشت: با توجه به مدیریت جامع آب در برنامه های توسعه و تاکید بر کنترل سیلابها، مقابله با خشکسالی و تامین 28 هزار هکتاری مطالعه و اجرای زهکشی و بهبود شرایط خاک با نیازهای مختلف و حفاظت و بهره برداری از منابع آب و تاسیسات آبی از دیگر طرحهاست.

پتانسیل آبهای زیرزمینی استان را بالغ بر یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب و این درحالیست که میزان مصرف این پتانسیل یک میلیارد و 177 میلیون مترمکعب است که حدود 94 درصد آنرا تشکیل می دهد.

حاجیلری افزود: از این میزان مصرف حدود 145 میلیون مترمکعب در بخش شرب، 35 میلیون مترمکعب در بخش صنعت و 995 میلیون مترمکعب نیز در بخش کشاورزی به مصرف می رسد.

وی اظهار داشت: آبهای زیرزمینی به بهره برداری رسیده استان از طریق 25 هزار حلقه چاه عمیق و سطحی و 360 رشته قنات استحصال می شود که حدود 200 هزار هکتار از اراضی استان سطح زیر کشت از طریق منابع آب زیرزمینی مشروب می شوند.

وی ارتقاء بهره وری و توجه به ارزشهای اقتصادی و امنیتی آب را از جمله برنامه های صنعت آب استان در چشم افق چشم انداز دانست و گفت: تلاش بر تخصیص آب به کالاهای با ارزش افزوده بالاتر و اولویت تخصیص به شرب، صنعت و خدمات از جمله برنامه هاست.

حاجیلری بیان داشت: تغییر شیوه ها و نگرشها در مطالعه و اجرای پروژه های توزیع و انتقال (مطالعه یکپارچه منابع و مصارف در بخش کشاورزی) و بهینه سازی شیوه های انتقال در شبکه های سنتی با اجراء کانالها و لوله گذاری جهت کاهش هدررفت از دیگر برنامه هاست.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان عنوان کرد: اولویت تخصیص در بخش کشاورزی به شیوه های مدرن آبیاری، بحث کلان جهت واقعی کردن تعرفه ها با اجرای طرح تحول و هدفمند کردن یارانه ها از جمله موارد است.

وی درباره تهیه برنامه مقابله با سیل و خشکسالی در استان افزود: جهت مقابله با سیل و خشکسالی با توجه به تجربه این دو پدیده متناقض در استان بطور همزمان اقداماتی که اجرا شده و یا در دست مطالعه و اجراست.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان بیان داشت: برنامه های تهیه شده در مدیریت بحران ها چند منظوره هستند که هم سیل را مدیریت می کنند و هم از اثرات خشکسالی را می کاهند.

استحصال آبهای سطحی، کنترل سیلابها، جایگزینی با آبهای زیرزمینی و تغذیه سفره ها، تامین آب شرب، صنعت و کشاورزی، تبدیل تهدیدها به فرصتها از جمله برنامه هایی است که برای دستیابی به منابع آبی پایدار و مطمئن در گلستان باید مورد توجه قرار گیرد.

نگاهی گذرا به جایگاه ویژه بخش کشاورزی استان درک مفاهیم استراتژی های تدوین شده را سهل تر نماید و تردیدی نیست که گلستان با مزیت های نسبی در بخش کشاورزی و وجود ظرفیت های فوق العاده نقش اساسی را در توسعه کشاورزی و امنیت غذایی کشور به عهده داشته و دارد.